Meyve (İng: "fruit"), çiçekli bitkilerin çiçek kısmındaki bazı özel dokulardan gelişen ve içerisinde üreme organlarının parçalarını ve kimi durumda bazı ek dokuları içeren kısmıdır. Çiçekli bitkilerin üreme yapıları olan çekirdekler, bu meyve içerisinde korunur ve saklanır. Hayvanların yediği kısmı genellikle çekirdekleri sarmak ve korumak amacıyla, kimi zaman da bu çekirdeklerin toprağa ulaşmasını sağlayacak hayvanları çekmek amacıyla evrimleşen etli kısımdır. Botanik terimler sözlüğünde şöyle tanımlanır:
Meyve, kapalı tohumlu bitkilerde tohumları barındıran; gelişmiş dişi organ ve kimi zaman da ilgili üreme parçalarını bir arada bulunduran yapının adıdır.
Sebze (İng: "vegetable"), bir bitkinin -eğer varsa- meyvesi haricinde yenebilen kısımlarının tamamına denir. Örneğin bazı bitkilerin gövdesi, kökleri, yaprakları yenir ve bunlar "sebze" olarak isimlendirilir. Sebze, bilimsel bir terim değildir; dolayısıyla birçok botanik terimler sözlüğünde yer almaz. Sözcük, daha ziyade toplumsal bir terimdir. Eğer ki sebze bilimsel terminolojide yer alıyor olsaydı, Bitkiler Alemi'nin neredeyse tüm üyeleri birer "sebze" olurdu.
Ancak halk arasında sözcük sıklıkla "bitkilerin yenilebilir kısımları" anlamında kullanılır. Dolayısıyla her bitkinin "sebze" ("yenilebilir") olan kısımları da farklılık göstermektedir. Bitkilerin evriminde meyvelerin çok net bir tanımı olsa da; bu canlılarda "Şu bölge yenebilir, bu bölge yenemez." şeklinde genel geçer bir ayrım bulunmamaktadır; çünkü her canlının her bitkinin farklı bölgelerini yiyebilmesi olasıdır.
Bu nedenle meyveler ile sebzeler arasındaki farkı tespit edebilmek için, sebze tanımı üzerinden değil, meyve tanımı üzerinden gitmek gerekir. Bunu yapmak için çok basit bir test uygulayabilirsiniz: Eğer yediğiniz şeyin içerisinde üreme amacıyla, döllenmiş hücreler (çekirdekler) varsa, bir meyve yiyorsunuz demektir. Eğer yoksa, muhtemelen yediğiniz şey bir sebzedir.
Sebze Olduğu Sanılan Meyveler
Bu açıdan bakıldığında; sıradan meyveler (portakal, şeftali, kiraz, vs.) haricinde, bilimsel tanımı gereği meyve olan; fakat halk arasında hatalı bir şekilde sebze olarak görülen bitkiler arasında bulunanlar:
- domates,
- muz,
- avokado,
- patlıcan,
- zeytin,
- buğday,
- mısır,
- biber,
- salatalık,
- kabak,
- balkabağı,
- baklagiller.
Bu "hata" o kadar yaygındır ki; çeşitli ülkelerde bunların birçoğu "meyve" olarak değil, "sebze" olarak vergilendirilir.
Gerçek Sebzelere Örnekler
Bilimsel olarak gerçekten de meyve olmayan sebzeler arasında bulunanlara birkaç örnek ise şöyle:
- havuç,
- lahana,
- brokoli,
- ıspanak,
- pırasa,
- her çeşit ot ve çeşni,
- patates.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
İçerikle İlgili Sorular
- Brokoli meyve mi, sebze mi?
- Meyve veya sebzelerin neden renkliler ve renkleri neye göre belirleniyor?
-
58
-
25
-
11
-
11
-
11
-
8
-
7
-
5
-
2
-
2
-
1
-
0
- R. H. J. Schlegel. (2003). Encyclopedic Dictionary Of Plant Breeding And Related Subjects. ISBN: 1-56022-950-0. Yayınevi: Haworth Press.
- J. D. Mauseth. (2003). Botany: An Introduction To Plant Biology. ISBN: 0-7637-2134-4. Yayınevi: Jones and Bartlett.
- H. Vainio, et al. (2019). Fruits And Vegetables. ISBN: 9283230086. Yayınevi: IARC.
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/11/2024 12:54:00 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/5527
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
