Astatin

Özellikler

Astatin, "At" ile sembolize edilen, atom numarası 85 olan kimyasal bir elementtir. Yer kabuğunda; yalnızca bazı ağır elementlerin "bozunma ürünü" olarak meydana gelir. Bu yüzden, periyodik tablodaki elementler arasında doğada en nadir bulunan element olarak da bilinir.

Astatinin tüm izotopları kısa ömürlüdür; en kararlı olanı, 8.1 saatlik yarılanma ömrü ile astatin-210'dur. Astatin, periyodik tablonun 17. grubunda yer alan halojen ailesinin bir üyesidir. Bilim insanları, Dünya yüzeyindeki en yüksek astatin miktarının 25 gramı geçmediğini kaydetmiştir.^[1]

Astatinin tüm izotopları radyoaktiftir. Bu nedenle, elementin özelliklerini incelemek oldukça zordur. Bu elemente dair bilinen tek şey, diğer halojenlere benzer özelliklere sahip olmasıdır. Çok nadir bulunduğu için, ticari kullanımı neredeyse hiç yoktur.

Fiziksel ve Kimyasal Özellikler

Astatinin birkaç saatten fazla süren deneylere dahi izin veremeyecek kadar hızlı bozunması sebebiyle bu elementin özellikleri ile ilgili çok fazla bilgi bulunmamaktadır. Astatin için erime, kaynama noktası veya yoğunluk bilgisi de kısıtlıdır. Astatin üzerinde yapılabilen sınırlı deneyler aracılığıyla, bu elementin kimyasal olarak periyodik tablonun 17. grubunda bulunan diğer halojenlere benzer olduğu bilinmektedir.

Bulunma Sıklığı ve Üretimi

Astatin, radyoaktif elementler olan uranyum ve toryumun bozunması sonucu oluşur ve yer kabuğunda ancak bu şekilde bulunabilir. Yapay olarak -çok zor olsa da- elde edilebilir. Bir tahmine göre, laboratuvarda şimdiye kadar 1 gram astatinin milyonda birinden fazlası üretilememiştir.^[2]

Uygulama ve Kullanım Alanları

Günümüzde, astatin üzerinde yapılan araştırma çalışmaları dışında, bu elementin herhangi bir kullanımı bulunmamaktadır. En kararlı izotopun yarı ömrü yalnızca 8 saattir ve şimdiye kadar yalnızca küçük miktarlarda üretilebilmiştir. Astatinin kimyasal olarak diğer halojenler, özellikle iyot gibi davrandığını doğrulamak için bir kütle spektrometresi kullanılmıştır.

Tarihi

1939 yılında Horia Hulubei ve Yvette Cauchois, yüksek çözünürlüklü bir X-ışını cihazı kullanarak mineral örneklerini analiz etti ve bu analizleri sonucuna astatini tespit ettiklerini düşündüler. Bu esnada Walter Minder, radyumun radyoaktivitesini gözlemledi ve yeni bir elementin mevcut olduğunu söyledi. Bunun yanı sıra, bu elementin iyot ile benzerliğine işaret eden kimyasal testler yaptı. Böylece iki farklı grup, aynı anda astatin keşfi yapmış oldular.

1940 yılında ise California Üniversitesi'nde bulunan bilim insanları Dale R. Corson, K.R. Mackenzie ve Emilio Segré elementin kesin bir şekilde keşfini yaptılar.

Etimolojisi

Elementin ismi "dengesiz" anlamına gelen Yunanca "Astatos" kelimesinden gelmektedir.

Önlem ve Güven

Astatinin Sağlık Etkileri

Yapılan araştırmalar sonucu, yer kabuğundaki toplam astatin miktarı 30 gramdan az olduğu görülmüştür ve yapay olarak yalnızca birkaç mikrogram üretilmiştir. Bu kadar az olmasının yanı sıra kısa ömrü ile birlikte, astatinin insan sağlığı üzerindeki etkileri yok denecek kadar azdır. Astatin, yüksek radyoaktivitesi sebebiyle özel işleme teknikleri ve önlemler ile birkaç nükleer araştırma laboratuvarında incelenmiştir. Astatin bir halojendir ve diğer halojenler gibi tiroidlerde iyot gibi birikir. Toksisitesinin iyotinkine benzer şekilde davranacağı tahmin edilmektedir.

Astatinin çevresel etkileri

Astatin, biyosferde önemli bir ölçüde oluşmaz ve bu nedenle hiçbir zaman bir risk oluşturmaz.

İlginç Bilgiler ve Diğer

Astatin, halojen elementler arasında en az reaktif olanıdır ve iyoda benzer şekilde davrandığı varsayılır. Bu kadar kısa bir yarılanma ömrüne sahip olduğu için, bileşiklerinin kristal yapıları mevcut değildir ve çok az bileşik yapısı tanımlanabilmiştir. Paladyumlu astatin bileşikleri ve paladyum iyodürler bilinmektedir. Organik sentez için inanılmaz derecede çok yönlü reaktiflerdir. Örneğin, paladyum iyodür bileşiği aromatik bileşiklerin modifiye edilmesine yardımcı olmak için geliştirilmiştir.