Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Ağaç Halkalarına İşleyen Dünya Dışı Veriler: Dünya'nın En Eski Astronomları, Ağaçlar Olabilir mi?

Ağaç Halkalarına İşleyen Dünya Dışı Veriler: Dünya'nın En Eski Astronomları, Ağaçlar Olabilir mi? Sandbox Studio
4 dakika
3,924
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 3 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Uluslararası Astrobiyoloji Dergisi’nde yayınlanan bir makale, süpernovaların etkisini araştırıyor. Bildiğiniz gibi süpernovalar, bilinen evrendeki en şiddetli olaylardan biridir. Sadece birkaç ay içerisinde, bu patlamaların yalnızca biri bile, güneşimizin ömrü boyunca verebileceği enerji miktarından daha fazla enerji açığa çıkarabilirler. Ayrıca çok ama çok parlaklardır. Colorado Üniversitesi'nden proje yönetmeni olan Robert Brakenridge şöyle diyor:

Süpernovaları öteki galaksilerde her zaman gözlemliyoruz. Teleskoptan bakılınca galaksiler, puslu birer nokta gibidir. Ve birden bir yıldız açığa çıkar ve galaksinin geri kalanı kadar bile parlak olabilir.

Çok yakınımızda yaşanacak bir süpernova, bütün insanlığı Dünya üzerinden silebilir. Ancak uzakta yaşanan patlamalarda bile Dünya'mız, tehlikeli radyasyon ile bombalanabilir. Bu da ozon tabakasının incelmesine ve bununla birlikte küresel ısınma sürecinin hızlanmasına neden olabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Bu muhtemel patlamaları incelemek için Brakenridge, gezegenimizde bulunan ağaçların halkalarında, bu uzak ve kozmik patlamaların parmak izlerini aradı. Onun bulgularına göre, 40.000 yıllık süreç içerisinde Dünya’nın ikliminde yaşanan en az 4 anomaliyi yakınımızda yaşanan süpernovalar tetiklemiş olabilir.

Sonuçlar her ne kadar kesin olmaktan uzak olsa da, araştırmalar bize Dünya’da yaşam hakkında ilgi çekici bilgiler veriyor. Ve bize uzayda yaşanan her şeyin uzayda kalmadığını gösteriyor. Brakenridge, şöyle diyor:

Tüm Reklamları Kapat

Bunlar olağanüstü olgular, ve muhtemel etkileri kendilerini ağaçların halkalarında gösteriyor gibi gözüküyor.

Ani Radyokarbon Artışları!

Brakenridge’in araştırması, ilginç bir atom olan Karbon-14'e dayanıyor. Karbon-14, diğer bir ismiyle radyokarbon, Dünya’da az miktarda bulunmakta. Ve Dünya'nın kendi iç süreçleriyle değil, uzaydan gelen kozmik ışınların karbon atomlarına yağıp, izotop oluşturmasıyla açığa çıkıyor. Brakenridge’in dediği üzere:

Genelde her yıl sabit bir miktara ulaşırız. Ağaçlar atmosferden karbonu alırlar ve bu karbonun belli bir kısmı radyokarbondur.

Ancak bazen, ağaçların yakaladığı radyokarbon miktarı sabit bir değer olmuyor. Konu üzerinde çalışan insanların teorisi, bu yıllar boyunca sürebilecek radyokarbon artışının, Güneş’imizin yüzeyinde yaşanan büyük miktarda enerji salınımları kaynaklı olduğu yönünde. Brakenridge ve birçok araştırmacı, gözlerini evimizden çok çok uzaktaki olaylara dikti:

Elimizde açıklanmayı bekleyen bir dolu dünyasal olgu var, ve sadece 2 olasılık var. Biri solar ışımalar, diğeri ise süpernova etkileri. Ve bana kalırsa süpernova fikri oldukça hızlı göz ardı edildi.

Bu, bu yönde yapılan ilk keşif değil. 2013 yılında Nagoya Üniversitesi'nden bir grup fizikçi, Japon sedir ağaçlarını inceleyerek günümüzden 1200 yıl kadar öncesine kadar olan zaman diliminde yaşanmış süpernovalar ve güneş patlamaları gibi yüksek enerjili olayların tespit edilebileceğini fark ettiler.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Japonya'nın Yakushima Adası'nda bulunan bu ağaçlar, granitçe zengin topraklarda sürdürdükleri "düşük karbonlu diyet" benzeri bir beslenme modu sayesinde çok yavaş büyüyerek, binlerce yıl boyunca yaşayabilirler. Üniversiteden Fusa Miyake ve ekibi, bu ufak adadan aldıkları iki ağaç örneğini detaylıca incelediler ve gördükleri, ağaç halkalarının sadece yaş hesabında değil, aynı zamanda yerel fizik olaylarını tespit etmekte kullanabileceğiydi. Yaptıkları ölçümlerde, 775 yılı ve sonrasındaki birkaç yılda oluşmuş halkalarda, Karbon-14 seviyeleri %1.2 kat yüksekti. Bu, normal varyasyondan 20 kat yüksektir.

Betelgeuse Yıldızına Dikkat!

Brakenridge’in dediklerine göre bilim insanları, çok yüksek miktarda gamma radyasyonu yayan süpernova patlamalarına şahit oldular. Hatırlayacağınız üzere bu radyasyon, Dünya’mızda radyokarbon oluşumunu etkileyen radyasyonun ta kendisi. Bu izotoplar kendi başlarına tehlikeli olmasalar da, oluşumları bizden yüz binlerce ışık yılı uzaktaki süpernovaların yaydığı enerjinin, bize kadar geldiğini işaret ediyor.

Bu tezi sınamak için Brakenridge geçmişteki bulgulara baktı. Ve son 40,000 yılda Dünya yakınlarında yaşanan süpernovaları bir liste haline getirdi. Bilim insanları, bu bilgilere, süpernovaların arkalarında bıraktıkları nebulaları gözlemleyerek ulaşabiliyorlar. Brakenridge bulgularını, Dünya’mızdaki ağaçların halkalarına işlemiş bilgiyle karşılaştırdı.

Böylece, Dünya’ya en yakın 8 süpernovanın hepsinin, Dünya’mızda görülen ani radyokarbon artışlarıyla alakası olduğunu ortaya koydu. Özellikle aralarından 4 tanesinin, araştırıldığı takdirde güzel sonuçlar doğuracağını fark etti. Mesela Vela Takımyıldızı’nın eski üyelerinden birini ele alalım. Dünya’dan yaklaşık 815 ışık yılı ötede bulunan bu yıldız, yaklaşık 13.000 yıl önce infilak etti. Bu olaydan kısa bir süre sonra Dünya’daki radyokarbon seviyeleri %3’lük bir oranla arttı. Bu, olağanüstü bir artış.

Ancak bilim dünyası, yaşanan süpernovaların tarihlerini kestirmekte henüz olmak istedikleri kadar başarılı değiller. Bu da Vela patlamasının zamanının 1,500 yıllık bir hatayla ortaya konulmasına yol açıyor. Ayrıca 13,000 yıl önce bu patlamanın Dünya’nın faunasına ve florasına nasıl bir etkisi olduğu konusu da hala muamma. Ama Brakenridge, bu sorunun araştırılmaya fazlasıyla değer olduğunu düşünüyor.

Beni bu araştırmada devam etmeye sürükleyen şey, dünyasal kayıtlara baktığımda, bulguları elimle koymuş gibi bulabilmem.

O ve diğer bilim insanları, bu gibi bir olayın etkilerini Dünya’nın görmesini istemediklerini belirtiyorlar. Bazı astronomlar, Orion Takımyıldızı’nda bulunan kızıl-dev Betelgeuse’nin patlamak üzere olduğunu söylüyorlar (her ne kadar bu konu tartışmalı olsa da). Ve bu yıldız Dünya’ya yalnızca 642.5 ışık yılı uzakta, Vela’daki patlamadan çok daha yakın. Brakenridge böyle bir şeyin olmamasını umuyor; çünkü dediğine göre Betelguese bize çok ama çok yakın.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
28
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 11
  • İnanılmaz 4
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Bilim Budur! 1
  • Muhteşem! 0
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: ScienceDaily | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 08:06:49 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9541

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
D. Stain, et al. Ağaç Halkalarına İşleyen Dünya Dışı Veriler: Dünya'nın En Eski Astronomları, Ağaçlar Olabilir mi?. (16 Kasım 2020). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9541
Stain, D., Akyazı, B., Bakırcı, Ç. M. (2020, November 16). Ağaç Halkalarına İşleyen Dünya Dışı Veriler: Dünya'nın En Eski Astronomları, Ağaçlar Olabilir mi?. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/9541
D. Stain, et al. “Ağaç Halkalarına İşleyen Dünya Dışı Veriler: Dünya'nın En Eski Astronomları, Ağaçlar Olabilir mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 16 Nov. 2020, https://evrimagaci.org/s/9541.
Stain, Daniel. Akyazı, Batuhan. Bakırcı, Çağrı Mert. “Ağaç Halkalarına İşleyen Dünya Dışı Veriler: Dünya'nın En Eski Astronomları, Ağaçlar Olabilir mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, November 16, 2020. https://evrimagaci.org/s/9541.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close