Güneş Patlaması Nedir? Güneş'teki Koronal Kütle Boşalmaları Dünya'yı Nasıl Etkiler?
Mehmet Ergün
- Özgün
- Astronomi
- Yıldız Astronomisi
Güneş patlaması kavramı genellikle yanlış kullanılan bir kavramdır; çünkü tam olarak neyi kast ettiği belli değildir. Güneş'in parlaklığında meydana gelen âni artışlarara güneş parlaması adını vermekteyiz; ancak her Güneş parlaması, "patlama" şeklinde olmak zorunda değildir. Yani her Güneş parlaması sırasında, ülkemizin en önde gelen astrofotoğrafçılarından Mehmet Ergün'ün yukarıda yakaladığı gibi koronal kütle boşalmaları ("Güneş patlamaları") ile sonuçlanmaz; ancak bu iki gök olayı arasında yakın ilişki bulunmaktadır. Bu patlamalar sırasında güneş rüzgarları adını verdiğimiz yüklü parçacık saçılımları yaşanır ve bunları koronagraf adını verdiğimiz fotoğraflarda görebiliriz.
Güneş patlamalarının yaşandığı bölgelerde manyetik faaliyet yüksek olduğu için, genellikle bu bölgelerde Güneş Lekeleri'ne de rastlarız. Bu konuda daha fazla bilgi almak için buraya tıklayınız. Güneş patlaması olayının bir diğer örneğini aşağıda görebilirsiniz:
Bunlara biraz daha yakından bakarsanız, göreceğiniz şudur:
Güneş Patlamaları Dünya'yı Vurursa Neler Olur?
Güneş patlamalarının ara ara artması, NASA'nın ve bilimle ilgili halkın ilgisinin sıklıkla bu alana kaymasına neden olmaktadır. Eğer bir Güneş patlaması bir gezegen ile aynı yönde oluşacak olursa, buna gezegenlerarası koronal kütle boşalması adını veririz. Bu patlamanın şok dalgası, jeomanyetik fırtına adı verilen bir olaya sebep olur ve Dünya'nın manyetosfer tabakasını etkileyebilir. Bu fırtınanın Dünya'ya çarpması sonucu, Dünya'nın Güneş'e dönük olan yüzündeki manyetosfer tabakası baskılanır, Güneş'ten uzak olan yöndeki "kuyruk" kısmı ise giderek uzar. Manyetosfer bu dalganın ilk şokunu atlatıp, tekrardan eski konumuna döndüğünde, manyetik alanın buluşma noktalarında terawattlar düzeyinde güç üretilir ve bu güç, Dünya'nın atmosferinin üst katmanlarına aktarılır.
Güneş'ten gelen bu yüksek enerjili parçacıklar, Dünya'nın atmosferine girdiğinde manyetik kutup noktaları üzerine aurora adını verdiğimiz ilginç ışık olaylarına sebep olur. Bu sırada radyo iletiminde aksaklıklar, uyduların elektronik devrelerinde hasar, elektrik iletim hatlarında bozulmalar ve kimi zaman şehir elektriğinde kayıplar görülebilir.
Ancak bunun ötesinde bu olayların Dünya üzerinde dikkate değer herhangi bir etkisi bulunmamaktadır.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
31
-
15
-
11
-
10
-
8
-
6
-
3
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- National Research Council. (2008). Severe Space Weather Events: Understanding Societal And Economic Impacts: A Workshop Report. ISBN: 978-0-309-14153-6. Yayınevi: The National Academies Press.
- F. Morring. Major Solar Event Could Devastate Power Grid. (14 Haziran 2013). Alındığı Tarih: 30 Mayıs 2019. Alındığı Yer: Aviation Week Network | Arşiv Bağlantısı
- Wikipedia. Coronal Mass Ejection. (12 Nisan 2019). Alındığı Tarih: 30 Mayıs 2019. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/02/2025 21:03:31 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/585
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
