Evrimin kanıtları, sadece bakteri gözlemleri değildir. Başlıklar halinde kanıtları özet geçeceğim, detaylı bir şekilde öğrenmek isterseniz, EA Akademi'den bir makaleyi kaynak kısmına ekledim.
Yaşamın Hiyerarşik Yapısı: Biyologlar uzunca bir süre canlıları sınıflandırmaya çalıştılar, ancak bir sorun vardı. Canlılar arasında kesin ve net sınırlar yoktu. Çünkü canlılar birbirlerinden bağımsız değildi, her birinin geçmişinde ortak özellikler vardı. İşte bu hiyerarşik yapı özelliği, türleşmenin en büyük kanıtlarından bir tanesidir.
Yapısal Benzerlik (Homoloji): Birbirinden tamamen farklı gruplarda olduğunu düşündüğümüz (kuşlar, memeliler, balıklar) canlılar arasında benzer yapıların varlığı, ortak kökenden gelindiğinin bir kanıtı olarak değerlendirilmiştir.
Embriyolojik Benzerlikler: Embriyoloji, bir organizmanın yumurta evresinden doğum evresine kadarlık bölümünü inceleyen bilim dalıdır ve birbirinden oldukça farklı olan türler arasındaki akrabalık ilişkilerine yönelik kanıtlar sağlar. Bazı gruplarda bulunmayan yapılar, genellikle bu grupların embriyonik formlarında ortaya çıkmakta ve doğuma/yetişkinliğe kadar kaybolmaktadır. Embriyolojik gözlemler sayesinde, canlıların geçmişlerinde var olan yapılarını tespit etmek mümkündür.
Körelmiş Karakterler: Evrimin bir bilinci yoktur, şartlar geliştikçe, canlılar çevrelerine uyum sağlamaya çalışır ve bir takım organlar ve yapılar gelişebilir, şartların değişmesi, bazen o yapıları tamamen işlevsiz hale getirebilir, işlevsiz kalan organların varlığına canlı artık ihtiyaç duymaz ve körelir. Örneğin; otçul beslenme döneminden kalan apandis, 20'lik dişler, mağaralarda yaşayan türlerin kör gözleri v.s. Detayları buradan okuyabilirsiniz.
Yakınsama (Yakınsak Evrim): Birbirinden tamamen farklı türlerin, aynı çevre şartlarında benzer özellikleri kazanacak şekilde evrilmeleri. Örneğin: Kutup bölgesinde yaşayan kutup tilkisi ve kar tavuğu gibi aralarında bir akrabalık ilişkisi bulunmayan hayvanların tüy ve kürkleri, kış aylarında kar ve buz arasında gizlenmelerini sağlamak amacıyla beyazlaşır. Ortak seçilim baskıları, canlıları benzer uyum özellikleri kazanmasına neden olmaktadır.
Pek De Uygun Olmayan (Sub-Optimal, Optimum-Altı) Tasarımlar: Evrimin bilinci olmadığını söylemiştik. Canlılar genelde bulundukları ortama çok iyi uyum sağlarlar ve sanki o bölge için özel tasarlanmış sanrısı yaratabilirler. Fakat farklı etkiler altında, çevresine uyumlu olmayan organları bulunan canlıları da gözlemleriz. Evrim "hata yaptık, başa dönelim" demez. Bu yüzden doğada hatalı tasarımları da gözlemlemek mümkündür.
Coğrafi Dağılımlar (Biyocoğrafya): Geçmişte Pangea gibi süper kıtların olduğu dönemler yaşanmıştır. Kıtaların parçalanması, izole kalmış ada ve Avustralya gibi kıtaları da meydana getirmiştir. Geçmişte ortak ataya sahip olan türler, içinde bulundukları ortama göre farklı türlere ayrılmışlardır. Örneğin; Avustralya Kıtası'na has endemik türlerin varlığını gözlemleriz. Eğer, evrim olmasaydı, tüm bölgelerde benzer türlerin varlığı söz konusu olurdu.
Fosiller: Türlerin milyonlarca yıl içinde izlemiş olduğu gelişimin izlerini fosiller sayesinde inceleyebiliriz. balinaların ve modern atların evrimine ilişkin birçok detaylı fosil bulunmuştur. Kuzey Amerika bölgesinde yaşamış atların fosil kayıtları özellikle boldur ve bu fosillerin birçoğu, bize ilgili at türlerinin erken ve geç dönemlerinde paylaştığı ortak anatomik özellikleri de göstermektedir; yani "ara geçiş fosilleridir".
Moleküler Biyoloji: Tüm yaşamın ortak bir atadan geldiğinin kanıtı, DNA'nın, DNA replikasyonunun ve ifadesinin evrenselliğinde yatmaktadır. Arkeler, bakteriler ve ökaryotların temel ayrımları, ribozomların bileşenleri ve membran yapıları gibi görece sabit oluşumlar arasındaki büyük yapısal farklar çerçevesinde oluşur. Ana hatlarıyla organizma gruplarının akrabalığı, DNA dizilerinin benzerliği veya farklılığıyla tespit edilmektedir; bu da yaşamın tek bir atadan evrimleştiğini ve çeşitlendiğini her kademede bize gösterir.
[1]
Kaynaklar
- Ç. M. Bakırcı, et al. Evrimin Kanıtı Var Mı? Evrimin Kanıtları Nelerdir?. (4 Ocak 2015). Alındığı Tarih: 20 Temmuz 2023. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
