~Georgiev ve ark.

İnsanlar arasındaki ölümcül şiddet örüntülerinin anlaşılması, erkek ve dişi arasındaki bazı önemli cinsiyet farklılıklarını anlamayı gerektiriyor. Dünya üzerinde cinayet suçlularının %95'ini; kurbanların ise %79'unu erkekler oluşturmaktadır. Ölümcül şiddetle ilgili cinsiyet farklılıkları her kıtada, her tipteki toplumda, avcı-toplayıcılardan büyük ulus devletlere kadar, dikkat çekici bir tutarlılık gösteriyor.

Öğrencileri yapay zekanın yön verdiği bir dünyaya hazırlamak, üniversiteden çok önce başlıyor. South Florida Üniversitesi (USF), Tampa Bay bölgesi ve ülke genelindeki sınıflara yapay zekayı entegre etmek için okul öncesinden 12. sınıfa kadar olan eğitimcilerle işbirliği yaparak gelecek nesillerin temel becerileri erken yaşta geliştirmelerini sağlıyor.

USF Eğitim Fakültesi’nden Profesör Zafer Ünal, öğretmenler için 1.000’den fazla ücretsiz yapay zekâ aracı içeren çevrimiçi bir platform olan TeacherServer’ı geliştirdi. 2024’te hayata geçirilen platformun kullanıcı sayısı kısa sürede patladı. Bugün yaklaşık 1,25 milyon öğretmen, ders planlama, sınav hazırlama, sunum oluşturma gibi işlerde bu araçlardan faydalanıyor. Ünal şöyle diyor:

Erişilebilirlik zinciri (İng: "availability cascade"), bir bilginin kamusal alanda erişilebilirliği arttıkça, insanların bu bilgiye inanmaya ve onu yaymaya daha yatkın olması sonucu bu bilginin algılanan öneminin artmasıyla kendi kendini güçlendiren bir süreçtir. Örneğin iklim değişikliği gibi bir konu üzerine yapılan bir haber, toplumda dalga dalga yeni tartışmaları tetikleyebilir ve buna bağlı olarak o konuda daha fazla haber, hikaye, yazı ve tartışma ortaya çıkar. Bu yeni üretim, o konunun daha da fazla popülerleşmesiyle sonuçlanır ve bütün bunlar birikerek, iklim değişimine yönelik bir yasa çıkarılmasıyla sonuçlanabilir.

İnsanlar kolay erişilebilir ve hazır bilgilere inanmaya daha yatkın olduğundan; bilginin geniş çevrelerde tartışılmaya başlanması, onu kabul etmelerine, yaymalarına, dolayısıyla bilginin daha erişilebilir olmasına yol açar. Böylelikle, kamuoyunu şekillendiren büyük ölçekli, kendi kendini güçlendiren bir döngü oluşur. Buna, erişilebilirlik zinciri denir. Erişilebilirlik zincirlerinin toplumlar üzerindeki etkisi oldukça güçlü olduğundan, onları anlamak çok önemlidir.

Özellikle yüz, kirpik, burun ve kaş kıllarınız olmak üzere vücudunuzdaki tüm kılların köklerinde bulunma ihtimali olan ve kirpik maytları olarak bilinen hayvanlar yaşadığını biliyor muydunuz?

İnsan türünde bu maytlardan 2 farklı tür yaşamaktadır: Demodex folliculorum ve Demodex brevis. Trombidiformes takımının Demodicidae ailesine ait, parazitik yaşayan bu maytların neredeyse hiçbir zaman dikkate değer bir zararları yoktur. Elbette, parazitik olmaları bakımından size hiçbir şey kazandırmadan kaynaklarınızdan kullanırlar ve korunurlar; ancak yine de bunun size etkisi yok denecek kadar azdır. Görselde de görüldüğü gibi kıl köklerinde yaşarlar. Boyları genelde 0.1 milimetre ile 0.4 milimetre arasında değişir. Nadiren de olsa bazı iltihaplanmalara neden olabilirler.

Süha Derbent'in Evrim Ağacı'nda Yaşam Ağacı projesine katkı sağladığı nefes kesici Sibirya kaplanı (Panthera tigris tigris) gözlemlerinden birkaç tanesine tanıklık ediyorsunuz! Gözlemler ABD Montana'daki koruma altında olan birey üzerinde yapıldı.

Kuzenleri arasındaki en büyük kedi ve apeks avcıdır. Sibirya kaplanı dışındaki diğer bir adı ise Amur kaplanıdır. Kendileri yaşayan en iri kedilerdir. Fakat aslan (Panthera leo) baba ve kaplan (Panthera tigris) anneden meydana gelen liger isimli hibrit (melez) birey bazen Sibirya kaplanlarından büyük oldukları rapor edilmiştir. Bunun tam tersi durumda doğan tigon ise liger kadar büyük olmayabiliyor. Zaten anne aslanın bir erkek kaplanı kabul etmesi son derece nadir görülür. Günümüzde yaşayan kaplanlar, soyu tükenmiş dev kediler kadar büyüktürler ve 3.3 metreye kadar uzayan, 300 kg ağırlığa erişen bireyler görülebilir. Kayıtlara geçen en büyük bireylerden biri yaklaşık 3.5 metre ve en ağır birey ise 465 kg ağırlığındadır. Köpek dişleri (canine) yaklaşık 10 cm uzunluğundadır. Gücü ve saldırganlığı yanısıra, vücudundaki kırmızı/turuncu renk üzerindeki sivri siyah çizgilerle tanınır. Genel olarak Panthera cinsinin en meşhur ortak özelliği, anatomilerinin güçlü kükreme sesi çıkarmaya uygun olmasıdır. Bunun olabilmesinin temel sebebi hyoid kemiğinin tamamlanmamış kemikleşmesidir. Ayrıca yeni çalışmalar, ses kutusunun da kükremek üzere özelleştiğini morfolojik olarak ortaya çıkarmıştır. Vahşi doğada 10-15 sene, koruma altında 20 sene kadar yaşayabilir. Genellikle vücutlarında 100 kadar çizgi bulunur. Alt tür varyasyonlarına göre ölçüler değişebilse de, genellikle 70-120 cm omuz yüksekliğine erişebilirler.

Carl Stewart, üst düzey bir İngiliz marketinde bir kalıp mavi Stilton peyniri bulduğu için çok heyecanlandı. Bu zengin tatlı, kremsi peyniri avcunun içine koydu ve hemen bir fotoğrafını çekip, çoğunlukla uyuşturucu satıcıları tarafından kullanılan, şifrelenmiş bir mesajlaşma uygulamasında paylaştı.

39 yaşındaki Stewart'ın farkında olmadığı şey, o fotoğrafı paylaştığı anda, kendini polise teslim ediyor olduğuydu.

UFO’lar (Tanımlanmamış Uçan Cisim) spesifik bir iddia değil, genel bir konudur. Los Angeles Savaşı, Kemerburgaz UFO ve Phoenix Işıkları gibi olaylar UFO’lar konusunda spesifik birer iddiadır. Bu sebeple böylesine geniş bir konuyu uzunca işlediğimiz için elbette her yönüne değinmemiz mümkün olmayacaktır.

Bu makalede; 51. Bölge, Ekin Çemberleri, Roswell Olayı, Antarktika’daki Naziler, Mars’taki Yüz, Reptilianlar gibi UFO komplolarıyla ilişkilendirilen birçok konuya değinmeden, UFO’lara dair bilimsel bir perspektif sunmaya çalışacağız.

Yeryüzündeki tüm insanlar, birbiriyle akrabadır. Yani bugüne kadar yaşamış insanlar arasında tek bir kişi yoktur ki, diğer insanlarla akraba olmasın. Avustralya'da yaşayan bir yerli, Norveç'teki bir kadın, Türkiye'deki bir erkek, Meksika'da 100 yıl önce yaşamış bir köylü, Arktik Çember'de yaşayan bir Eskimo, Afrika'da yaşayan San Kabilesi üyeleri, Albert Einstein, Marie Curie, Aziz Sancar, Frances Arnold, bu yazıyı yazan ben, bu yazıyı okuyan siz ve diğer tüm insanlar, birbiriyle uzaktan veya yakından akrabadır. Çünkü var olan, var olmuş ve öngörülebilir bir süre boyunca var olacak tüm insanlar, ortak atalardan gelirler. Bunun ne demek olduğuna birazdan geleceğiz.

Aynı şey, farklı canlı türleri için de geçerlidir. Dünya'da, sonradan yok olsa bile bir dönem var olmuş veya şu anda var olan canlıların hepsi, mutlaka birbirleriyle akrabadır. Yani yeryüzünde 1 tane canlı türü var olmamıştır ki, diğer türlerle akraba olmasın. Bir bakteri, bir çam ağacı, bir yılan, bir insan, bir mantar ve aklınıza gelebilecek diğer tüm canlılar, birbirleriyle akrabadır.

Yeryüzü biyotasının evrimsel tarihçesi, belirli dönemlerde dev boyutlara ulaşan çok sayıda organizmanın ortaya çıkışına sahne olmuştur. Bu devasa türler arasında özellikle Mezozoik Zaman'da baskın olan Sauropoda kladına ait dinozorlar, ekstrem morfolojik oranları ve dev vücut kütleleriyle öne çıkmaktadır. Uzun servikal omurlar ve kitlesel hacimleriyle Diplodocus, Brachiosaurus ve benzeri sauropodlar kara ekosistemlerinin tarihsel olarak en büyük tetrapodları arasında sayılmaktadır. Bunun yanında, Tyrannosaurus rex ve Spinosaurus gibi yırtıcı türler, hem bilimsel araştırmaların hem de popüler kültürün etkisiyle "devlik" denince zihinlerde yer eden isimler olmuştur.

Ancak devasa canlılar sadece kara ile sınırlı değildir. Günümüz denizlerinde yaşayan ve şimdiye dek var olmuş en büyük hayvan olarak kabul edilen mavi balina (Balaenoptera musculus), bu unvanın yaşayan temsilcisidir. Yine de 2023 yılında keşfedilen ve boyutlarıyla mavi balinayı tahtından edebileceği düşünülen Perucetus colossus gibi türlerin buluntuları, doğanın büyüklük rekorlarının sürekli kırılmasına neden olmaktadır.^[1]