İnsan beyninin evriminin ne kadar önemli olduğu aşikardır. Gezegenimiz üzerinde bugüne kadar evrimleşmiş en yüksek zekaya sahip türüz. Bu evrimsel değişim asla kolay olmadı; ancak her evrimsel değişim gibi kademeli ve birikimli bir şekilde oldu. Bu durum, doğal olarak, birçoklarının aklına bir sorunun takılmasına neden olmaktadır: Neden sadece insan türünde beyin ve dolayısıyla zeka bu kadar evrimleşmiştir? Bu sorunun detaylı bir cevabını buradaki makalemizden okuyabilirsiniz.

Ancak çenemizi çalıştıran kasların körelmesiyle ilgili olarak, şunu belirtmekte fayda var: Her türün evrimi eşsizdir. Yani "kendine özgü"dür. Evrim tarihinde; benzer özelliklerin, benzer şartlar altında, kimi zaman benzer süreçlerden geçerek ortaya çıktığını görebilsek de (bkz: yakınsak evrim); çoğu zaman türlerin popülasyonları başından geçenler (çevre şartları, bu çevrenin değişimi, popülasyon içindeki genetik çeşitliliğin yapısı, bu çeşitliliğin çevreyle etkileşimi, vs.) eşsiz bir özgünlükte olduğu için, türlerin evrimi de kendilerine özgü olmaktadır. Bir diğer deyişle, "Neden diğer maymunlar da insanlar gibi zekileşmiyor?" sorusu, "maymun" (Simiiformes) olan her türün birebir aynı evrimsel patikayı takip etmesi gerektiğini varsaymaktadır. Evrimde böyle bir zorunluluk yoktur!

Eğitim, teknoloji ve teknikteki gelişmeler devam ederken kırılması "imkânsız" rekorları kırmaya ne kadar yakınız? Geçtiğimiz aylarda bir cumartesi sabahı Manhattan'da bir otelin balo salonunda bulunan Noah Lyles, telefonundan hesap makinesini açtı ve türümüzün atletik performansının üst sınırını hesaplamaya çalıştı.

Lyles, bugüne kadar Dünya üzerinde yaşamış milyarlarca insan arasında iki kişi hariç hepsinden daha hızlı koşmayı başarabildi. Yakında bu iki kişiyi de saf dışı bırakacağından emin. Jamaikalı Usain Bolt'un dünyanın en hızlı 200 metre yarışında ilk yarıyı kaç saniyede tamamladığını hesap makinesine yazdı. Ardından da kendi en iyi 200 metre koşusunun ikinci yarısını koşma süresini ekledi. Bu hesaplamadan sonra şunları söyledi:

Bizim en yakın kuzenlerimiz olan Neandertaller, taştan aletler yapmada ve hayvanları avlamada başarılı olmuş, birçok buzul çağın zor şartlarında hayatta kalmışlardır. Peki, neden 27.000 yıl önce yok oldular?

Neandertaller en az 200.000 yıl boyunca Avrupa ve Batı Asya’da yaşamış ve yaklaşık 27.000 yıl önce yok olmuş bir hominin türüdür. Bu süre içerisinde bu bölgelerde bilinen en soğuk iklim şartlarından bazılarına şahitlik etmişlerdir. Fıçı göğüs, daha kısa uzuv, daha büyük beyin gibi fiziksel özelliklerinin birçoğu onların soğuğa adapte olduklarını ve ısıyı tutmaya adapte olmuş bir vücut biçimine sahip olduklarını gösterir. Hayvan avlamada ve taştan karmaşık aletler yapmada üstün olan Neandertallerin kemikleri son derece kaslı ve güçlü olduklarını, ama sık sık yaralandıklarını ve bu nedenle zor bir hayat sürdürdüklerini ortaya koyar. Şüphesiz Neandertaller 200 bin yılı aşkın bir süre boyunca çevresine başarılı bir şekilde adapte olmuş zeki türlerdir. Peki, onlar ne kadar “insanlardı”? İnsanlara özgü olduğunu düşündüğümüz dil, müzik, sanat ve din gibi davranışlar sergilediler mi? Ve neden modern insanlar Avrupa’ya göç ettikten kısa bir süre sonra ortadan kayboldular?

Amerikan halkını Charles Darwin’in doğal seçilim yoluyla evrim teorisi kadar keskin bir şekilde ayıran pek az mesele vardır. Türlerin Kökeni (Origin of Species), 1859’da yayınlandıktan sonra, insanların ve bu gezegenin diğer sakinlerinin zaman içinde evrimleştiğini kabul edenler ile türlerin şu anki biçimiyle bir değişikliğe uğramadan yaratıldığını kabul edenler arasında bir zıtlaşmaya yol açtı. Avrupalıların çoğunluğunun ve dünyanın kalan kısmındaki birçok yerin evrimi kabul etmesine karşın, Birleşik Devletler hala geriden geliyor. Günümüzde her 10 Amerikalıdan 4’ü, insanların zamanın başlangıcından bugüne kadar halihazırdaki biçimiyle var olduğuna inanıyor. Birçok dindar grup için bu oran daha da yüksek. Bu, acınası bir durum.

Uzun süreden sonra şimdi bir umut var gibi görünüyor: ABD’de yapılan anketler, yaratılışçılığın yalpalamaya başladığını ve Amerikalıların nihayet evrim lehinde yön değiştirmeye başladığını gösteriyor. Onlarca yıl süren yasal mücadeleden, bilimsel eğitime gösterilen direnişten ve derin bir kültürel bölünmeden sonra evrim, kesin olarak galip çıkacağı bir noktaya ulaşmış olabilir.

Homo erectus'lar yüz binlerce yıl boyunca Paleolitik Dönem’deki belirli taş ocağı ve alet yapım alanlarına tekrar tekrar dönüyordu. Tel Aviv Üniversitesi'ndeki araştırmacıların Archaeologies dergisinde yayınladıkları çalışma, bu bölgelerin fillerin göç yerleri boyunca stratejik olarak seçildiğini ortaya koydu.^[1]

Araştırmacılar, eski insanların üç şeye ihtiyacı olduğunu belirtiyor: su, yiyecek ve taş. Su ve yiyecek tüm canlılar için gerekli olsa da insanların diğer yırtıcı hayvanlar gibi keskin pençeleri veya dişleri olmadığı için hayvanları avlamak ve kesmek için taş aletlere güveniyorlardı. Bu filler çakmaktaşı aletler kullanılarak avlanıyor ve işleniyordu. Antik Yakın Doğu Kültürleri Bölümü'nden Prof. Ran Barkai şöyle amaçlarını söyle açıklıyor:

Küre yapılı, buzlu bir zırh Güneş Sistemi'nin etrafını sarmaktadır ve buna günümüzde Oort Bulutu adı veririz. Bu zırh, 5.000 ila 10.000 Astronomik Birim (AB) uzakta yer alır. 1 AB, Güneş ile Dünya arasındaki mesafeye, yani yaklaşık 150 milyon kilometreye eşittir. Bu zırhın dış tabakası, yani 10.000 AB uzaklıktaki buzlu cisimler üzerinde, Güneş'in etkisinin diğer yıldızlardan daha az olduğu düşünülmektedir. Yani artık Oort Bulutu'nun dışına erişildiğinde, Güneş'in etkisinin son derece zayıfladığı hesaplanmaktadır.

Oort Bulutu içerisinde 100 milyar ila 2 trilyon arası buzul kaya bulunduğu düşünülmektedir. Bu kaya parçaları, Güneş'in etrafında dolanmaktadır. Ara sıra, bu bulut civarından geçen yıldızlar, dev moleküler bulutlar ve benzeri gök cisimleri, Oort Bulutu içerisindeki cisimler ile etkileşerek yörüngelerini değiştirebilir. Bunun sonucunda bazı gök cisimleri, Güneş Sistemi içerisine "düşerek" bilimde "uzun dönem kuyrukluyıldızı" adı verilen yapıları oluştururlar. Bu kuyruklu yıldızların devasa, son derece eksantrik (dış merkezli) yörüngeleri vardır ve Güneş'in etrafında 1 tam tur atmaları on binlerce yıl sürebilir. Tarih boyunca bu tür cisimler sadece 1 defa gözlenebilmiştir.

Fareler kanalizasyonlarda dolaşmaya, hamamböcekleri mutfak köşelerinde saklanmaya başlamadan çok önce, istenmeyen başka bir misafir erken medeniyetleri rahatsız ediyordu. Biology Letters dergisinde yayımlanan yeni bir genetik çalışması, otel odalarınıza musallat olan ve kanla beslenen tahtakurularının şehirlerde dolaşan ilk haşereler olduğunu gösteriyor.^[1] Ekip, tahtakurularının on binlerce yıldır insanları rahatsız eden tehdit olduğunu öne sürüyor. Araştırmada yer almayan Dresden Teknoloji Üniversitesi'nden evrimsel biyolog Klaus Reinhardt, çalışma hakkında şunları söylüyor:

Yine de bazı araştırmacılar, tahtakurularının bu unvanı gerçekten hak edip etmediği konusunda kararsız olduklarını söylüyor. Pek çok tahtakurusu türü hayatta kalmak için insanlara ve kana ihtiyaç duyar. Ancak bilim insanları, çok uzun zaman önce tahtakurularının tercih ettiği asıl avların sadece yarasalar olduğunu düşünüyor. Genetik kanıtlar, yaklaşık 245.000 yıl önce bazı tahtakurularının ilk insanlara geçtiğini gösteriyor.

Fizik ve mühendislik gibi alanlarda kullanılan birçok matematiksel metot ve teorem vardır. Bu metotlar arasında türev ve integral gibi evreni iyi şekilde anlamamızı ve açıklamamızı sağlayan yöntemler de bulunur. Bu yazıda ise Green, Diverjans ve Stokes teoremlerinden ve bu teoremleri anlamak ve kullanmak için bilinmesi gereken eğrisel integral, yüzey ve hacim integrallerinden bahsedilecektir.

Atom altı parçacıkların dünyasını keşfetmek için tarihsel yöntemden faydalanmak, popüler bilim kitapları aracılığıyla klasik fiziğin temellerini atabilir; ileri düzey kuantum fiziğini bu temel üzerinden inşa etmemizi sağlayabilir gibi duruyor. Süperpozisyon, dolanıklık, Bell eşitsizliği, kuantum bilgisayarları... Aşağıdaki fizik kitapları listesi, kuantum fiziğinin en zor konularını anlamak isteyenler için bir rehber niteliğinde olacaktır.

TEMEL

Bilim insanları arasında evrimin kabul edilme oranı nedir dersiniz?

Bu konu, evrimin özellikle halk arasında tartışmalı olup, bilimsel camiada hiçbir temel tartışmanın artık bulunmayışından ötürü birçok araştırmanın konusu olmuştur. Sonuç ise açıktır: Evrim, bilim insanları arasında %97'ye varan oranlarda, sadece biyologlar arasında ise %99'u aşan oranlarda kabul görmektedir. Konuyla ilgili çalışmaların bir kısmına buradan, buradan, buradan, buradan, buradan, buradan, buradan, buradan ve benzerlerinden ulaşabilirsiniz. Ancak bir tanesini inceleyelim: