Tüberküloz, Mycobacterium tuberculosis kompleksi organizmalarının neden olduğu hava yoluyla bulaşan bir enfeksiyon hastalığıdır. Öncelikle bir akciğer patojeni olmasına rağmen M. tuberculosis vücudun hemen hemen her yerinde hastalığa neden olabilir. M. tuberculosis enfeksiyonu, bakterilerin granülomlar içinde izole edildiği konakçıda tutulma durumundan, hastanın öksürük, ateş, gece terlemesi ve kilo kaybını içerebilen semptomlar göstereceği bulaşıcı bir duruma dönüşebilir; sadece aktif tüberküloz bulaşıcıdır.

Tüberküloz, birçok düşük ve orta gelirli ülkede önemli bir morbidite ve mortalite nedeni olmaya devam etmektedir ve ilaca dirençli tüberküloz birçok ortamda önemli bir endişe kaynağıdır. Yeni tüberküloz vakalarına katkıda bulunan başlıca risk faktörleri arasında yetersiz beslenme, HIV enfeksiyonu, alkol kullanım bozuklukları, sigara kullanımı ve diyabet yer almaktadır. Bu risk faktörleriyle mücadele, farklı sektörlerin işbirliğini ve multidisipliner bir yaklaşımı zorunlu kılmaktadır.

Tüm Dünya'daki Anglikan Hıristiyanlar'ın "ana kilisesi" ve İngiltere'nin resmi kilisesi olarak kabul edilen "İngiltere Kilisesi" (The Church of England), Darwin'in Türlerin Kökeni'ni yayımlayarak Evrim Teorisi'ni ilk defa sistematik olarak ortaya koymasından ve evrimsel biyolojinin temellerini atmasından 149 yıl sonra, 15 Eylül 2008'de, başlangıçta bu bilimsel teoriyi şahsi inançlara dayalı olarak reddettikleri için özür dileyen bir makale yayınladı. Bu makalenin yalnızca kilisenin görüşünü yansıttığı; ancak resmî bir özür yerine geçmediği vurgulandı.

Kilise, Darwin evrim yasasını net olarak izah edip, bu yasayı açıklamak üzere Doğal Seçilim'e dayalı olarak geliştirdiği Evrim Teorisi'ni ortaya koyduğunda, sert bir şekilde bu fikre karşı çıkmış ve Darwin'in dine saldırmayı hedeflediğini ileri sürmüştü. Dönemin bazı diğer kiliseleri ise Darwin'in keşfini, "Tanrı'nın Yaratış Biçimi" olarak değerlendirmiş ve bilimsel bir gerçeğe sırt çevirmek yerine onu inançlarına dahil etmişlerdi. Ancak din cemaatinin neredeyse tamamı, hem doğadaki evrim yasasına, hem de bunu açıklayan teorilere net bir şekilde sırt çevirmiş, görmezden gelmiş ve gerçekleri savunanlara karşı kampanyalar başlatmıştı. Bu da, bilimin ilerleyişi açısından ciddi engellerin doğmasına neden olmuştu.

Bilim insanları üç eşek arısı türünün üç yeni türe dönüşümünü gözlemleyerek hızlı evrimin işleyişine yakından tanık oldular. Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) adlı dergide yayınlanan bir çalışmaya göre ekip, bir sirke sineği türündeki evrimsel değişimlerin, bu sirke sineğinin avcıları olan üç eşek arısı türünde bir dizi evrimsel değişimi tetiklediğini ortaya çıkardı. 

Sonuç olarak, sirke sineğinin yanı sıra her bir eşek arısı türü de yeni bir tür ismiyle tanımlanacak raddede evrim geçirdi. Türleşme süreci yalnızca 160 yıl sürdü. Araştırma yeni yaşam biçimlerinin nasıl ortaya çıktığına ışık tutmakla kalmıyor, bunun ne kadar hızlı gerçekleşebileceğini de gösteriyor. Araştırmanın yazarlarından biri olan Rice Üniversitesinde görevli evrimsel biyolog Scott Egan, konu hakkında şunları söylüyor: 

Şimdiye kadar bizi ve fosil akrabalarımızı içeren insansılara ait soy ağacının başından geçen evrimsel olayları bilmiyorduk ve ayrıca Afrika’da yaşayan primatlar (insansı maymunlar) ile olan filogenetik yakınlığımız tartışma konusuydu. Goriller ve şempanzeler sahip oldukları morfolojik ve davranışsal benzerliklerinden ötürü (örneğin, el bileğinin üzerinde yürüme davranışı) birbirleri ile “yakın ilişkili” türler olarak kabul ediliyordu. Ancak moleküler araştırmalar bu kabulün yanlış olduğunu gösterdi: Şempanzeler bizlere, gorillerden daha yakındı. Günümüzde yaşayan Afrikalı primatlar arasındaki benzerliklerin (ilkel özelliklerin) ortak bir atadan miras kaldığı düşünülmekteydi. Bu durum erken insansıların ve şempanzelerle olan ortak atamızın günümüz Afrikalı primatlarla morfolojik ve davranışsal olarak benzer özellikler taşıdığını göstermekteydi. Bazı erken insansı türlerinin keşfi ile de bu varsayımları incelemek mümkün hale gelmiştir. 

1960’larda yapılan moleküler ve immünolojik çalışmalar insan ve şempanzelerin son ortak atasının 5-8 milyon yıl önce (myö) yaşadığını gösteriyordu. Bu genetik bazlı hipotezi oluşturmak için farklı grupların, bahsi geçen zaman aralıklarını temsil eden tortular keşfetmek için yoğun çaba harcaması gerekti. Ekiplerin azmi ve sıkı çalışması, insan ve şempanzenin ayrılma tarihine işaret eden, erken insansılara ait yeni türlerin ve cinslerin keşfine ortam hazırladı. 1994 yılında dünya Ardipithecus ramidus (4.4 myö) ile tanıştı. Ondan biraz sonra daha yaşlı insansılar keşfedildi: Orrorin tugenensis (6-5.7 myö), Sahelanthropus tchadensis (7-6 myö) ve Ardipithecus kadabba (5.8-5.2 myö).

Ateşli bir hastalık geçirdiyseniz, muhtemelen doktorunuz size, bu rahatsız edici tepkinin, bağışıklık sisteminizin sizi bir enfeksiyona karşı savunduğunun işareti olduğunu söylemiştir.^[1] Tipik olarak ateş, enfekte bölgelerdeki bağışıklık hücrelerinin vücudunuzun termostatının denge noktasını yükseltmek için beyne kimyasal sinyaller göndermesinden kaynaklanır. Bu nedenle, ateş başladığında üşüme hissedersiniz; çünkü o anki vücut sıcaklığınız, daha yüksek olması istenen termostat ayarının altında kalmıştır. Ateşiniz düştüğündeyse sıcak hissedersiniz; çünkü o andaki vücut sıcaklığınız, daha düşük olması istenen termostat ayarının üstünde kalmıştır.

Ancak doktorunuza ateşin sizi tam olarak nasıl koruduğunu soracak olursanız, tamamen tatmin edici bir cevap beklemeyin. Çünkü ateşin enfeksiyonlarla mücadelede faydalı olduğu konusunda bilimsel bir fikir birliği olmasına rağmen, bunun tam olarak nasıl olduğu tartışmalıdır.

Zaman içinde bilimin gelişmesiyle evrenin nasıl işlediği konusunda daha fazla bilgi sahibi olmaya başladık. Ancak birkaç yüzyıl öncesine göre bilgi miktarımız artmış olsa da Evren'in nasıl işlediği konusunda hala her şeyi çözebilmiş değiliz. Karanlık madde ve karanlık enerji de bunun örneklerindendir.

Hakkında çok az şey bildiğimiz bu olgular Evren'in temel dinamiklerini oluşturmaktadır. Bunlar doğrudan alakalı olmasalar da birbirleri üzerinde bir etkileri olduğu yönünde bulgular vardır. Ancak asıl konuya geçmeden önce karanlık madde ve karanlık enerjinin ne olduğuna bir değinmemiz gerekmektedir.

Bir avukatın işi, bir müşteriyi (müvekkili) hukuki konularda savunmaktır. Yine de, bir avukatlık bürosuna gittiğinizi ve açmayı düşündüğünüz bir dava için onlara danıştığınızı düşünün. Ofislerinden elinizi kolunuzu sallayarak, hiçbir ücret ödemeden çıkma ihtimaliniz nedir? Özel bir tanışıklığınız yoksa, sıfır. Avukatlar, hukuk bilgilerinden faydalanmanız için sizi saat, hatta kimi zaman dakika başı ücretlendirirler. Aynı durum mali müşavirlik, hekimlik, mühendislik gibi bilgi ve uzmanlık odaklı mesleklerin hemen hepsinde geçerlidir. Üstelik bu bilgilerin birçoğu, halka açık ve çoğu durumda ücretsiz olarak erişilebilir olmasına rağmen!

Ama bu mantıklıdır: Kimsenin eski dava kararlarını okuyup, kendi spesifik durumunu tespit edecek vakti yok. Kimsenin tüm vergi yasalarını, akışkan denklemlerini, kalp rahatsızlıklarının semptomlarını öğrenmeye vakti yok. Dolayısıyla kendi vaktimizden kaybetmemek için, bir uzmanın vakti ve bilgisine para öderiz. Bunda herhangi bir sorun yok.

Şempanze fotoğraflarının bir kısmı Dr. Shinya Yamamoto tarafından Bossou’da saha araştırması esnasında çekilmiştir. Kendisi insan ve insan olmayan hayvanlarda sosyalliğin evrimi, bunun zeka ile ilişkisi, işbirliği, fedakarlık gibi konular üzerine çalışmaktadır. Şempanze fotoğraflarının diğer kısmı da Cüneyt Balıkçıoğlu tarafından Uganda gezisi süresinde Kibale Ormanı Ulusal Park'ta çekilmiştir. Dr. Shinya Yamamoto'nun çalışmalarına buradan ulaşabilirsiniz.

Şempanze (Pan troglodytes), Afrika'nın tropik bölgelerindeki savanalarda ve ormanlarda yaşayan, bölgeye endemik olan bir kuyruksuz maymun türüdür. Şempanze vücudu, siyah saçlarla (kıllarla) kaplıdır; ancak yüzlerinde, kulaklarında, parmaklarında, ellerinin içleri ve ayaklarının altlarında saç bulunmaz. Yaşlandıkça bu saçlar dökülür ve kimi bölgelerinde kel alanlar oluşur. Ayrıca özellikle çene bölgelerindeki saçları beyazlamaya başlar. Şempanze erkekleri 35-70 kilo arasındayken, dişiler 25-50 kilo arasında olurlar. Ayağa kalktıklarında boyları ortalama 150 cm civarındadır. Şempanzelerin kolları bacaklarından daha uzundur, neredeyse dizlerinin altına kadar uzanabilirler. Dört ayak üzerinde yürürler ve yürürken parmak eklemlerinden destek alırlar. Öne bakan gözleri ve küçük burunları vardır. Koku alma duyularından çok görme duyularına güvenirler. Doğada ortalama 50 yıl yaşarlar, esaret altında yaşayan bazı bireylerin 60 yaşına kadar yaşadığı gözlemlenmiştir.