Mendelevium, "Md" (eski gösterimiyle "Mv") sembolü ile gösterilen ve atom numarası 101 olan sentetik bir elementtir. Sadece daha hafif elementlerin yüklü moleküllerle bombardımanıyla üretilebilir. Mendelevyum izotoplarının hepsi radyoaktiftir, $\alpha$-partikül emisyonu, elektron yakalama ve/veya kendiliğinden fisyon ile bozunur.

Mendelevyum, periyodik tabloda aktinit fermiyumun sağında, aktinit nobelyumun solunda ve lantanit tuliumun altında yer alır. Mendelevyum metali henüz toplu miktarlarda sentezlenememiştir. Fiziksel özellikleri ile alakalı yapılan çalışmaların tamamı tahmin ve yaklaşım üzerine yapılmıştır. Mendelevyumun erime noktasının 827 °C olduğu varsayılmaktadır. Bu değer, komşu element nobelyum için öngörülen değerle birebir aynıdır. Yoğunluğunun ise yaklaşık 10.3 ± 0.7 g/cm³ olduğu tahmin edilmektedir.

Biz, Sabancı 50. Yıl Anadolu Lisesi’nden bir grup öğrenciyiz. Bu yazıda katıldığımız bir yarışmadan ve bunun sonucunda geliştirdiğimiz projemizden bahsedeceğiz.

Okul rehber öğretmenimiz CERN’ün düzenlediği Liseler Arası Demet Hattı (Beamline for Schools - BL4S) yarışması hakkındaki bir iletiyi okuldaki tüm sınıf gruplarında paylaştı. Bu ileti sayesinde farklı sınıflardan birbiriyle hiç alakası olmayan öğrenciler olarak bir araya geldik ve ekibi kurmuş olduk. En başından beri çalışmamız “motivasyonumuzu asla düşürmemek” üzerine kuruluydu. Çünkü işe başlarken dezavantajlar maalesef çok daha fazlaydı. Bu sebeple her durumda bardağın dolu tarafını görmenin bizi ilerleteceğinin farkındaydık. İşlerin yürümediği zamanlarda düştüğümüz yerden birbirimizi kaldırarak yolumuza devam ettik.

Bu yazımızda kaotik sistemlere örnek vermeye devam edeceğiz. Önceki yazımızda fiziksel bir örnek olan elektronik sistemlerde kaosu incelemiştik. Şimdi ise başka bir disiplin olan biyolojiden, kaotik davranış sergileyen, bir canlı grubuna ait popülasyondaki büyümede meydana gelen kaotikliği ele alacağız.

Biyolojik sistemlerde kaotikliği ilk defa inceleyen, biyolog R. M. May’dir. Kendisi 1970’lerin ortasında kompleks/ karmaşık davranış sergileyen biyolojik sistemlerin matematiksel bir modelini oluşturmuştur. Popülasyondaki canlıların sayısını zamana göre değişimini incelemiş ve 1976 yılında bunu bir makale olarak Nature dergisinde yayınlamıştır. Bu olay, aslında kaotik sistemlerin ilgiyi çekmeye başladığı bir dönüm noktasıdır. Çünkü basit ve karmaşık denklemlere sahip olmayan sistemlerde de hatta canlı maddelerde de kaotikliğin olabileceği ortaya konulmuştur.

Uluslararası bir fizikçi ekibi, NASA ve diğer devlet kurumlarının tanımlanamayan hava olayları (İng: "unidentified aerial phenomena", "UAP") üzerine yürüttükleri mevcut araştırmalara yardımcı olmak amacıyla yeni bir metodoloji geliştirdi. Ortaya çıkan strateji, kısmen karanlık maddeyle ilgili kendi çalışmalarından ilham alan özel olarak tasarlanmış bir yapay zekâ programını da kullanıyor.

Daha çok tanımlanamayan uçan cisimler veya UFO'lar olarak bilinen UAP'ler, artık onlarca yıl önceki kadar tuhaf kabul edilmiyor. Başka bir gezegenden gelen gizemli ziyaretçilere işaret eden çeşitli teoriler bir kenara bırakıldığında, analizler giderek daha çok dünyevi açıklamaları belirlemeye odaklanıyor. UAP'ler genellikle gizli deneysel uçaklar, astronomik olaylar veya basitçe bir insansız hava aracının yanlış tanınması gibi durumlarla açıklanıyor. Bununla birlikte, gözlemlerin küçük bir yüzdesi uzmanları şaşırtmaya devam ediyor.

İnsan Papilloma Virüsü ya da kısaca HPV, insan türünün gördüğü cinsel yolla en sık bulaşan hastalıktır. AIDS'e neden olan HIV ile "uçuk" veya "herpes" olarak da bilinen HSV'den farklıdır. Bunu şöyle söyleyebiliriz: HPV öylesine yaygın bir virüstür ki, şu anda Dünya üzerinde cinsel olarak aktif olan her kadın ve her erkek hayatlarının bir evresinde bu virüsü mutlaka kapacaktır!

Ancak tabii ki, HPV'nin birçok farklı türü olmasından ötürü, her birinin tehlike arz etme miktarı farklıdır. Bunlardan bazıları cinsel organlara zarar verirken, kimisi vajinal kansere ve penis kanserine bile neden olabilmektedir. Neyse ki aşı teknolojimiz sayesinde HPV'yi önlemeyi başarabiliyoruz.

Arakne miti, Roma şairi Ovidius’un Metamorphōsēs (Dönüşümler) adlı eserinin altıncı kitabında ölümsüzleşmiş bir anlatıdır. Yunan mitolojisinin sınır tanımayan yaratıcılık ve tanrılara karşı gelen kibir temalarını işleyen bu hikâye, yetenekli bir dokumacı olan Arakne’nin Tanrıça Athena’ya meydan okuması ve sonucunda bir örümceğe dönüşmesi üzerinden anlatılır. Yalnızca Antik Çağ edebiyatında değil modern sanat, edebiyat ve feminist yorumlarda da etkisini sürdürür. Öte yandan örümceklerin bilimsel adlandırması olan "Arachnida" da bu mitin kalıcı izlerinden biridir.

Arakne, günümüzde ülkemiz sınırlarında bulunan Lidya'da yaşayan sıradan bir ölümlüydü. Babası Idmon, yünleri mor ve eflatun tonlara boyayan, geçimini bu işten sağlayan bir adamdı. Annesi ise sıradan bir kadındı ve genç yaşta ölmüştü. Arakne soylu bir aileye mensup değildi. Dokumacılığa olan yeteneği sayesinde hızlıca ün kazanmıştı. Eserleri o kadar güzeldi ki civar kentlerden nemfler, periler, orman ve nehir tanrıçaları bile onu çalışırken izlemeye gelirdi.