Hepimiz Güneş Sistemi'ndeki 8 gezegenin ismini Güneş'e olan sırasıyla sayabiliriz. En azından öyle umuyoruz; eğer emin değilseniz, sırası şöyle: Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve son olarak, Neptün. Ancak bu gezegenlere neden bu isimlerin verildiğini çoğu insan tam olarak bilmiyor. Biz de bu sorunu çözerek, gezegenlerin isimlerinden kısaca bahsetmek istedik. 

Öncelikle genel bir kuraldan bahsedelim: teleskop tam olarak icat edilene kadar bilinen 5 gezegene (Merkür, Venüs, Mars, Jüpiter, Satürn) Romalılar hep kendi tanrılarının isimlerini vermişlerdir. Sonradan keşfedilen gezegenlerden olan Neptün'e de Roma Tanrısı'nın adı verilmiştir. Tabii günümüzde bu tanrılara artık inanan pek kimse kalmadığı için, onlara "mitolojik tanrılar" adı verilmektedir. Bunun haricinde bu tür isimlendirmenin yalnızca 2 adet istisnası vardır: Dünya ve Uranüs. Bunların hepsini sırasıyla izah edeceğiz. Şimdi isimlerin nereden geldiğine, baş döndürücü fotoğraflarıyla birlikte, tek tek bakalım:

Çin'deki Siçuan Dev Panda Doğum ve Araştırma Merkezi, altı yaşındaki Ai Hing isimli pandanın doğum yapacak olmasıyla ilgili düzenlenen ropörtajı iptal etmek zorunda kaldı. Çünkü görünen o ki panda gerçekten hamile değilmiş. Öncelikle, geriye dönüp panda korumasına bir özetle bakalım:

Yaşam alanının tahribi, hava kirliliği ve kaçak avcılık pandaların neslini tükenme tehlikesine soktu. 1990'lara kadar kayda değer bir gelişme kaydedilmemesine rağmen, ilk koruma ölçümleri 1958'de yapılmıştı. Biyologlar, pandaların üreme alışkanlıklarıyla ilgili daha çok bilgi edindikçe anlaşıldı ki dev pandalar aslında dev problemmiş.

Schrödinger'in Kedisi, büyük fizikçi Erwin Schrödinger tarafından geliştirilmiş meşhur bir düşünce deneyidir. Schrödinger, bu düşünce deneyini Kopenhag Yorumu olarak bilinen ve modern fizikçilerin çoğu tarafından kabul edilip kullanılan bir kuantum mekaniği yorumuna tepki olarak geliştirmiştir.

Kopenhag Yorumu'na göre Evren'deki tüm temel parçacıklar, bir dalga fonksiyonu tarafından tanımlanan olasılıklar çerçevesinde belli bir hız ve konuma sahiptir. Yani atom etrafındaki bir elektron, aslında belirli bir noktada değildir; belirli bir olasılıkla belirli bir noktada ve hızda bulunur. Ancak biz, bunu kesin olarak bilemeyiz. Ta ki gözlem (ölçüm) yapana kadar. Heisenberg'in Belirsizlik Kuramı çerçevesinde, gözlem yapsak bile hız ve konumu aynı anda tespit edemeyiz; ancak en azından bir tanesini ölçmemiz mümkündür. Ancak nasıl olur da belirli olasılıklar çerçevesinde herhangi bir konumda ve hızda bulunabilecek olan bir elektron, gözlem yapıldığı anda belirli bir konuma veya hıza sahip olur? Eğer ki gözlem öncesinde bu elektronun pozisyonu ve hızı belirsiz ise, gözlem sonrasında bu pozisyon veya hızdan en azından 1 tanesi nasıl belirli hale geçer?

Bir kişinin genlerinin davranışı sadece genlerin DNA dizilimine bağlı değildir, epigenetik faktörler de gen davranışlarını etkiler. Bu faktörlerdeki değişiklikler hastalıkta önemli bir rol oynayabilir.

Dış çevrenin genler üzerindeki etkisi hastalığa yol açabilir ve bu etkilerin bazıları insanlarda kalıtsal olabilir. Çevresel faktörlerin bir bireyin yavrusunun genetiğini nasıl etkilediğini araştıran çalışmalar tasarlamak zordur. Fakat toplumsal düzenin oldukça merkezileştirilmiş olduğu bazı bölgelerde, aileleri etkileyebilecek çevresel bilgi elde edilebilir. Örneğin İsveç bilim insanları son zamanlarda beslenmenin kalp ve damar hastalıkları ve diyabetle ilişkili ölüm oranını etkileyip etkilemediğini ve bu etkilerin ebeveynlerden çocuklara ve torunlara geçip geçmediğini inceleyen araştırmalar yürüttüler (Kaati et al., 2002). Bu araştırmacılar İsveç’teki ailelerin 1980’lerden başlayarak üç nesil boyunca yıllık mahsullerinin ve yiyecek fiyatlarının kayıtlarını inceleyerek bireylerin yiyeceğe ne kadar erişimi olduğunu tahmin ettiler. Araştırmacılar, bir babanın ergenliğinden hemen önceki gelişiminde kritik bir dönem boyunca yeteri kadar yiyeceğe erişimi olmadığı durumlarda, erkek evlatlarının kalp ve damar hastalıklarından ölme olasılığının daha düşük olduğunu buldular. Baba tarafından büyükbaba için bu kritik dönem boyunca yiyeceğin bol olması durumunda, çocukların diyabetle ilişkili ölümleri önemli ölçüde artıyordu. Aşırı yiyeceğin babanın dönemine denk düşmesi durumunda ise çocukların diyabetle ilişkili ölümleri azalıyordu. Bu bulgular, diyetin bir ailedeki erkekler tarafından nesilden nesile aktarılan  gen değişikliklerine sebep olabildiğini ve bu değişikliklerin bazı hastalıklara karşı hassasiyeti etkileyebildiğini göstermektedir. Peki, bu değişiklikler nelerdir ve nasıl hafızada tutulur? Bu tarz soruların cevapları epigenetik kavramının içinde yer alır.

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre 280 milyondan fazla insan depresyonla birlikte hayatına devam ediyor. İnsanlar bu durumu çok farklı şekillerde deneyimliyor hatta bazıları semptomlarla başa çıkma konusunda diğerlerine göre daha iyi bir durumda olabiliyor.

2024 yılında Clinical Psychological Science dergisinde yayınlanan bir çalışmada, Temple Üniversitesi'nden Thomas Olino ve ekibi, bireyin kişiliğinin depresyona yönelik yaşadığı deneyimi etkileyip etkilemediğini araştırdı.^[1] Patoplastik model olarak adlandırılan bu teori, bireylerin kendilerine özgü kişilik özelliklerinin psikopatolojilerini yönetme şeklini etkileyebileceğini öne sürüyor. Bu modele göre örneğin, depresyonu olan dışadönük bireylerin enerji seviyeleri, içe dönük depresif bireylere kıyasla daha yüksek olabilir. Olino, bir röportajda bu teorinin on yıllardır ilgisini çektiğini belirtiyor:

Yukarıdaki saydığımız iddiaların istisnasız olarak hepsi hatalıdır. Hepsi asılsız (uydurma) şehir efsaneleri ve mübalağaların ürünüdür. Hiçbirinin bilimsel temeli yoktur.

Solifüglerle ilgili özellikle askerlik fotoğrafları çerçevesinde paylaşılan görüntülerin hepsi montajdır veya perspektif yanılgısı ("zorlanmış perspektif") yapılmaktadır. Benzer şekilde, bu canlılarla ilgili anlatılanlar da abartıdan ibarettir.