Canlı yaşamının devamı, canlının kendisini oluşturan bir veya birden çok hücrenin bütünlüğüne doğrudan bağlıdır. Hücre bütünlüğü ise, entropi yasası gereği, zamanla bozulma eğilimi göstermektedir; fakat canlılık, bu bozulmayı çeşitli metabolik aktiviteler ile geciktirmeye, bir diğer tabir ile hayatta kalmaya çalışır. Hayatta kalmaya yönelik gerçekleştirdiği metabolik aktiviteler, yapım ve yıkım tepkimelerinin toplamına karşılık gelir.

Tahmin edebileceğiniz üzere her iki tepkime türünde de yoğun miktarda enerjiye ihtiyaç duyulmaktadır. Fakat tek başına enerji yeterli değildir. Tepkimelerin gerçekleşmesi ve canlılığın devamlılığını sağlayabilmesi için, belli başlı diğer maddelere de ihtiyaç duyulur. Bu maddelerin önemli bir kısmını vücudumuzda birçok görevi üstlenen mineraller ve tuzlar oluşturur.

Gri balıkçıl (Ardea cinerea), Balıkçılgiller (Ardeidae) familyasında sınıflandırılan Ardea cinsinin bir türüdür. Bireyler arasında değişkenlik gösteriyor olsa da yetişkinler ortalama 1 metre yüksekliğinde olup ağırlıkları da 2 kilogramı bulabilir. Gözlerinden başlarındaki tepeye kadar uzanan geniş siyah bir şeriti ile beraber beyaz bir başları ve boyunları vardır. Bunlar haricinde gövdesinin geri kalan kısımları gri tonlarında dağılmıştır. Halk arasında ona gri balıkçıl denmesinin sebebi de bu yoğun gri tüylerdir. Gözleri genelde sarı tonlarında olur. Bunun dışında bacakları kahverengi ve gagaları da turuncudur.^[1]

Bu türler ilkbahar aylarında koloni haline gelir ürerler. Yuvalarını genellikle ağaçların yüksek noktalarına yaparlar. Dişiler aşağı yukarı 3 ila 5 arasında mavimsi yeşil renkte yumurtalar bırakır. İki ebeveyn de dönüşümlü olarak 25 gün kuluçkaya yatar. Bu sürenin sonunda yumurtadan çıkan yavrular 7-8 hafta ebeveynleri tarafından beslenir ve ardından yuvayı terkederler.^[1]

Bu yazımızda okurlarımızın sıklıkla sorduğu ve cevaplarının anlaşılması durumunda evrimsel biyolojinin anlaşılmasında büyük adımlar atılabileceği iki soru üzerinde durmak istiyoruz: "İnsan zekası nasıl evrimleşmiştir?" ve "Neden sadece insan bu kadar zekidir?" Aslında bu iki soru, doğayı yeterince gözlemlemiş, yeterince belgesel izlemiş, Evrimsel Biyoloji konusunda belirli bir düzeyin üzerinde bilgiye sahip ve bu konuda belirli bir miktar kafa yormuş herkesin cevaplayabileceği, hatta kolayca cevaplayabileceği bir sorudur. Ancak yine de bilimsel bir destek olması ve çok yönlü analizlerinize katkı sağlayabilmesi adına, bu yazımızın tüm okurlarımıza ve düşünür arkadaşlarımıza faydalı olacağını umuyoruz.

İlk olarak şu soruya bir cevap vermemiz gerekiyor: "İnsanı, diğer hayvanlardan farklı kılan -varsa- nedir?" Bu soru, yüzlerce, hatta binlerce yıldır insan türünün kafasını kurcalayan bir mevzu olmuştur. Kimi bu soruya "ruh" cevabını vermiştir; kimi "edep" veya "ahlak" demiştir, kimi "düşünce" demiştir. Hatta herkesin kendince bir cevabı bile olabilir: sanat, din, müzik, felsefe, vs. Ancak bilimin cevabı, gerçeğe ulaşmak için olması gerektiği gibi, edebiyattan, laf oyunlarından, gevelemelerden uzaktır; açık ve nettir: "İnsanı diğer hayvanlardan ayıran birincil özellik, diğer hayvanlara göre daha büyük olacak şekilde evrimleşmiş beyin kapasitesidir." ya da biraz daha sade kelimelerle "fazlasıyla gelişmiş zeka düzeyidir". Dikkat edecek olursanız diğer kişilerce verilen tüm cevapların bu öncül cevaptan doğduğu görülecektir. Çünkü beynimiz haricindeki hiçbir özellik bizi tek başına diğer hayvan türlerinden ayırmaya yetmezken, beynimizin evrimi olmaksızın sayılan bilim, sanat, felsefe gibi daha soyut sebeplerin de geliştirilmesi asla mümkün olamayacaktı. Dolayısıyla odaklanılması gereken nokta, beynimizin neden bu şekilde evrimleştiğidir.

“Kendi kendini iyileştiren biri olmak istedim.” diyor Chloe Angeline, “Kendini İyileştiren Ana" (Ing: "self-healing mama) adıyla bilinen Instagram hesabında. Antidepresanlar ve anksiyete ilaçları ona zombi gibi hissettiriyordu, bu yüzden o da kendini iyileştirmeye karar verdi. Ama tüm hikâye bu kadar değil. “Kendi kendini iyileştirme” ve “vücudun kendini iyileştirmesine yardım etmek” gibi ifadeler genellikle tıp dışında kanıtlanmamış ve çürütülmüş müdahaleler için para ödemek anlamına gelir.

Angeline, “Healy” olarak bilinen bir ürün ailesini satmaya adanmış çok seviyeli pazarlama makinesinin bir parçası. Bu cihazlar, bilezik ya da kulak memesi elektrotları aracılığıyla hafif bir elektrik akımı sağlayan avuç içi büyüklüğünde uzaktan kumandalara benziyorlar ve çok pahalılar. Bazılarının tek seferlik satın alımlar, diğerlerinin ise aylık abonelik gerektiren akıllı telefon uygulamalarıyla birlikte kullanılması gerekiyor. Ayrıca bir saat, kablosuz verici, beslenme uygulaması, dijital bulut servisi ve çeşitli aksesuarlar da var.

Tavus kuşlarının neden böylesine gösterişli kuyrukları var? Bu hantal özellik erkek tavus kuşlarının hayatta kalma şanslarını oldukça azaltıyor. Böyle bir kuyruğun varlığının tek sebebi taşıyıcısına, üreme yarışındaki başarı oranlarını arttırarak avantaj sağlaması.

Charles Darwin yaşayan bütün türlerin aslında ortak bir atadan geldiği fikrini ortaya sürmüştür. Bu iddiasını açıklamak için kullandığı başlıca mekanizma ise yaşadıkları ortama daha iyi adapte olan canlıların diğerlerine göre daha kolay hayatta kalabileceklerini gösteren doğal seçilimdir. Fakat Darwin, aynı zamanda hantal, yaşadıkları ortama adapte olma amacı taşımayan ve taşıyıcısının hayatta kalma olasılığını arttırmayan cinsel özelliklerin de olduğunu belirtmiştir. Darwin, bu tür cinsel anlamda “seçilmiş” özelliklerin hayatta kalma şansını düşürseler bile üreme şansını arttırdıkları sürece evrilebileceğini öne sürdü. (Darwin 1871)