Bugün dondurma yiyebiliyorsanız, bunun için evrime teşekkür edebilirsiniz. Çünkü sadece 20.000 yıl önce, bebekler haricinde neredeyse hiçbir insan bireyi "süt şekeri" olarak da bilinen laktozu sindiremiyordu. Yani laktoz intoleransı (süt şekeri hassasiyeti), yetişkinler arasında evrensel bir durumdu.

Bunun ana nedeni, bebeklikten sonra enzimatik faaliyetin değişmesidir: Süt şekerini parçalayan enzim olan laktaz, bebeklikte üretilmektedir; ancak ilerleyen yaşlarda bu proteini üreten genler faaliyetini durdurur. Böylece laktoz intoleransı, süt şekeri hassasiyeti veya laktaz noksanlığı adını verdiğimiz durum oluşur.

Imprinting (Tür: "damgalama" veya "mühürleme"), birçok hayvanda görülebilen bir öğrenme mekanizmasıdır. En iyi bilinen damgalama biçimi, genç bir hayvanın sosyal tercihlerini bir nesneye (tipik olarak bir ebeveyne) göre, o nesneye maruz kalmanın bir sonucu olarak daralttığı "evlada damgalama" veya "yavru damgalama" (İng: "filial imprinting") olarak bilinen davranıştır. Bu, özellikle de ebeveynlerine damgalanan ve daha sonra onları takip eden nidifüj kuşlarda görülür.^[13]

Damgalama sözcüğü farklı bağlamlarda karşımıza çıkabilir: Örneğin buraya kadar söz ettiğimiz yavru damgalama (İng: "filial imprinting") ile cinsel damgalama (İng: "sexual imprinting") kavramları birbirine karıştırılmamalıdır. Her ne kadar bu iki kavram ilişkili olsa da işleyişleri ve zamanlamaları bakımından birbirlerinden farklılaşırlar. Bu yazımızda ele alacağımız, yavrularda damgalama kavramıdır.

Şamanizm, uygulayıcısı olarak görülen şamanın, trans gibi değişmiş bir bilinç durumu yardımıyla ruhlar dünyasıyla irtibat kurabildiğine inanılan bir inanç sistemidir.^[1] Ruhlar dünyasıyla olan bu irtibatın ana amacı, ruhlar veya manevi enerjileri fiziksel dünyaya yönlendirerek onlardan şifa, kehanet veya başka türlü bir yardım almaktır.

Şamanizm, her din veya inançta olduğu gibi zaman ve mekana bağlı olarak çeşitli kültürlerden etkilenmiştir. Bu yüzden tek ve müstakil bir Şamanizm tanımına bağlı kalmak hatalı olacaktır; ancak istisnaların her zaman olabileceğini göz önünde bulundurarak şöyle bir genelleme yapabiliriz: Şamanizm olgusunun merkezinde, ruhlar ve katmanlar (dünyalar) arasındaki aracı rolü bulunan bir şamanın olduğu bir inanç sistemidir. Özellikle eski dönemlerde yaşamış insanlarının dünya ve evren algısının bu rolde katkısı büyüktür.

16 Ocak 2003 tarihinde Doğu Standart Saati ile 10:39'da Columbia uzay mekiği Florida'daki Kennedy Uzay Merkezi'ndeki 39A pistinden havalandı. Kalkıştan bir buçuk dakika sonra, 81.7'inci saniyede, turuncu dış tanktan bir parça yalıtım köpüğü koptu ve saatte en az 640 km/saat hızla yörünge aracının sol kanadının ön kenarına çarptı. Columbia, sorunsuz bir şekilde yörüngeye doğru tırmanmaya devam etti.

Köpük çarpması canlı olarak gözlemlenmedi. Ancak mekik Dünya yörüngesine girdikten sonra NASA'nın fırlatma görüntülerini rutin olarak incelemesi sırasında kanadın isabet aldığı ortaya çıktı. Fırlatma sırasında köpük çarpması o kadar da nadir görülen bir olay değildi ve bu nedenle, mekik programı yöneticileri, Columbia'nın yörüngedeki fotoğraflarını çekip de olası bir hasarı görsel olarak değerlendirmeyi gerekli görmedi. Bunun yerine NASA'nın Enkaz Değerlendirme Ekibi köpük çarpmasını matematiksel olarak modelledi, ancak mekiğin kanadının durumu hakkında kesin bir sonuca ulaşamadı. Bunlar ışığında, göreve devam edildi.

Felsefenin bazı tartışma alanları diğer disiplinlerle doğal bir kesişim alanında bulunmaktadır. Öyle ki bu tartışma alanlarındaki problemleri daha iyi kavramak adına bir alanda uzmanlaşma yeterli olmamaktadır. Bu nedenle felsefeciler olabildiğince interdisipliner bir pozisyon sahibi olmakta artık daha dikkatli davranmaktadır. Bahsettiğimiz kesişim alanlarında bulunan konulardan biri kürtaj hakkındadır. Kürtaj tartışmalarında tıp etiği, hukuk, psikoloji gibi diğer disiplinler de en az felsefeciler kadar çalışma yapmaktadır. 

Felsefeciler kürtaj üzerine yaptıkları çalışmaları ahlak felsefesinin alt dallarından biri olan Pratik Etik disiplini içerisinde gerçekleştirir. Bu yazımızda kürtaj tartışmalarına dair önemli gördüğümüz birkaç notu hatırlatmayı amaçlıyoruz; ayrıca her ne kadar yazarın kürtaj yanlısı bir eğilimi olsa da kürtaj tartışmalarına dair fikirlerini düzenli olarak değiştirmekte olduğu ve belirli bir pozisyonu ısrarlı olarak savunmakta zorlandığını da belirtmek isteriz. Bu nedenle yazımızı bir kürtaj savunusu veya reddi olarak okumaya başlamanızı tavsiye etmiyoruz.

Modern yaşamın olmazsa olmazlarından biri internet... İnternetin olmazsa olmazlarından birisi de "Wi-Fi" olarak bildiğimiz teknoloji. Kısaca, "kablosuz internet". Aslında tek kablosuz internet teknolojisi Wi-Fi değil. 2G, 3G, 4G ve LTE de kablosuz internete bağlanmak için kullanabileceğiniz sistemler. Ancak güvenilirlik, hız ve süreklilik söz konusu olduğunda hiçbiri Wi-Fi ile yarışamıyor. İyi ama bu Wi-Fi nedir? Ne anlama gelir? Neyin kısaltmasıdır?

İlk olarak Wi-Fi, Türkçeye "Wi-Fi Birliği" olarak çevrilebilecek Wi-Fi Alliance firması tarafından üretilen bir yerel alan ağı kablosuz iletişim teknolojisidir (WLAN). Wi-Fi, söz konusu birliğin WLAN teknolojileri dahilindeki ticari bir ürünüdür. Yani her Wi-Fi WLAN teknolojisidir; ancak her WLAN teknolojisi Wi-Fi olmak zorunda değildir (3G gibi örneklerde olduğu gibi). Wi-Fi, 2.4 ve 5 gigahertzlik radyo frekanslarını kullanarak iletişimi sağlar. Elektrik ve Elektronik Mühendisleri Enstitüsü (IEEE) tarafından belirlenen 802.11 standartları üzerine inşa edilmiş bir teknolojidir. 

İnsanoğlu, varoluşunun şafağından bu yana, doğanın kudreti karşısında hem hayranlık hem de derin bir korku duymuştur. Yıldızlarla dolu bir gökyüzünün altında, ayaklarımızın bastığı toprağın sarsılmaz olduğuna dair inancımız, jeolojik zamanın o acımasız tiktakları arasında zaman zaman yerle bir olur. Evren'in uçsuz bucaksız karanlığında sürüklenen bu toz zerresinin üzerinde yaşam, incecik bir kabuğun kararsız hareketlerine pamuk ipliğiyle bağlıdır. Özellikle Anadolu gibi tektonik plakaların sürekli bir itiş kakış halinde olduğu coğrafyalarda, deprem gerçeği sadece jeofiziksel bir olay değil, kültürel kodlarımıza işlemiş kolektif bir travmadır.

Marmara Denizi, bu travmanın merkez üssünde, tarihin ve jeolojinin kesiştiği noktada uyanmayı bekleyen bir dev gibidir. Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın batıya doğru uzanan ve milyonlarca yıldır Avrasya ile Anadolu blokları arasındaki gerilimi düzenleyen bu devasa kırık sistemi, insanlık tarihi boyunca imparatorlukları sarsmış, surları yıkmış ve şehirleri yutmuştur. 1509 yılında, Osmanlı tarihçilerinin "Kıyamet-i Suğra" yani "Küçük Kıyamet" olarak adlandırdığı o günde, İstanbul’un surlarını yerle bir eden güç ile 17 Ağustos 1999’da Gölcük’te binlerce canımızı alan güç aynıdır. Bu güç ne mitolojik bir canavarın öfkesi ne de ilahi bir cezalandırma aracıdır; bu, gezegenimizin ısıl dinamiklerinin, çekirdekten yüzeye doğru akan enerjinin ve plaka tektoniğinin kaçınılmaz bir sonucudur.