Yapay zekanın ve akıllı makinelerin insanları işsiz bırakacağı ve ekonomiyi kökünden sarsacağı senaryosu, aşağı yukarı elli senedir dinlediğimiz bir hikaye. Bu elli senenin önemli bir kısmı boyunca bu senaryo kimileri için bilimkurgu, kimileri içinse “oldu/olacak” şeklinde, pratikte görünür önemli bir karşılığı olmadan kaldı.

Eğer teknoloji haberlerini takip ediyorsanız, son birkaç yılda bu durumun biraz değişmeye başladığını fark etmişsinizdir. Özellikle 2012’den beri geliştirilen yeni yöntemler ve bunların son 10 senede toplanılan devasa boyuttaki veri ile bir araya getirilmesi, “gerçekten akıllı makineler” konseptini bilimkurgu olmaktan çıkarıp belki de ilk defa, ciddi bir meseleye dönüştürüyor. Peki, bu noktaya nasıl gelindi? 2012’den beri yaşanan gelişmelerin, geçen asrın gelişmelerinden farkı ne? Yoksa şu an konuya duyulan ilgi de, yapay zekanın popülerlik kazandığı daha önceki dönemlerde de olduğu gibi, şişirilmiş ve yakında sönecek bir heyecandan mı ibaret?

Taş Devri, muhtemelen 3 milyon yıl kadar önce başlayan, insan atalarımızın ve yakın kuzenlerinin kayalardan çok çeşitli aletler yontmayı öğrendikleri bir dönem olan ilk "sanayi devrimi"ydi. ncak döneme adını veren "taş" ağırlıklı bu sürecin yanı sıra, bu dönemdeki insanların kemikten de sıklıkla yararlandığı biliniyor. Bunun ne kadar erken başladığı ve ne zaman yaygın hale geldiği ise belirsizliğini koruyordu.

Ancak araştırmacıların Tanzanya'nın Olduvai Boğazı'nda buldukları kemik aletler, erken homininlerin bu sanatı 1,5 milyon yıl öncesine kadar sistematik olarak uyguladıklarını ve su aygırları, filler ve diğer büyük hayvanların iskeletlerinden ağır kesici aletler yaptıklarını gösteriyor. Nature dergisinde yayınlanan bulgu, bu eski zanaatkârların teknolojik yenilikleri bir malzemeden diğerine aktarmak için yeterli bilişsel kapasiteye sahip olduklarını da ortaya koyuyor.^[1] Çalışmaya dahil olmayan Witwatersrand Üniversitesi'nden arkeolog Lucinda Backwell, şöyle anlatıyor:

Fotoğraf çekmek, erken dönemlerde sanatsal ya da belirli ölçüde zenaatsal bir eylem iken, günümüzde akıllı telefon kullanımı ile amatör bir hal aldı. Günümüzde bireyler, fotoğraf çekimini, sanatsal bir eylemden ziyade, gündelik yaşantının elzem bir parçası olarak sosyalleşmede kullanmaktadır. Fotoğraf, aile ya da yakınlar ile buluşulunca bu birlikteliği belgelemek ve buluşma ritüelini tamamlamak için kullanıyorken, gezi amacıyla gidilen yerlerde geçmişi anımsamak ve anıları korumak için bir araç hâline gelir. Eğlenceli geçen veya sahiplenilmek istenen bir "an", görsel ortamda muhafaza edilir. Geçmişte kalan bir zaman dilimi ya da ortama fotoğraf ile yeniden ulaşılabilir. Zamanla ya da insan eliyle yok edilen ortam, mekan ya da ilişkilerin "yalancı mevcudiyetlerine", fotoğraflarda şahit oluruz.

Fotoğrafın bir diğer kullanım alanı ise belgelemedir. Bürokrasinin kontrol ve kaydetme aracı olarak, indirgemeci ve soğuk biçimde fotoğraf kullanılır. Burada arzuyu temsil etme gibi bir dert yoktur. Dolayısıyla genellemelere ve arketiplere dayalı soyut bir ifade arayışı bulunmaz. Görsel araçlarla elde edilecek bilgi, teknoloji ve enformasyon düzeyine indirgenir.

Rüyaları anlamadan önce, "uyku" dediğimiz biyolojik olayın ne olduğunu, ne zaman, nasıl ve neden evrimleştiğini anlamamız gerekiyor. Bu yazı içinde o yazımıza bir miktar referans bulacaksınız; anlam bütünlüğü açısından öncelikle buradaki yazımızı okumanızı tavsiye ederiz.

Rüyalar, uykulardan söz edip de değinmeden geçemeyeceğimiz bir olgudur. Dolayısıyla bu konuda bazı temel bilgilere yer verip, konu hakkındaki bazı ilginç gerçeklerden bahsetmenin faydalı olacağını düşünüyoruz. Rüyalar öylesine ilgi çekici, öylesine ürkütücü ve öylesine etkilidir ki, insanlık tarihinde rüyalarla ilgili anlatı ve izlere Milattan Önce 3100’lü yıllarda Sümerlerde ve M.Ö. 2000’lerde Antik Mısır’da rastlayabiliyoruz. 

Kilo vermek, günümüzde giderek artan sayıda bir insan kitlesinin en hayati hedeflerinden birisidir. Obezite gibi ölümcül bir hastalık en sıklıkla Amerikan halkının sorunu gibi gözükse de, tüm Dünya giderek artan bir hızla bu hastalığın avuçları arasına girmektedir. Geride bıraktığımız 33 sene, obezite hastalığının en yoğun olarak çalışıldığı dönem olmuştur. Bu 33 yıllık süre zarfında 188 farklı ülkeden toplanan verilere göre obezite, tüm Dünya'daki yetişkin insanlar arasında %28 oranında, çocuklar arasındaysa %47 oranında artış göstermiştir. Yani 1980'li yıllarda Dünya'daki obez ve aşırı kiloluların sayısı 857 milyon civarındayken, 2013 yılında bu sayı 2.1 milyarı aşmıştır! 

2.1 milyar! Bunun ne demek olduğunu bilemiyoruz anlıyor musunuz? Dünya'da neredeyse her 3 insandan 1 tanesi obez! Şu anda Dünya'daki obez sayısı, 1927 senesindeki Dünya toplam nüfusundan fazla! ABD, obezitenin en sık görüldüğü (%13) ülkelerden birisi olsa da, hayat kayıpları bakımından durum %5 oranındadır ve diğer birçok ülkeden düşüktür. Yani obezite, artık "Amerika'nın sorunu" falan değildir. Bunu en net şekilde gösteren veriler, son 30 sene içerisinde dişiler arasındaki obezitenin en hızlı artış gösterdiği ülkelerin Mısır, Suudi Arabistan, Umman, Honduras ve Bahreyn olduğu gerçeğidir. Erkeklerdeki en hızlı obezite artışı ise Yeni Zelanda, Bahreyn, Kuveyt, Suudi Arabistan ve ABD'dedir.