Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

17. Yüzyılda Felsefe - 2: Yeni Düzenin Doğuşu

17. Yüzyılda Felsefe - 2: Yeni Düzenin Doğuşu Museo del Prado
The Triumph of the Church
6 dakika
7,399
  • Fizik
  • Bilgi Felsefesi (Epistemoloji)
Evrim Ağacı Akademi: Felsefe Tarihi Yazı Dizisi

Bu yazı, Felsefe Tarihi yazı dizisinin 2. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "17. Yüzyılda Felsefe - 1: Yeni Düzen Arayışı" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Podcast
8:27
Deniz Akdeniz
Seslendiren
12
  • İndir

İnsan bilgisinin, ufak bir esintiyle yıkılması istenmiyorsa, üzerine kurulacağı dayanaklı bir temele oturtulması zorunludur. 17. yüzyılda, Orta Çağ değerler sistemine bir başkaldırı olarak tarih sahnesine çıkan “Rönesans” kendi düşünce sistemini geliştiriyordu. Düşüncelere otoriteye bağlanmadan düşünülebilme, anlaşılabilme ve açıklanabilme imkanını veren tek yöntemse gözlem ve deneydi. Ancak dönemin önemli düşünürlerinden olan ve Immanuel Kant’a kadar Orta Çağ “varlık” yorumunu taşıyacak olan Rene Descartes ne kadar deney ve gözlemle ilişkili olabilirdi?

17. yüzyılda, deney ve gözlemin nasıl yapılacağına ilişkin yöntem ve ilkelerin konulmaması, bu yöntemin yanlış bilgiler barındırmasına sebep oluyordu. Bu nedenle 17. yüzyıl sağlam bir yöntem bulma arayışlarına sahne oldu. Johannes Kepler, elips yörüngeleri keşfetmişti, ancak keşfini kinemanyetik olarak, yani salt matematiğe dayalı biçimde açıklamıştı. Galileo Galilei’nin eğilimi de aynı yöndeydi. Matematiğe olan bu yöneliş Rene Descartes için de ilgi çekiciydi ve o da Rönesans’ın otoriteye değil, bireyin kendi aklına güvenmesi gerektiğine inanıyordu. Bu sayede bireyden çıkan, bireyden çıkıp doğayı en net şekilde açıklayabilen tek şeyin bilginin temeli olması gerektiğini belirledi. Bu şey de matematik olmalıydı. Otoriteye bağlı eski düşünce temelleri artık reddedilmeli ve düşünsel miras kullanılmamalıydı. Rene Descartes yaptığı incelemeler sonucunda doğaya ilişkin bilgilerinde umulanın çok ötesinde yanlışlara sahip olduğunu gördü. Rene Descartes, gerçeği arayanların bir kez olsun her şeyden şüphe etmesi gerektiğini1 işte bu yüzden söylemiştir.

Tüm Reklamları Kapat

Rene Descartes, akıl yürütmelerinin devamında bunca yanlışın kaynağını sormaktadır. Rene Descartes’a göre kuşkulu bilginin kaynağı insan aklı olamazdı. Çünkü sağduyu yani akıl, dünyanın [Tanrı tarafından] en iyi paylaştırılmış şeyiydi.2 Bu yüzden sağlam bir sağduyuya sahip olmak önemli değildir; asıl önemli olan onu iyi kullanmaktır. Felsefe tarihindeki yanılgı da, akılsal bilginin temellerinin belirlenmesi ve bu temelin uygun metotla aktarılmasıyla çözümlenecektir. Bunun için tek bir kural vardır:

Öyle olduğu apaçık bir şekilde bilinmeyen hiçbir şeyi, doğru olarak kabul etmemek gerekir.

Gördüğüm her şey beni yanıltıyor olabilir, düşündüğüm her şeyse sağlam bir doğruluğum olmadığı için doğru kabul ediliyor olabilir. Ellerim, doğa veya onun uzamı, nicelikleri, büyüklükleri ve sayıları, zamanın kendisi ve her şey. Hatta uykudaki bir rüyada olmadığımı bile kim iddia edebilir ki? Bu bakımdan şüphenin 3 temel olgusu olmalıydı ve bunlara verilen cevaplar, sağlam bir temeli ortaya çıkartacaktı.

Tüm Reklamları Kapat

  1. Duyu yanıltıcı olabilir. O zaman duyu dışında bir kaynak bulunmalı.
  2. Rüyada olabilirim. Gerçeklik dediğim şey nedir? Belirlemeliyim.
  3. Kendimden varlığım bile şüpheli. Bunun üstesinden gelmeliyim.
Rene Descartes'ın portresi
Rene Descartes'ın portresi
Anonymous (17th century). René Descartes

Peki verilen bu sorular nasıl giderilir? Rene Descartes bu sorulara şu cevabı verir: Düşüncemiz basittir. Yaptığım her şey zihinsel aktivitedir. Yaşamım doğanın kendi bilgisine bile sahip olurken zihinsel aktiviteye gebedir. Çünkü aklımla şüphe ediyor, soru soruyor ve düşünüyorum. Bunlar sayesinde de kendi cevaplarımı veriyorum. Tüm bunlar zihnimin mutlak olarak olması gerektiğini gösterir çünkü bu önerme, “doğrudan açık ve seçiktir. Bu da temel kuralıma uyan bir bilgi olduğunu gösterir.” Demek ki temele konulacak apaçık ilk doğru düşünüyor olduğumdur. Bunu biraz daha açmak için Benedictus Spinoza’nın Descartes felsefesini değerlendirdiği eserinde bu konu hakkındaki kısa açıklamasını vermek gereklidir. Benedictus Spinoza, Rene Descartes felsefesinin kuşku temelini söyle anlatır:

… Gerçekten de, kuşku duymak için nedenler buldukça, onu kendi varoluşuna inandıracak bir o kadar neden de olacaktı. Böylece, kuşku duymak için ne yöne dönerse dönsün, yine de kuşku duyuyorum, düşünüyorum, öyleyse varım, diye haykırmak durumunda kalmaktadır. Bu gerçeği açıkça ortaya koymakla, aynı anda tüm bilimlerin temellerini de bulmaktadır.3

Bilimler için de bu temel kullanılmak zorundadır. Bilimlerin sağlam bir temele ihtiyacı olduğu açıksa, onu gidermek için kullanılacak temel önerme de yine apaçık olmalıdır. Bu temel önermenin niteliği de bu bakımdan önemlidir. Rene Descartes’ın bu temel önermesinin çıkarılmış bir kıyas olmadığını özellikle belirtmek gerekir. Bir kıyas olsaydı öncüllerin “öyleyse varım” sonucunda daha açık ve daha bilinir olması gerekirdi ve dolayısıyla “varım” tüm bilgilerin başlıca temeli olmazdı. Dahası doğruluğu yazarın çoktandır kuşkulu gördüğü tümel öncüllere bağlı olacağından, kesin bir sonuç olmazdı. Dolayısıyla “düşünüyorum, öyleyse varım4 önermesi “düşünürken varım5 önermesine denktir. Bu temel önermeyse kıyas tutulamayacak tek ve bağımsız bir önermedir.

Ancak “düşünüyorum, öyleyse varım” önermesi kendi varoluşunu kanıtlamakla yetinir. Peki dış gerçeklik nasıl kanıtlanır? Bu dış gerçekliğini tamamlayan fizik6 bilimi için Rene Descartes’ın fikirleri nedir?

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Öncelikle Rene Descartes, kendi dışında dış nesnenin varlığına yönelik tek öncülünü “Tanrı” üzerine kurar. Rene Descartes temeli kurmak için de şu önermenin zorunluluğunda ısrarcıdır: “ Var olan her şey için, var olmasının nedeni (ya da gerekçesi) sorulabilir.”7 Bu nedenle düşünen ve zorunlu olarak da var olması gereken, nedenini Tanrı’da bulacaktır. Tanrı’nın ontolojik temeliyse, yine apaçık olan öncülden gelir. “Düşünceden gelen bir Tanrı.”

Düşüncede olan Tanrı, düşünsel olarak zihinde mükemmel kavramıyla bulunur. Var olan ve düşünen insan mükemmel kavramını düşünüyorsa mükemmel bir Tanrı var olmak zorundadır. Mükemmel olarak var olan Tanrı’ysa düşüncede olması kadar dış gerçeklikte de olmak zorundadır. Çünkü mükemmelse, mükemmelliğinin gerekçesi olarak, hem düşüncede hem de dış gerçeklikte var olmak zorundadır. Hem dışarıda hem de içeride olan Tanrı ise, mükemmel olduğu için bizi aldatmayacaktır. Aldatmayan Tanrı öncülüyle dış gerçekliği kesin gören Rene Descartes, fizik biliminin işlem alanı olan dış gerçeklik üzerine gitme zorunluluğunu benimser. Bu amaçla dış gerçekliği kanıtlanan bir bilim sahası artık önü açık bir sorgulama biçimine dönüşmüştür.

Fizik bilimindeki temel incelemesi mekanik üzerinedir. Rene Descartes’ın bu çabası Aristoteles fiziğinden ve ontolojisinden miras gelen Skolastik düşüncenin tohumlarını reddetmek, yeni ve sağlam gördüğü kendi öncülü üzerine inşa ettiği felsefesinin bilimini oluşturmak içindir. Fizik biliminin nesnesini oluşturan cisimlerse, iki temel niteliğe sahiptir. Birincil ve ikincil nitelik olarak adlandırılan bu ayrıma göre birincil nitelikler nesneyi yansıtır. Tümeldir. Büyüklük birimi, yer kaplama, süre vb. nitelikler kişiden kişiye değişmez. İkincil nitelikler ise nesnede varlığı tartışılan ve yargıları öznel olan niteliklerdir. Ölçülemezler ve birincil niteliklerin yan etkisidir. Bu bakımdan mekanik üzerine tüm uğraş felsefi olarak da birincil nitelikler üzerine olmalıdır.

Birincil niteliklere gebe olan Rene Descartes mekaniği evrendeki hareketi de kendi yorumunca açıklar. Tüm uzay akışkan bir maddeyle doludur ve evrende boşluk veya hiçlik yoktur. Böylece evrene bir hareket gelmiştir. Bütün gezegenler, akışkan maddeyle dolu olan bu uzayda oluşan maddenin hacminden kaynaklı girdabın merkezinde bulunur. Güneş sistemi de daha büyük bir girdap hareketidir ve bu hareketin merkezinde de Güneş bulunur.8 Descartes fiziğinde, temel hareket kaynağı maddedir. Tüm madde hareketi ise düzgün doğrusal harekette bulunmaktadır.9 Bu fizik biçiminde enerji, bir hareket biçimi değil, maddesel bir ikincil niteliktir. Bu bakımdan enerjinin öznel olduğu ve gerçek olmadığı da söylenebilir. Temel Descartes fiziği, enerji ve kütlenin maddenin maddi özelliği olduğunu dile getirmekle yetinir. Tüm bunlar Descartes’la başlayan matematiksel ve düşünsel zemine dayalı modern fiziğin ilk kuruluşunu gözler önüne sermektedir. Böylece Descartes matematik ve deneyle harmanlanan modern bilim tohumlarını 17. yüzyılda yeşertmiştir.

1 Lat: De principiis cognitionis humana: "Veritatem inquirenti, semel in vita de omnibus, quantum fieri potest, esse dubitandum"

Tüm Reklamları Kapat

2 Bu temel iddia Rene Descartes’ın Yöntem Üzerine Konuşma adlı eserinin 1644 yılındaki Latince basımında kullanılmıştır. Daha sonra Fransızcaya 1647 yılında çevrilmiş ve söze, Tanrı tarafından ifadesi eklenmiştir.

3 Benedictus Spinoza, Renati Des Cartes Principiorum Philosophiae Cogitata Metaphysica, sy. 2

4 Lat: Cogito ergo sum

5 Lat: Ego sum cogitans

Tüm Reklamları Kapat

6 Fransızca physique kelimesinden gelen doğa bilimlerine verilen temel adlandırmadır. Buna Latince kökenli Türkçe dilinde “Fizik” adı verilmekle birlikte, Rene Descartes, eserlerinde böyle bir kelime kullanmamıştır.

7 Rene Descartes, Felsefenin Temel İlkeleri, 1. Aksiyom

8 Kopernik teorisini destekleyen bu fizik kuramı, Rene Descartes tarafından dikkatli bir şekilde dillendirilmiştir.

9 Daha sonra bu Isaac Newton’ın 3 temel hareket kanununun temelinde görünen doğrusal harekettir.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Felsefe Tarihi Yazı Dizisi

Bu yazı, Felsefe Tarihi yazı dizisinin 2. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "17. Yüzyılda Felsefe - 1: Yeni Düzen Arayışı" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
12
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 12
  • Muhteşem! 7
  • Umut Verici! 4
  • Bilim Budur! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Güldürdü 2
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • İnanılmaz 1
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • B. Spinoza. (). Descartes' Prinzipien Der Philosophie In Geometrischer Weise Dargestellt, Her. Von Wolfgang Bartuschat, Philosophische Bibliothek, 2005.
  • R. Descartes. (). Regulae Ad Directionem Ingenii Cogitationes Private, Deutsch: Her. Von Christian Wohlers, Meiner Philosophiae Bibliothek, 2013.
  • E. Slowik. Descartes' Physics. (22 Ağustos 2017). Alındığı Tarih: 10 Temmuz 2018. Alındığı Yer: Stanford Encyclopedia of Philosophy | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 31/03/2023 18:17:22 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7269

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Jeoloji
Metal
Kırmızı
Botanik
Dünya Dışı Yaşam
Çalışma
Sars
Ay Görevleri
Endokrin Sistemi
Salgın
Cinsiyet
Müzik
Astronomi
Sağlık Bilimleri
Cinsel Yönelim
Antikor
Alkol
Kamuflaj
Einstein
Fizik
Samanyolu Galaksisi
Elektromanyetizma
Hızlı
Hayatta Kalma
Kozmik Mikrodalga Arkaplan Işıması (Cmb)
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Size Özel
Güncel
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
E. Rose, et al. 17. Yüzyılda Felsefe - 2: Yeni Düzenin Doğuşu. (10 Temmuz 2018). Alındığı Tarih: 31 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7269
Rose, E., Ölez, Ş. (2018, July 10). 17. Yüzyılda Felsefe - 2: Yeni Düzenin Doğuşu. Evrim Ağacı. Retrieved March 31, 2023. from https://evrimagaci.org/s/7269
E. Rose, et al. “17. Yüzyılda Felsefe - 2: Yeni Düzenin Doğuşu.” Edited by Şule Ölez. Evrim Ağacı, 10 Jul. 2018, https://evrimagaci.org/s/7269.
Rose, Eric. Ölez, Şule. “17. Yüzyılda Felsefe - 2: Yeni Düzenin Doğuşu.” Edited by Şule Ölez. Evrim Ağacı, July 10, 2018. https://evrimagaci.org/s/7269.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.