Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Çoğu Yıldız Gibi, Güneş'in de "Nemesis" Adında Bir Kayıp İkizi Olması Muhtemel!

Çoğu Yıldız Gibi, Güneş'in de "Nemesis" Adında Bir Kayıp İkizi Olması Muhtemel!
5 dakika
3,211
Evrim Ağacı Akademi: Güneş Sistemi ve Gezegenler Yazı Dizisi

Bu yazı, Güneş Sistemi ve Gezegenler yazı dizisinin 22. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Güneş Sistemi İçin Bir Kılavuz: Güneş Sistemi İçindeki Cisimler Hakkında Neler Biliyoruz?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 3 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Kulağa klişe bir filmin konusu gibi geliyor: Doğumda ayrılan ikiz kardeşler, yıllar sonra bir araya gelirler ve birbirlerinden çok farklılardır. İnanması zor; ancak Berkeley Kaliforniya Üniversitesi'nden ve Harvard Üniversitesi'nde bulunan Smithsonian Astrofiziksel Gözlemevi'nden fizikçiler, bu hikayenin Güneş'imizin hikayesine çok benzediğini söylüyor.

Fizikçiler, Güneş sistemimizin ikili olarak doğduğunu; ancak daha soğuk ve sönük olan eşinin Güneş Sistemi dışında kalan uzayın soğuk köşelerinden birine fırlatıldığını söylüyorlar. Nemesis, ara sıra Dış Kuşak'taki asteroitleri huzursuz ederek bir enkaz yaratmaya yetecek kadar yakına gelir. Bazı bilim insanları, Nemesis'in dinozorların soyunun tükenmesinde bir rol oynadığına inanıyor. Monthly Notices of The Royal Astronomical Society'de yer alan iddialı bir makaleye göre, Güneş ile aynı sınıfta olan pek çok yıldız bu şekilde oluşmuş olmalı.[1]

Tüm Reklamları Kapat

Tüm Yıldızlar Tek Batında mı Doğdu ?

Aslında çoğu yıldızın eşi var. Star Wars evreninde kurgusal bir çöl gezegeni olan Tatooine, bir çift yıldızın etrafında dönüyordu ve filmin vizyona girmesinden itibaren bilim insanları, ikili yıldız sistemlerinin şaşırtıcı bir biçimde yaygın olduğunu öğrendi. İngiliz astronom William Herschel (1738-1822) gerçek bir ikili sistemi keşfeden ilk kişi oldu. Herschel, bir çift yıldızın hareketini gözlemleyerek birbirleri etrafında döndükleri sonucuna vardı. Bize en yakın yıldız olan Proxima Centauri, üçlü bir yıldız sistemi.

Hubble Teleskobu tarafından çekilen bu fotoğrafın sağ alt çeyreğinde, birbiriyle etkileşen ikili bir yıldız sisteminden geldiği düşünülen ışık atımları görülüyor. İlkel ikili sistem, Perseus moleküler bulutunun IC 348 bölgesinde bulunuyor.
Hubble Teleskobu tarafından çekilen bu fotoğrafın sağ alt çeyreğinde, birbiriyle etkileşen ikili bir yıldız sisteminden geldiği düşünülen ışık atımları görülüyor. İlkel ikili sistem, Perseus moleküler bulutunun IC 348 bölgesinde bulunuyor.
NASA, ESA ve J. Muzerolle

1980'lerde bilim insanları, bir kahverengi cüce, soluk bir kırmızı cüce veya beyaz cüce olarak doğmuş Nemesis'in varlığının, Dünya tarihi boyunca periyodik olarak gerçekleşmiş kitlesel yok oluşların bir sebebi olduğunu öne sürdüler. Bazı paleontologlara göre Nemesis'in hareketi, Güneş sisteminin soğuk köşelerindeki asteroitleri ve uzaydaki diğer taşları huzursuz edip savurarak Dünya ile çarpışma düzlemine getirmiş olabilir. Böyle bir asteroit, 65 milyon yıl önce tüm dinozorları öldürmüş olabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Ancak bugün bile Nemesis'i görmek imkansız. Berkeley Kaliforniya Üniversitesi'nde bir astronom olan Steven Stahler ve Smithsonian Astrofiziksel Gözlemevi'ndeki NASA Hubble akademi üyesi Sarah Sadavoy, bunun yerine gözleyebilecekleri ikililere odaklandılar: Dünya'dan yaklaşık 600 ışık yılı uzakta olan ve pek çok genç yıldıza ev sahipliği yapan yoğun Perseus Bulutu'nu VANDAM'la çalışarak incelediler. Güneş'e benzer tüm yıldızların, muhtemelen bir eş ile doğduğu sonucuna vardılar. Şöyle diyorlar:

Evet, Nemesis'in bir zamanlar var olduğunu söylüyoruz. Perseus moleküler bulutundaki tüm ayrılmış ikilileri ve ilgili genç yıldız popülasyonlarını açıklayabilmek için birtakım istatistik modeller oluşturduk ve bu bilgiyi üretebilecek tek model tüm yıldızların geniş bir ikili sistemolarak hayatlarına başlamasıdır. Bu sistemler bir milyon yıl içinde ya küçülür ya da parçalara ayrılırlar.
Perseus Moleküler Bulutu içerisindeki tozlu diskte oluşan üçlü bir yıldız sisteminin radyo görüntüsü.
Perseus Moleküler Bulutu içerisindeki tozlu diskte oluşan üçlü bir yıldız sisteminin radyo görüntüsü.
Bill Saxton, ALMA

VANDAM Sınıf 1'e ait "çocuk" denebilecek 500.000-1.000.000 yaşında yıldızların yanında, 500.000 yaşında veya daha genç Sınıf 0'a ait yıldızları da tanıyabilecek kadar hassas. Analizlere göre bulut 45 yalnız yıldıza, 19 ikili yıldız sistemine ve ikiden fazla yıldızı olan 5 sisteme ev sahipliği yapmakta.

Araştırma derinleştikçe bilim insanları, aralarında 500 AU (astronomik birim) veya daha az mesafe bulunan tüm Sınıf 0 yıldızların ikili ve bulut eksenine hizalanmış olduğunu fark ettiler. 1 AU, Güneş ve Dünya arasındaki yaklaşık uzaklığa, yani yaklaşık 150 milyon kilometreye eşittir. Yani Güneş'imizin eşi, Güneş'imize günümüzde en uzak olan gezegen Neptün'den 17 kat daha uzakta olmalı. Ancak Sınıf 1 yıldızlar, 200 astronomik ünitede kümelenme eğilimi gösterir ve bulutun ekseninde hizalanmazlar.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Tüm bu modellenmiş senaryolar içinde, astronomların gözlemlediği yıldız dağılımını açıklayabilecek tek şey, Güneş'le aşağı yukarı aynı kütleye sahip olan tüm yıldızların yumurta şeklinde yoğun çekirdekler ile geniş Sınıf 0 ikilileri olarak doğmaları ve %60'ının zamanla parçalanması. Smithsonian Astrofiziksel Gözlemevi'ndeki NASA Hubble akademi üyesi Sarah Sadavoy şöyle diyor:

Çoğu yıldızın bir eş ile birlikte oluşuyor olması daha önce dile getirilmişti. Asıl soru: Bu yıldızlardan ne kadar var? Basit modelimize dayanarak neredeyse tüm yıldızların bir eş ile birlikte doğduğunu söyleyebiliriz. Perseus Bulutu ,genelde düşük kütleli yıldızların oluştuğu bir bölge olarak görülür, ama modelimizin başka bulutlarda da test edilmesi gerekiyor.

Şu ana kadar dayanaksız kalmış, uzun zamandır doğru olduğu varsayılan Güneş benzeri yıldızların ikili olarak doğmuş olma fikri, ilk defa bu kanıtla desteklenebilecek. Daha önceleri Bonn Üniversitesi'nden Pavel Kroupa'nın yaptığına benzer bilgisayar simülasyonları tüm yıldızların ikili olarak doğduğunu bize göstermişti. Stahler, şöyle anlatıyor:

Asıl can alıcı nokta daha önce kimsenin genç yıldızları onları meydana getiren bulutlarla olan ilişkisini sistematik bir biçimde incelememiş olmasıdır. Bizim işimiz ikili sistemlerin nasıl oluştuğunu anlamak ve ikili sistemlerin yıldız evriminin erken evrelerinde nasıl bir rol oynadığını çözmek. Düşüncemiz şu: Güneş'imize çok benzer olan çoğu yıldız, ikili olarak doğuyorlar. Böyle bir iddiayı sahiplenebileceğimiz en güçlü kanıta artık sahip olduğumuzu düşünüyorum.

Tabii ki bu sadece başlangıç. Yeni çalışmada sunulan bulgular ve modeller başka araştırmacıların üzerine ekleme yapabileceği bir temel oluşturuyor. Zaman içinde bu kuralları koyan fizik hakkında daha fazla şey öğrenebiliriz. Bize komşu olan bir yıldız bulma fikri, her ne kadar sönük olursa olsun, her koşulda heyecan verici.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Güneş Sistemi ve Gezegenler Yazı Dizisi

Bu yazı, Güneş Sistemi ve Gezegenler yazı dizisinin 22. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Güneş Sistemi İçin Bir Kılavuz: Güneş Sistemi İçindeki Cisimler Hakkında Neler Biliyoruz?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
28
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 12
  • Merak Uyandırıcı! 8
  • Muhteşem! 4
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • İnanılmaz 1
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: ZME Science | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 13:21:45 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9533

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
T. Puiu, et al. Çoğu Yıldız Gibi, Güneş'in de "Nemesis" Adında Bir Kayıp İkizi Olması Muhtemel!. (16 Kasım 2020). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9533
Puiu, T., Fıçıcıoğlu, E., Bakırcı, Ç. M. (2020, November 16). Çoğu Yıldız Gibi, Güneş'in de "Nemesis" Adında Bir Kayıp İkizi Olması Muhtemel!. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/9533
T. Puiu, et al. “Çoğu Yıldız Gibi, Güneş'in de "Nemesis" Adında Bir Kayıp İkizi Olması Muhtemel!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Eda Fıçıcıoğlu, Evrim Ağacı, 16 Nov. 2020, https://evrimagaci.org/s/9533.
Puiu, Tibi. Fıçıcıoğlu, Eda. Bakırcı, Çağrı Mert. “Çoğu Yıldız Gibi, Güneş'in de "Nemesis" Adında Bir Kayıp İkizi Olması Muhtemel!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Eda Fıçıcıoğlu. Evrim Ağacı, November 16, 2020. https://evrimagaci.org/s/9533.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close