Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Tazmanya Canavarlarının Korkulu Rüyası Olan Bulaşıcı Kanser Nedir?

14 dakika
387
Tazmanya Canavarlarının Korkulu Rüyası Olan Bulaşıcı Kanser Nedir? ABC News
Tüm Reklamları Kapat

1806 yılında Hobart Town olarak bilinen küçük bir yerleşim yeri, o dönemde Ayı opossumu (İng: "Bear Opossum") olarak adlandırılan tuhaf bir yaratığın uğultularıyla yankılanıyordu. Akşam karanlığı çöktüğünde, George Harris yine aynı rahatsız edici sesleri duymaya başladı. Her gece aynı sorun tekrarlanıyordu; karanlık çöktüğünde bu gürültü dayanılmaz hale gelebiliyordu.

George Harris, Hobart'ın yeni kurulmuş olan bu sürgün kasabasında asistan haritacı olarak görev yapıyordu.[1] Bunun yanı sıra doğa bilimlerine büyük ilgi duyan bir doğa bilimciydi ve yerel halkın "şeytan" olarak adlandırdığı bu küçük, siyah hayvanları incelemeye karar vermişti. Tazmanya şeytanlarını yakalamak zor olmamıştı. Her biri küçük bir köpek büyüklüğündeydi. Ayak izleri sıklıkla Hobart'ın kumlu plajlarında görülüyordu. Harris, çiğ et parçalarıyla tuzaklar kurarak iki Tazmanya şeytanını yakalamış ve onları evine getirip boş bir tahta fıçıda tutmaya başlamıştı.

Harris, bir tahta fıçının yanına yaklaşıp kapağını kaldırdı. İçeride, erkek ve dişi şeytanlar birbirlerine öfkeyle çığlık atıyordu. Harris, onları birbirlerine alışmalarını umarak zincirle bağlamıştı. Fakat gündüzleri huzur içinde uyumalarına rağmen, karanlık çökünce kavga etmeye başlıyorlardı. Onları evcilleştirip evcil hayvan olarak besleme umudu hızla tükeniyordu.[2] Bu hayvanlar inanılmaz derecede vahşiydi. Görünüşe göre şeytanların tek iyi yanı, mahkumlar için taze et sağlamalarıydı. Harris, bu canlılardan tatmamıştı ama etlerinin tadının dana etine benzediğini duymuştu.

Tüm Reklamları Kapat

Harris, içinde bulundukları duruma duyduğu umutsuzlukla, şeytanlara bakakaldı. Ardından, bu yaratıklarla ilgili notlarını yazmaya devam etmek için masasının başına döndü. Ünlü doğa bilimci Joseph Banks'e, Londra'ya gönderilmek üzere uzun bir betimleme yazmaya kararlıydı. Harris, hayvanın ayrıntılı bir çizimini bile yapmış ve ona Didelphis ursine adını vermişti. Bu isim "ayı opossumu" anlamına geliyordu. Ancak sonraki bilim insanları, Tazmanya şeytanının ne bir ayı ne de bir opossum olduğunu belirleyecekti.

Harris tarafından çizilen 1808 tarihli ilk illüstrasyon. Tazmanya canavarı ve Tazmanya kaplanı.
Harris tarafından çizilen 1808 tarihli ilk illüstrasyon. Tazmanya canavarı ve Tazmanya kaplanı.
Wikimedia Commons

Avrupalı yerleşimciler, Tazmanya şeytanının küçük boyutuna rağmen ne kadar ürkütücü ve vahşi olabileceğini çabucak keşfettiler. Bu yaratıkların geceyi temsil eden kötü varlıklar olarak görülmesi, onların kötü şöhretini daha da artırdı. Tazmanya şeytanlarına verilen bilimsel isimler bile, Avrupalıların bu garip ve vahşi hayvana nasıl şaşkınlık ve korkuyla yaklaştıklarını gösteriyordu. Örneğin, Sarcophilus satanicus (Tr: "şeytani etsever") ve Diabolus ursinus (Tr: "şeytani ayı") gibi isimler verilmişti.

Tazmanya Şeytanının Kötü Şöhreti

Bazı yerleşimciler, onları "Beelzebub'un yavruları" olarak adlandırdı, zira bu yaratıklar, şeytan Beelzebub gibi geceyle ilişkilendirilen kötü varlıklar olarak kabul ediliyordu. Beelzebub, genellikle Hristiyan geleneğinde ve Batı mitolojisinde şeytan ya da bir iblis olarak bilinen bir varlıktır. İsminin kökeni, antik Filistin'deki Ekron şehrinin tanrısı Baal-Zebub'a dayanır. Beelzebub, "sineklerin efendisi" anlamına gelmektedir ve zamanla şeytani bir figür olarak tanımlanmıştır. Hristiyanlıkta Beelzebub, cehennemin baş iblislerinden biri olarak kabul edilir ve genellikle Şeytan'ın başka bir adı ya da ona yakın bir iblis olarak anılır.[3]

Tazmanya canavarları, yeni kurulan yerleşimlerin etrafında sıkça görülüyordu ve tavukları öldürerek halkın kinini kazanıyordu.[4] Bu da zaten kötü olan ününü daha da kötüleştiriyordu. Avustralya'nın yerli hayvanlarını genellikle savunan saygın doğa bilimci John Gould bile bu canlıya kötü bir itibar kazandırmada diğerlerine katıldı.[5] Tazmanya canavarı için şunları söylüyordu:[2]

Tüm Reklamları Kapat

Siyah rengi ve çirkin görünüşü ona Şeytan veya Yerli Şeytan gibi isimler kazandırdı. (Bu hayvan) doğası itibarıyla son derece vahşi ve evcilleştirilemez.

Tazmanya canavarları o kadar efsaneleşecekti ki, 19. yüzyılın ortalarına gelindiğinde Tazmanya şeytanı sürüleri tarafından tuzağa düşürülüp canlı canlı yenilen insanlara dair hikayeler anlatılmaya başlandı. Büyük köpeklerin Tazmanya şeytanı sürüleri tarafından parçalanıp yok edildiğine dair söylentiler de hızla yayıldı.

Tazmanya canavarları, dünyada ün kazandı. Karikatüristler tarafından çizilen versiyonlar, gerçek Tazmanya şeytanlarıyla neredeyse hiç benzerlik taşımıyordu. Ancak gerçekte, bu canlı ne korkutucu bir avcıydı ne de yerleşimcilerin düşündüğü kadar güçlüydü. Neyse ki, Tazmanya kaplanları ile aynı kaderi paylaşmadılar ve insanlar tarafından avlanıp zehirlenmelerine rağmen hayatta kalmayı başardılar. Nihayetinde Tazmanya'nın çok sevilen bir simgesi haline geldiler.

Looney Tunes serisinde yer alan Tazmanya canavarları.
Looney Tunes serisinde yer alan Tazmanya canavarları.
Disney Art On Main Street

Tazmanya şeytanı, Dasyuridae adı verilen bir keseliler ailesine aittir. Tazmanya şeytanı, günümüzde yaşayan en büyük etçil keselidir, ancak eğer soyu tükenmemiş olsaydı, bu unvanı Tazmanya kaplanı alacaktı.

Büyük, geniş bir başı ve oldukça güçlü çeneleri olan bu yaratıklar, biraz köpeği andırır. Güçlü bir kokuya sahiptirler ve George Harris'in de bahsettiği gibi, özellikle beslenirken inanılmaz derecede yüksek sesle çığlık atabilirler.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.

Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Tazmanya canavarı, temelde leşçidir. Bulabildiği her şeyi yer ve özellikle leşleri yemekten hoşlanır. Küçük boyutlarına rağmen, son derece güçlü bir ısırığı vardır. Çeneleri o kadar kuvvetlidir ki kalın kemikleri bile kırabilir ve dişleri öylesine keskindir ki avının kürk, kemik ve dişleri dahil her parçasını yiyebilir.

Her ne kadar temel olarak leşle besleniyor olsalar da Tazmanya canavarları küçük memeliler, kuşlar, sürüngenler, kurbağalar, böcekler ve hatta deniz omurgasızları gibi canlıları da avlarlar.

Geçmişte çiftçiler koyun leşleri üzerinde beslenirken görüldükleri için onların koyunları öldürdüğünü düşünüp onlardan hoşlanmazlardı.[6] Ancak gerçekte, sadece ölü koyunları ve sığırları yedikleri için, çiftlik arazilerini sineklerden ve kurtlardan temizleyerek dolaylı yoldan fayda sağlıyorlardı.

Tazmanya canavarı besleniyor.
Tazmanya canavarı besleniyor.
Wikimedia Commons

Bir asırdan fazla bir süre boyunca, Tazmanya canavarları tuzaklarla yakalandı ve zehirlendi. Uzun bir süre boyunca kimse onları korumak için çaba göstermedi. Ancak Haziran 1941'de, Tazmanya yasaları sonunda bu canlıları koruma altına aldı. Yavaş yavaş sayıları artmaya başladı. Ne yazık ki, Tazmanya canavarlarının varlığı bu kez korkunç yüz tümörleri oluşturan ölümcül bir hastalık nedeniyle yeniden ciddi bir tehdit altına girdi.

Tazmanya Canavarlarını Etkileyen Yüz Tümörü

Tazmanya canavarlarını tehdit eden en büyük tehlikelerden biri, Devil Facial Tumour Disease (DFTD) olarak bilinen agresif, viral olmayan, bulaşıcı bir parazitik kanserdir. Bulaşıcı kanserlerden muzdarip bir diğer canlı da köpeklerdir.[7] Bu hastalık, Tazmanya canavarlarının ağız çevresinde veya içinde küçük lezyonlar veya şişlikler şeklinde başlar ve hızla yüz, boyun ve bazen de vücudun diğer bölgelerinde büyük tümörlere dönüşür. Bu tümörler, hayvanların beslenmesini engeller ve etkilenen canlı genellikle açlıktan ölür. Kanser bir kez belirgin hale geldiğinde, neredeyse her zaman ölümle sonuçlanır.

Kanserden muzdarip bir Tazmanya canavarı.
Kanserden muzdarip bir Tazmanya canavarı.
Nature

Hastalığın ortaya çıkmasından bu yana Tazmanya canavarı nüfusunun %50 oranında azaldığı tahmin edilmektedir. Hastalık, Tazmanya'nın %65'ine yayılmış olup en yoğun olarak adanın doğu kesiminde görülmektedir.

Tüm Reklamları Kapat

Bulaşıcı Kanser Nedir?

Bulaşıcı kanser, bir bireyden diğerine doğrudan kanser hücrelerinin geçişiyle yayılan nadir bir hastalıktır. Bu tür kanser, herhangi bir virüs veya bakteri gibi enfeksiyöz ajanlar aracılığıyla değil, doğrudan kanserli hücrelerin aktarılmasıyla bulaşır. Bulaşıcı kanserler genellikle aynı türde ya da birbirine yakın türler arasında yayılır. Hayvanlarda bazı bulaşıcı kanser türleri doğal olarak evrimleşmiştir, ancak insanlarda bu durum çok nadirdir.

Bulaşıcı kanserlerin yayılabilmesi için belirli koşulların bir araya gelmesi gerekir. İlk olarak, bireyler arasında genetik çeşitliliğin düşük olması, kanser hücrelerinin bir bireyden diğerine geçişini kolaylaştırır. Bu durum, kanser hücrelerinin yeni bir ev sahibinde bağışıklık sisteminden kaçmasına olanak tanır. İkinci olarak, kanser hücrelerinin transferi için etkili bir taşıma sistemi gereklidir. Bu taşıma, doğrudan fiziksel temas (örneğin, ısırma veya cinsel temas) yoluyla ya da çevresel faktörler aracılığıyla gerçekleşebilir. Son olarak kanser hücrelerinin başka bir bireye bulaşabilmesi için yeterli sayıda bulaşıcı hücrenin transfer edilmesi şarttır.[8] Bu koşullar bir araya geldiğinde bulaşıcı kanserler yayılma potansiyeli kazanır.

Kanserden muzdarip Tazmanya canavarları.
Kanserden muzdarip Tazmanya canavarları.
ResearchGate

Bulaşıcı kanserler gerçek birer parazit gibi davranır. Parazitlerle benzer şekilde, DFTD hücreleri de ev sahibinin hayatta kalması için gerekli olan kaynaklara erişir ve bu kaynakları kullanarak büyür. Ancak bir parazitten farklı olarak, DFTD hücreleri ev sahibini hızla tüketir ve öldürür. Bu tip bir kansere, köpeklerde görülen Köpeklerde bulaşıcı venereal tümörü (İng:"Canine Transmissible Venereal Tumor") (CTVT) hastalığı da örnek olarak verilebilir. Bu tür hastalıklar, genellikle yoğun popülasyonlarda daha kolay yayılır; çünkü daha fazla potansiyel konakçı bulunur.

Tüm Reklamları Kapat

Bulaşıcı Kanserin Genetik ve Evrimsel Dinamikleri

DFTD'nin ilk gözlemleri 1996'da yapılmış, ancak bilimsel olarak belgelenmesi 2006'ya kadar sürmüştür. Yapılan araştırmalar, DFTD hücrelerinin tamamında belirli ortak kromozomal anormallikler bulunduğunu ortaya koymuştur. Bu bulgu, hastalığın etiyolojisinin viral veya parazitik bir enfeksiyondan kaynaklanmadığını, aksine bulaşıcı bir kanser olduğunu güçlü bir şekilde desteklemektedir.

Tipik olarak, kanser hücreleri farklı bireylerde rastgele genetik mutasyonlara sahiptir. Ancak DFTD vakalarında, tümör hücrelerinin tüm Tazmanya canavarlarında aynı genetik yapıya sahip olduğu tespit edilmiştir. Bu durum, DFTD'nin klonal bir hücre hattı üzerinden yayıldığını, yani hastalığın bir bireyde ortaya çıkan orijinal kanser hücrelerinin diğer bireylere bulaşarak yayıldığını göstermektedir. Hastalığın yayılma mekanizması, genellikle Tazmanya canavarlarının birbirini ısırması gibi fiziksel temaslar yoluyla, canlıdan canlıya doğrudan aktarılabilen kanser hücrelerinin transferi şeklinde gerçekleşmektedir.

Kanser hücrelerinin popülasyonları, eşeysiz üreyen tek hücreli organizmalarla aynı temel evrimsel süreçlere tabidir.[9] Bulaşıcı kanserler bir ev sahibi bireyden diğerine canlı kanser hücrelerinin fiziksel olarak transferi yoluyla yayılabilen klonal soy hatlarıdır.

Ek olarak DFTD, şu anda iki farklı kanser soyundan oluşmaktadır: 1996'da keşfedilen DFT1 ve 2014'te keşfedilen DFT2. DFT1, Tazmanya'nın büyük bir kısmına yayılmışken, DFT2 daha küçük bir bölgede sınırlı kalmıştır. DFTD'nin iki farklı kanser soyundan oluştuğu gerçeği, Tazmanya canavarlarında birbirinden bağımsız iki bulaşıcı kanser türünün ortaya çıktığı anlamına gelir.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Zeus Kablosuz Powerbank ile Cepli Powerbank Düzenleyici

Hem kablosuz powerbank olarak hem de 16GB USB Bellek olarak kullanabileceğiniz bir ürün.

  • Ağırlık: 743 g
  • Boyutlar: 240 × 180 × 38 mm
  • Kablosuz Şarj Çıkış Gücü: 5W
  • Input: 5V/2A – 9V/1,67A
  • Output: 5V/1A – 9V/1,1A
  • Menşe Ülke: Çin
  • Teslimat Süresi: Stoktan hemen teslimat
  • Pil Kapasitesi: 8000 mAh
  • Özellikler: Lightning, Micro-USB, Type-C, USB 2.0
Devamını Göster
₺949.00
Zeus Kablosuz Powerbank ile Cepli Powerbank Düzenleyici
  • Dış Sitelerde Paylaş

BBC

Tazmanya canavarları arasında DFTD hızla yayılmış olsa da bazı bireylerin bu hastalığa karşı bağışıklık geliştirdiğine dair kanıtlar bulunmaktadır.[10] Bu durum, Tazmanya canavarlarının DFTD'ye karşı hızlı bir şekilde evrimleştiğini ve uzun vadede hastalıkla yaşayabilir hale gelcekleri beklenmektedir. DFTD, bir parazit gibi evrimsel stratejiler geliştirerek yayılmasını sürdürmüş ve Tazmanya canavarları ile bu kanserin bir süre daha birlikte var olabileceği anlaşılmıştır.

DFTD'nin gerçekten bulaşıcı bir kanser olarak tanımlanabilmesi için bu kanser hücrelerinin yeni bir Tazmanya canavarında aynı şekilde kanser oluşturabilmesi gerekmektedir. Genetik analizler, DFTD hücrelerinin Tazmanya canavarlarının kendi doku hücrelerinden tamamen farklı olduğunu ve hastalığın bu farklı hücreler tarafından yayıldığını doğrulamıştır. Dahası DFTD hücreleri, tıpkı parazitlerin ev sahibi organizmaların bağışıklık sistemini alt etme yolları bulduğu gibi, ev sahibi canlının bağışıklık sisteminden kaçabilmek için çeşitli stratejiler geliştirmiştir.

Araştırmacı Alex Kreiss, Avustralya'nın Hobart kentindeki Tazmanya Üniversitesi'ne bağlı Menzies Araştırma Enstitüsü'nde Tazmanya Şeytanı "Cedric"i tutuyor. Bir zamanlar, ikonik Tazmanya canavarlarını yok olma tehlikesiyle karşı karşıya getiren bulaşıcı yüz kanserine karşı bağışık olduğu düşünülen Cedric, hastalığa yenik düştükten sonra, ötenazi uygulanarak hayatına son verildi.
Araştırmacı Alex Kreiss, Avustralya'nın Hobart kentindeki Tazmanya Üniversitesi'ne bağlı Menzies Araştırma Enstitüsü'nde Tazmanya Şeytanı "Cedric"i tutuyor. Bir zamanlar, ikonik Tazmanya canavarlarını yok olma tehlikesiyle karşı karşıya getiren bulaşıcı yüz kanserine karşı bağışık olduğu düşünülen Cedric, hastalığa yenik düştükten sonra, ötenazi uygulanarak hayatına son verildi.
NBC News

Başlangıçta DFTD'nin Tazmanya canavarlarının yok olmasına yol açabileceği düşünülüyordu. Ancak, bazı canavarların bu hastalığa karşı direnç geliştirdiği gözlemlenmiş ve bu nedenle yok olma riski daha az olası hale gelmiştir. Sonuç olarak DFTD'nin parazit benzeri özellikleri ve evrimsel süreçleri, Tazmanya canavarları ile bu hastalığın uzun bir süre boyunca bir arada var olabileceğini göstermektedir. Bu da Tazmanya canavarlarının DFTD'ye karşı zamanla bir denge sağlayabileceği anlamına gelir.

DFTD'nin Bağışıklık Sisteminden Kaçış Mekanizmaları

Tazmanya şeytanında yüz tümörü hastalığı kanser hücrelerinin yayılabilmesinin en önemli nedenlerinden biri bu hücrelerin ev sahibinin bağışıklık sisteminden nasıl kaçabildiğidir. Normalde, bağışıklık sistemi vücuttaki yabancı hücreleri tanır ve yok eder. Ancak DFTD hücreleri bu sistemi atlatmanın yollarını bulmuştur.

DFTD kanser hücreleri, bağışıklık sisteminin önemli bir parçası olan MHC (majör histokompatibilite kompleksi) moleküllerini yüzeylerinde bulundurmaz. Bu moleküller, hücrelerin yüzeyinde bulunarak bağışıklık hücrelerine "ben buradayım" mesajı verir ve saldırı başlatır. DFTD hücreleri, bu molekülleri yüzeylerinde bulundurmadığı için, bağışıklık sistemi bu hücreleri tespit edemez ve saldırmaz. Bu DFTD hücrelerinin Tazmanya canavarlarının bağışıklık sisteminden adeta "gizlenmesini" sağlar.

Normalde MHC moleküllerinin eksikliği, hücreleri doğal öldürücü (NK) hücreler için hedef haline getirir. Ancak, DFTD hücreleri NK hücrelerinden de kaçmayı başarır. Bu hücrelerin, NK hücrelerini etkisiz hale getiren bazı inhibitör moleküller ürettiği düşünülmektedir. Bu durum, DFTD hücrelerinin bağışıklık sisteminden kaçmasını ve hastalığın yayılmasını daha da kolaylaştırır.

Bu bağışıklık kaçış mekanizmaları, DFTD'nin neden bu kadar bulaşıcı ve ölümcül olduğunu açıklamaktadır. Parazitlere benzer şekilde davranan bu kanser hücreleri, Tazmanya canavarları arasında hızla yayılabilir ve bu türün sağlığı üzerinde büyük bir tehdit oluşturur. Ancak DFTD'nin sadece Tazmanya canavarları arasında bulaştığı ve diğer türlere geçmediği de bilinmektedir.

Koruma Çabaları ve Önlemler

Vahşi Tazmanya canavarı popülasyonları, DFTD yayılımını izlemek ve hastalığın yayılma hızını ve prevalansındaki değişiklikleri belirlemek amacıyla sürekli olarak izlenmektedir. Belirli bir bölgede canavarların tuzaklarla yakalanmakta, hastalığın varlığı kontrol edilmekte ve etkilenen hayvanların sayısının belirlenmektedir. Aynı bölgeler düzenli olarak ziyaret edilerek hastalığın zaman içindeki yayılımı izlenir.

Arazi çalışanları, hastalıklı Tazmanya canavarlarını yakalayıp popülasyondan çıkararak hastalığın yayılımını durdurmayı da denemektedir. Bu yöntemle, hasta bireylerin toplatılmasının hastalığın yayılmasını azaltacağı ve Tazmanya canavarlarının yetişkinliğe ulaşarak üremeye devam edebileceği umulmaktadır.[11]

Sigorta Popülasyonları ve Rehabilitasyon Çalışmaları

2005 yılından bu yana, hastalıksız "sigorta popülasyonları" (İng: "Insurance Population") oluşturmak için çalışmalar yapılmaktadır. Koruma çalışmalarında sigorta popülasyonu, nesli tükenme tehlikesi altındaki bitki veya hayvan türlerinin, vahşi doğada tamamen yok olma durumuna karşı güvence sağlamak amacıyla esaret altında tutulan bir üreme grubudur. Bu popülasyonlar, türlerin doğada ortadan kalkması durumunda bile nesillerinin tükenmemesini ve ileride yeniden doğaya salınmalarını sağlamak için oluşturulur.[12] Haziran 2012 itibarıyla bu sigorta popülasyonlarının toplamı 500 hayvana ulaşmıştır ve türün genetik çeşitliliğinin %98'i temsil edilmektedir. Bu Tazmanya canavarlarının çoğu Avustralya'daki hayvanat bahçeleri ve vahşi yaşam parklarında yaşamaktadır.

Tüm Reklamları Kapat

Kasım 2012'den itibaren, vahşi ve hastalıksız bir popülasyon oluşturma amacıyla Tazmanya canavarları Tazmanya'nın doğu kıyısındaki Maria Adası'na taşınmaya başlanmıştır.[13] Maria Adası'ndaki popülasyon başlangıçtaki 28 bireyden 90'a kadar büyümüş ve sağlıklı Tazmanya canavarlarının ana karaya geri taşınması planlanmaktadır. Fakat Maria Adası'na getirilen Tazmanya canavarları, adadaki kuş popülasyonlarına "felaket" niteliğinde bir zarar vermiştir. BirdLife Tasmania'ya göre, bu durum adada yaşayan kuş türleri üzerinde yıkıcı bir etkiye neden olmuş ve özellikle küçük penguenlerin tamamen yok olmasına yol açmıştır.[14] Hatta Tazmanya canavarları adaya getirildikten sonra normalde yerde yuva yapan bazı kuşların Tazmanya canavarlarından korunmak için ağaçlarda yuva yapmaya çalıştığı rapor edilmiştir.

Üreme Alışkanlıklarındaki Değişimler ve Ekolojik Etkiler

DFTD nedeniyle yaşam süresi azalan Tazmanya canavarları, daha genç yaşta üremeye başlamış ve birçoğu sadece bir kez üreme döngüsüne katılabilmiştir. Bu hastalığa yanıt olarak, Tazmanya canavarlarının üreme alışkanlıkları değişmiş; dişiler eskiden iki yaşında üremeye başlarken, artık bir yaşında üremeye başlamış ve kısa bir süre sonra DFTD'den ölmeleri yaygın bir durum haline gelmiştir. Bu erken üreme, popülasyonların hayatta kalma stratejisi olarak değerlendirilebilir.

Tazmanya canavarı yavrusu.
Tazmanya canavarı yavrusu.
IFL Science

Tazmanya canavarı sayılarındaki azalma, aynı zamanda ekolojik bir sorun yaratmıştır. Tazmanya canavarlarının orman ekosistemindeki varlığı, kırmızı tilkinin Tazmanya'da yerleşmesini engellemiştir. Ancak Tazmanya canavarı sayılarının azalmasıyla tilki popülasyonlarının artması ekosistem dengesi bozuldu.

Bilimsel Gelişmeler ve Gelecek Yönelimler

2009 yılında, DFTD hastalığını taramak için bir kan testi geliştirilmiştir. 2010 yılının başlarında, Tazmanya'nın kuzeybatısındaki bazı Tazmanya canavarlarının kanser hücrelerini yabancı olarak tanıyacak kadar genetik farklılığı olduğu keşfedilmiştir. Bu canavarlar, hastalığa karşı bir direnç geliştirmiştir. Ayrıca oosit bankacılığı, Tazmanya canavarlarının korunması çabalarında faydalı olabilir; çünkü dondurulmuş oositlerin hayatta kalma oranı %70'tir.

Tüm Reklamları Kapat

Bunun yanında DFTD için aşı geliştirme girişimleri de mevcuttur. Hobart'taki Tazmanya Üniversitesi'nden Andrew Flies ve ekibi, AstraZeneca ve Johnson & Johnson'ın COVID-19 aşılarından ilham alarak, Tazmanya canavarlarını DFTD'den koruyacak bir aşı üzerinde çalışmaktadır. Bu aşı, adenovirüs adı verilen ve genetik olarak değiştirilmiş bir virüs aracılığıyla canavar hücrelerine taşınmakta, hücrelerin tümör hücrelerinde bulunan, ancak sağlıklı hücrelerde olmayan proteinler üretmesini sağlamaktadır. Bu proteinler, bağışıklık sistemini tümör hücrelerini tanıyıp saldırmaya teşvik etmektedir. Aşı, 1996'da ortaya çıkan ve Tazmanya genelinde yayılan DFT1 üzerine odaklanmaktadır.[15]

Ek olarak genetik mühendislik ve türdiriltimi teknolojileri gibi teknolojiler de Tazmanya canavarlarının daha sağlıklı bir popülasyon bütünlüğüyle daha sağlıklı bir ekosistemde yaşamasını sağlayabilir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
15
2
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 3
  • Tebrikler! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Umut Verici! 1
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/09/2024 02:50:16 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/18498

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Dışkı
Tüyler
Hayatta Kalma
Gerçek
Çalışma
Meyve
Aile
Yıl
Kırmızı
Yeni Koronavirüs
Güç
Grip
İnsan Sağlığı
Biyokimya
Hindistan
Yüksek
Antropoloji
Karanlık Enerji
Semptom
Bebek
Cinsellik Araştırmaları
Arkeoloji
Araştırmacılar
Popülasyon
Beslenme
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. K. Selçukoğlu, et al. Tazmanya Canavarlarının Korkulu Rüyası Olan Bulaşıcı Kanser Nedir?. (14 Eylül 2024). Alındığı Tarih: 21 Eylül 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/18498
Selçukoğlu, A. K., Alparslan, E. (2024, September 14). Tazmanya Canavarlarının Korkulu Rüyası Olan Bulaşıcı Kanser Nedir?. Evrim Ağacı. Retrieved September 21, 2024. from https://evrimagaci.org/s/18498
A. K. Selçukoğlu, et al. “Tazmanya Canavarlarının Korkulu Rüyası Olan Bulaşıcı Kanser Nedir?.” Edited by Eda Alparslan. Evrim Ağacı, 14 Sep. 2024, https://evrimagaci.org/s/18498.
Selçukoğlu, Alper Kaan. Alparslan, Eda. “Tazmanya Canavarlarının Korkulu Rüyası Olan Bulaşıcı Kanser Nedir?.” Edited by Eda Alparslan. Evrim Ağacı, September 14, 2024. https://evrimagaci.org/s/18498.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close