Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Kanser Genetiği: Tümör Baskılayıcı p53 Geni ve Bu Gendeki Mutasyonlar, Kanseri Nasıl Etkiliyor?

5 dakika
13,710
Kanser Genetiği: Tümör Baskılayıcı p53 Geni ve Bu Gendeki Mutasyonlar, Kanseri Nasıl Etkiliyor? Wallpapers Craft
Tüm Reklamları Kapat

İnsanlarda TP53 geninden (farelerde Trp53 geninden) üretilen p53 proteini, anti-kanser aktivitesi için çeşitli mekanizmalara sahiptir ve hem transkripsiyonel olarak bağımlı hem de transkripsiyonel olarak bağımsız mekanizmalarla hareket eder. Hücre döngüsü durmasına, hücresel yaşlanmaya, DNA onarımına, farklılaşmasına ve hücre ölümüne (apoptoz) yol açan çok çeşitli hücre sinyalleme mekanizmalarında önemli bir rol oynadığı görülmüştür. p53, ayrıca tümör oluşumunu önlemek için DNA hasarı gibi çeşitli tümör gözetim işlevlerini de gerçekleştirdiği için "genomun koruyucusu" olarak da adlandırılır.[1]

p53 Geni Nedir?

40 yıllık araştırmalar, p53 tümör baskılayıcısının son derece hassas bir stres girdisi toplayıcısı olarak hareket etme, çeşitli etkili yollardan oluşan karmaşık bir çerçeveyi koordine etme konusundaki benzersiz yeteneği ile tümör ilerlemesine büyük bir engel sağladığını ortaya koymuştur.[2]

P53 geninin aracılık ettiği fonksiyonlar. Hücre döngüsü durmasına, hücresel yaşlanmaya, DNA onarımına, farklılaşmasına ve hücre ölümüne (apoptoz) yol açan çok çeşitli hücre sinyalleme mekanizmalarında önemli bir rol oynadığı görülmüştür.
P53 geninin aracılık ettiği fonksiyonlar. Hücre döngüsü durmasına, hücresel yaşlanmaya, DNA onarımına, farklılaşmasına ve hücre ölümüne (apoptoz) yol açan çok çeşitli hücre sinyalleme mekanizmalarında önemli bir rol oynadığı görülmüştür.
Science Direct

p53 Geni Nasıl Keşfedildi?

p53 geni (ya da resmi ismiyle TP53), ilk kez 1979'da Arnold Levine, David Lane ve William Old isimli üç bilim insanı tarafından, SV40 (Simian Virüsü 40) dönüştürülmüş fare hücrelerinde keşfedildi. Başlangıçta p53'ün kansere neden olan bir gen olan onkojenin ürünü olduğu varsayıldı, ancak 1980'lerin sonunda p53'ün tümör baskılayıcı etkiye sahip olduğu ve insan kanserinde sıklıkla mutasyona uğradığı bulundu.[1]

Tüm Reklamları Kapat

p53 Proteinin Yapısı Nasıldır?

p53 proteini, 393 amino asitten oluşan ve bir alanı transkripsiyon faktörlerini etkinleştiren dört birimden oluşan bir fosfoproteindir. Diğer alan, çekirdek alan olarak adlandırılan spesifik DNA dizilerini tanımaktan sorumludur. Diğer iki alan, proteinin tetramerizasyonundan (halka kapanmasından) sorumludur ve hasarlı DNA'yı (yanlış hizalanmış baz çiftleri veya tek sarmallı DNA gibi) tanır.

3 bölgeye (N-terminal bölgesi, Merkezi çekirdek bölgesi ve C-terminal bölgesi) sahip, beş alanlı 393 amino asitten oluşan p53 yapısının ayrıntılı temsili. (Dairelerdeki sayılar, p53 geninin fosforilasyon bölgesini temsil eder.)
3 bölgeye (N-terminal bölgesi, Merkezi çekirdek bölgesi ve C-terminal bölgesi) sahip, beş alanlı 393 amino asitten oluşan p53 yapısının ayrıntılı temsili. (Dairelerdeki sayılar, p53 geninin fosforilasyon bölgesini temsil eder.)
Science Direct

Arg175, Gly245, Arg248, Arg249, Arg273 ve Arg282'nin, merkezi çekirdek alanında çeşitli insan kanserlerinde bulunan mutasyon sıcak noktaları olduğu bulunmuştur.

Mutasyonlar ve Onkojenlerin Aktivasyonu

Kanser, vücuttaki hücrelerin kontrolsüz ve anormal büyümesidir. Mutasyonlar, hücrenin çoğalması nedeniyle tümör baskılayıcı genleri etkisiz hale getirerek kansere neden olan faktörlerden biridir ve sonuçta onkojenlerin aktivasyonuna yol açar.

Onkojenler, kontrolünü kaybetmiş protein kodlayan genlerdir ve aktive edildiğinde normal hücrelerin kontrolden çıkarak kanserli hale gelmesine neden olurlar. Tümör veya kanserli hücrelerde, mutasyona uğrarlar veya yüksek seviyelerde ifade edilirler.

Tüm Reklamları Kapat

Tümör baskılayıcı genlerin kaybı ve proto-onkojenden (mutasyonlar veya artmış gen ekspresyonu nedeniyle onkojene dönüşebilen, normal gen) onkojenlerin aktivasyonu, vücuttaki normal hücrelerin hayatta kalmasına ve çoğalmasına yol açan hücre döngüsünün bozulmasına yol açar. Mutasyonlar gibi faktörler, artmış protein ifadesi, kromozom anormalliği gibi gen çoğaltılması, kromozomal translokasyon ve proteinin artışı (mRNA stabilitesi), proto-onkogenden onkojen gelişimine katkıda bulunur.

İnsan Tümörlerinde En Sık Değişen Gen, p53 Proteinini Kodlayan TP53'tür!

İnsan genomundaki yaklaşık 22.000 genden TP53, karsinojenez (tümör oluşumu) sırasında en sık mutasyona uğramış olanıdır. TP53'ün tüm insan kanserlerinin yaklaşık %50'sinde mutasyona uğradığı düşünülmektedir.[2] Bununla birlikte, skuamöz hücreli akciğer kanseri veya küçük hücreli akciğer kanseri, üçlü meme kanseri, yüksek dereceli seröz yumurtalık kanseri, skuamöz özofagus kanseri gibi belirli kanserlerin belirli alt tiplerinde TP53, vakaların en az %80'inde mutasyona uğramıştır. Buna karşılık TP53, erken evre lösemi, tiroid kanseri, retinoblastom, liposarkom, servikal kanser, renal berrak hücreli karsinom, testiküler germ hücre kanseri veya uveal melanomlar gibi malignitelerde nadiren mutasyona uğrar.[3]

TP53 mutasyonlarının birincil sonucu, kanser gelişimi sırasında hücreleri yaşlanma ve apoptoz gibi doğal tümör baskılayıcı yanıtlardan mahrum bırakarak temel bir avantajı temsil eden vahşi tip p53 fonksiyonlarının kaybıdır.[2]

Mutant p53: mutp53

p53 genindeki mutasyonlar, p53'ün tümör baskılayıcı fonksiyonlarını ortadan kaldırır. Bununla birlikte, birçok mutant p53 proteini, basitçe tümör baskılayıcı işlevlerini kaybetmemiş, aynı zamanda tümör hücrelerinin daha kötü huylu bir fenotipe ilerlemesine katkıda bulunan onkojenik özellikler kazanmıştır.[4]

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Doğal tip p53'ün tümör baskılayıcı aktivitelerinin bir kısmı, hücrenin oksidatif ve metabolik stres dahil olmak üzere hafif stres koşullarına uyum sağlamasına ve hayatta kalmasına yardımcı olma kabiliyetini içerir. Dikkat çekici bir şekilde, mutp53, doğal tipteki muadiline benzer şekilde tümör ile ilişkili stres koşullarına yanıt olarak tümör hücresinin hayatta kalmasını ve çoklu iç ve dış stres koşullarına (genotoksik, oksidatif ve proteotoksik stres, düşman tümör mikro ortamı) adaptasyonunu kolaylaştıran stres yanıt mekanizmalarını düzenler ve aktive eder.[2]

Mutp53'ü hedefleyen terapötik fırsatların ve kanser hücrelerinde koordine ettiği homeostatik mekanizmaların şematik bir görünümü.
Mutp53'ü hedefleyen terapötik fırsatların ve kanser hücrelerinde koordine ettiği homeostatik mekanizmaların şematik bir görünümü.
Nature

Kanser Tedavisi İçin p53'ü Hedefleme

Şu anda, kanser tedavisi için p53'ü (hem vahşi tip hem de mutant formlar) hedeflemek için çok sayıda strateji mevcuttur. Mutant TP53'e sahip tümörler için, en umut verici stratejilerden biri, mutant proteinin vahşi tip benzeri özelliklere sahip bir forma yeniden aktivasyonunu teşvik etmektir. Öte yandan, yabani tip geni tutan tümörler için, en yaygın olarak araştırılan yaklaşım, yabani tip proteinin bozunmasını bloke etmeyi ve böylece hücresel yarı ömrünü uzatmayı içerir.[3]

Mutant p53'ün Yeniden Aktivasyonu

Mutant p53, kanser tedavisi için hedef olarak birçok çekici özelliğe sahiptir. Örneğin mutant p53 kanser hücrelerinde birikirken, vahşi tip p53 normalde gerilmemiş normal hücrelerde düşük seviyelerde bulunur. Ancak mutant p53'ün hedeflenmesinin zor olduğu kanıtlanmıştır.

Kanser tedavisi için başarılı bir şekilde hedeflenen birkaç kanser sürücü onkoproteinin aksine, p53 enzimatik aktiviteden yoksundur ve bu nedenle düşük moleküler ağırlıklı katalitik inhibitörlerle bloke edilemez. Gerçekte, p53 geleneksel olarak “düzelmez” veya ilacı zor olarak kabul edilmiştir.

Mutant p53 ile kanser hücrelerinde p53 fonksiyonunun eski haline getirilmesinin tümör hücresi ölümünü indüklediği (başlattığı) gösterilmiştir. Bununla birlikte, bu tür ilaçların tanımlanması ve kullanımı, p53 işlevlerini geri yükleyebilecek veya yeniden etkinleştirebilecek araştırmalar için hala hazırlık aşamasındadır.[1]

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Özetini Oku
31
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 8
  • Tebrikler! 7
  • Bilim Budur! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Umut Verici! 2
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 06/12/2024 04:35:21 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9561

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Üreme
Nobel Ödülü
Veri
Onkoloji
Mavi
Parçacık
Ahlak
Dışkı
Kalp
Kozmik Mikrodalga Arkaplan Işıması (Cmb)
Öne Çıkan
Gıda Güvenliği
Kanser Tedavisi
Maske Takmak
Balıklar
Nobel
İklim
Akıl
Model
Sars
Yapay
Covıd-19
Dünya Sağlık Örgütü
Şempanzeler
Yapay Zeka
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Z. S. Önem, et al. Kanser Genetiği: Tümör Baskılayıcı p53 Geni ve Bu Gendeki Mutasyonlar, Kanseri Nasıl Etkiliyor?. (20 Kasım 2020). Alındığı Tarih: 6 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9561
Önem, Z. S., Özdil, A. Ş. (2020, November 20). Kanser Genetiği: Tümör Baskılayıcı p53 Geni ve Bu Gendeki Mutasyonlar, Kanseri Nasıl Etkiliyor?. Evrim Ağacı. Retrieved December 06, 2024. from https://evrimagaci.org/s/9561
Z. S. Önem, et al. “Kanser Genetiği: Tümör Baskılayıcı p53 Geni ve Bu Gendeki Mutasyonlar, Kanseri Nasıl Etkiliyor?.” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Evrim Ağacı, 20 Nov. 2020, https://evrimagaci.org/s/9561.
Önem, Zeynep Sena. Özdil, Ayşegül Şenyiğit. “Kanser Genetiği: Tümör Baskılayıcı p53 Geni ve Bu Gendeki Mutasyonlar, Kanseri Nasıl Etkiliyor?.” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Evrim Ağacı, November 20, 2020. https://evrimagaci.org/s/9561.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close