Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Yunuslar Tıpkı İnsanlar Gibi Cesur ve Utangaç "Kişiliklere" Sahipler!

Hayvan Davranışları: Yunusların, Memeli Bir Hayvan Olan İnsanlar Gibi Utangaç veya Cesur Karakterleri Bulunuyor.

Yunuslar Tıpkı İnsanlar Gibi Cesur ve Utangaç "Kişiliklere" Sahipler! National Geographic
Gölgeli yunuslar (Lagenorhynchus obscurus).
5 dakika
4,308
Tüm Reklamları Kapat

Yunuslar... Karadan denize destansı bir evrimsel süreçleri bulunan yüksek bilişsel fonksiyonlara sahip deniz memelileridir. Taksonomik olarak Cetacea (Balinalar) alt takımındaki birer Odontoceti (Dişli Balinalar) üyesidirler. Yani özünde dişli balinalardırlar. Hatırlatmakta fayda var, orka veya katil balina adıyla bilinen deniz memelisi de aslında bir yunustur. Yunusları, hatta balinaları asıl etkileyici yapan, sosyal yaşam tarzlarının tıpkı insanlar (Homo sapiens) gibi olmasıdır. Öyle ki önceki araştırmalarda balina ve yunusların büyük beyinlerinin insanlara benzer şekilde evrimleştiği tespit edilmiştir.

İnsanlar için sosyal gruplaşma bölgeleri olan partilerde bazı tiplerin daha çok göze çarptığını, her dansa katıldığını ve yüksek sesle konuştuğunu fark etmişsinizdir. Diğer yandan bazı kişiler ise spot ışıklarından uzakta, sessizce hayatlarını sürdürmeyi tercih ederler. Hayvan davranışları (etoloji) konusunda yapılan araştırmalara göre böceklerden ötücü kuşlara, yumuşakçalardan primatlara kadar birçok taksonda benzer davranışlar gözlenmiştir. Öyle ki utangaç ve cesur bireylerin bulunduğu çeşitli davranışlar birçok hayvan popülasyonunda mevcuttur.

Tüm Reklamları Kapat

Bazı yunus türleri.
Bazı yunus türleri.
Whale Watching Handbook

Çünkü bu tarz farklılıklar, söz konusu hayvanın doğadaki hayatta kalma başarısı ile doğrudan ilişkilidir. Zira memelilerin birçoğu sosyal hayvanlar olarak hayatlarını sürdürürler. Eş seçmede veya besin aramada kritik role sahip olabilen durumlardır. Örneğin zebra balıklarında (Danio rerio) cesur bireylerin eş seçme konusunda daha avantajlı olduğu görülmüştür. Fakat bazı başka canlı gruplarında, utangaç bireylerin cinsel seçilim açısından daha az riskli olduğu ve geriye daha çok döl bıraktığı gözlemlenmiştir. Yani cesurluğun hem avantaj hem de dezavantaj olduğu popülasyonlar vardır.

Yapılan araştırmaya göre İtalya'da Aranci Körfezi'ndeki afalina veya şişe burunlu yunus diye bilinen Tursiops truncatus popülasyonunda, ilk kez utangaç ve cesur bireyler doğrudan gözlemlendi. Koruma altındaki popülasyonlarda gözlenmişti; ancak yaban hayatında ilk kez bu kadar net fark edildi. Araştırma sonucunda cesur afalinaların grupları için besin bulma açısından önemli role sahip oldukları düşünülüyor. Örneğin cesur bireyler besin kaynağını tespit edebilir ve besin kaynağına nasıl ulaşılması gerektiği bilgisinin grup içerisinde yayılmasını sağlayabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Pontevedra, İspanya'daki Şişe Burunlu Yunus Araştırma Enstitüsü'nde görev alan etolojik ekoloji alanında çalışan davranışsal ekolog Bruno Díaz López'in anlatımına göre;

Yunusların kişilikleri olduğunu koruma altındaki bireylerde zaten görüyorduk. Artık yaban hayatındaki bireylerin de kişiliklerinin, yunusların sosyal yaşantıları için önemli olduğunu da görüyoruz - tıpkı bizlerde olduğu gibi.

Dahası, analizde görüldüğü üzere girişimçi yunuslar, utangaç olan bireylere nazaran daha kuvvetli sosyal ilişkilere sahip. Eskiden akvaryumdaki bazı balık türlerinde kontrollü şartlarda gözlemlenmişti. Fakat bu çalışma yaban hayatındaki yunuslar üzerinde yapılmıştır.

Çamur halkaları ile balıkları hapseden davranış çeşidi.
Çamur halkaları ile balıkları hapseden davranış çeşidi.
BBC Earth

Davranış Çeşitleri

Aranci Körfezi'ndeki afalina yunusları üzerinde yapılan araştırma 16 yıldan beri süregeliyor. Bölgedeki yunuslar, balıkçılar ve turistler ile sık sık etkileşime geçtiği için Bruno Díaz López açısından harika bir gözlem fırsatı doğuyor. Stabil gruplar oluşturan orkaların veya babunların aksine yunuslarda "fisyon-füzyon toplulukları" görülür. Yani bireyler düzenli olarak gruba girerler ve çıkarlar. Genelde gruptaki birey sayısı 4 civarındadır; ancak bazen 30'a kadar ulaşabilir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Örneğin Florida Körfezi'ndeki şişe burunlu yunuslar (Tursiops truncatus), çamur halkası (mud-ring) isimli nadir bir beslenme davranışı sergiliyorlar, sığ suda çamurdan bir halka oluşturarak başta kefal (Mugilidae spp.) olmak üzere balıkları sıkıştırıyorlar. Böylece daha balıkları yakalayıp, kolay besleniyorlar.

Güney Amerika'ya indiğimizde, Arjantina'nın Valdes Yarımadası'nda gölgeli yunusların (Lagenorhynchus obscurus) hamsi (Engraulidae spp.) balıkları ile beslenirken kooperatif stratejiler oluşturdukları görülüyor. Balıkların bir arada toplanmasını sağlıyorlar, diğer bireyler balıkların bu pozisyonunu korurken sırayla içlerinden geçerek besleniyorlar.

Hawaii/Oahu sularına gelen dönücü yunuslar (Stenella longirostris), geceleri derin sularda beslenirken; sabahın erken saatlerinde resife dönüp, dinlenirler ve sosyal ilişkiler kurarlar. Ayrıca üzerlerine tutunan remoraları (Echeneidae) düşürmek ve iletişim kurmak amacıyla sık sık dönme ve dolanma hareketi yaparlar.
Hawaii/Oahu sularına gelen dönücü yunuslar (Stenella longirostris), geceleri derin sularda beslenirken; sabahın erken saatlerinde resife dönüp, dinlenirler ve sosyal ilişkiler kurarlar. Ayrıca üzerlerine tutunan remoraları (Echeneidae) düşürmek ve iletişim kurmak amacıyla sık sık dönme ve dolanma hareketi yaparlar.
Brian Skerry (National Geographic)

Kuvvetli Kişilikler

Aranci Körfezi'ndeki yunusların binlerce fotoğrafı incelendikten sonra, 13 dişi ve 11 erkekten oluşan 24 birey olduğu rapor edildi. Bilim insanları karakterlerini incelemek için zorlu, riskli ve yeni durumlara karşı bireylerin verdiği tepkileri analiz etti. Örneğin cesur bireyler, yeni objeleri veya potansiyel yırtıcıları inceleme konusunda daha ön planda iken; utangaç bireyler yeni gelişen durumlarda geri plana çekilmeyi tercih ediyordu.

Díaz López'in sonraki araştırmasında, 24 yunusun çeşitli olaylara karşı verdiği tepkileri kaydetti. Birinde dalgıç kıyafeti ile yaklaşan bir insana vereceği tepkiler incelenirken, diğerinde bir su altı alarmına verecekleri tepkiler gözlendi.

2004 ile 2011 yılları arasında 96'sı alarm, 96'sı dalgıç olmak üzere 192 test yapıldı. Ardından kayıtları inceleyen Díaz, bireylerin bu duruma verdikleri tepkileri raporlayarak Animal Behaviour dergisinde yayınladı. Rapora göre bazı bireyler fazlasıyla cesurdu ve sürekli olarak yabancı objelere yaklaşma çabasında bulundular. Utangaç bireyler ise uzun bir süre boyunca yaklaşık 70 metre mesafede durdular.

Tüm Reklamları Kapat

Kaliforniya Üniversitesi'nden davranışsal ekolog Andy Sih'in gönderdiği mailde söylediğine göre: "Bu araştırmadaki bireyler diğer yüzlerce etoloji çalışmasına nazaran daha güçlü, net ve keskin kişilik özellikleri gösterdiler."

Bahamalar'ın Bimini sularında beraber yüzen şişe burunlu yunuslar (Tursiops truncatus) ile benekli yunuslar (Stenella frontalis) arasında çiftleşme olduğu da araştırmacılar tarafından gözlemlenmiştir.
Bahamalar'ın Bimini sularında beraber yüzen şişe burunlu yunuslar (Tursiops truncatus) ile benekli yunuslar (Stenella frontalis) arasında çiftleşme olduğu da araştırmacılar tarafından gözlemlenmiştir.
Brian Skerry (National Geographic)

Sosyal Birleştiriciler

Díaz López gözlemlediğine göre dişiler ve erkekler arasında eşit sayıda cesur ve utangaç birey bulunuyordu. Ayrıca daha cesur olan bireylerin daha kuvvetli sosyal bağlara sahip olduğu tespit edildi. Yani cesur yunuslar, diğer farklı kişilik özellikleri barındıra yunuslara göre belirli bireylerle daha çok vakit geçiriyorlardı. Elbette cesur her zaman cesurlarla iletişim kurmuyordu. Çeşitli bireylerle sosyal bağlar oluşturuyorlardı. Paragrafın başında "daha cesur" dememizin nedeni, doğada çoğu unsurun direkt olarak siyah veya beyaz olmaması, birçok unsurun gri bölgede olması nedeniyledir.

Daha cesur olan bireylerin diğer yunuslar ile stabil sosyal bağlar kurmasının grubu bir arada tutmada önemli rolü olduğu düşünülüyor. Ayrıca bu sosyal davranışın bireylerin üreme başarısında da etkisi olduğu belirlendi.

Evrimsel olarak her türün "kişilik" bulundurmasını gerektiren bir neden yoktur. Fakat sosyal canlılarda evrimsel olarak avantajlı olduğu için seçilim göstermiş olabilir. Bu denli çeşitlilik içerisinde döllerin avantajlı olacağı parametreler oluşturulmalıdır, aksi takdirde yaşam koşulları her birey için yeterli olmazdı. Canlılığın bu muhteşem çeşitliliği içerisinde insana benzeyen türleri görmek nefes kesici olmaya devam ediyor. Zira insan da, diğer türler gibi Evrim Ağacı üzerinde bir dal olarak değişmeye devam ediyor.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
32
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 16
  • Bilim Budur! 10
  • Merak Uyandırıcı! 10
  • Muhteşem! 8
  • İnanılmaz 7
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 5
  • Üzücü! 3
  • Güldürdü 1
  • Umut Verici! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • İğrenç! 1
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: National Geographic | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 00:55:38 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8552

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
V. Morell, et al. Yunuslar Tıpkı İnsanlar Gibi Cesur ve Utangaç "Kişiliklere" Sahipler!. (16 Nisan 2020). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8552
Morell, V., Türkoğlu, P. (2020, April 16). Yunuslar Tıpkı İnsanlar Gibi Cesur ve Utangaç "Kişiliklere" Sahipler!. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/8552
V. Morell, et al. “Yunuslar Tıpkı İnsanlar Gibi Cesur ve Utangaç "Kişiliklere" Sahipler!.” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, 16 Apr. 2020, https://evrimagaci.org/s/8552.
Morell, Virginia. Türkoğlu, Pedram. “Yunuslar Tıpkı İnsanlar Gibi Cesur ve Utangaç "Kişiliklere" Sahipler!.” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, April 16, 2020. https://evrimagaci.org/s/8552.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close