Yıldırım Düşmesi ve Ölümler: Dünyaca Ünlü Fotoğrafçı Kerim Ökten'in Yıldırım Düşmesi Sonucu Ölümü

11 Nisan 2014'te oldukça üzücü; ancak bir o kadar da ilgi çekici bir ölüm haberi aldık. Çektiği başarılı fotoğraflarla TIME ve L'Express gibi dev dergilerin kapağında yer almış, Newsweek, Independent, The Times, The Guardian, The Sunday-Times, Stern, Spiegel, National Geographic, Le Figaro, Corriere Della Serra, L’Equipe, New York Times, Washington Post, Boston Globe, LA Times, Chicago Tribune, El Pais, Die Welt gibi en prestijli yayın organlarıyla çalışarak ün kazanmış olan, Olimpiyatlar, Dünya Kupası, Şampiyonlar Ligi, F1, Papa Ziyaretleri, NATO, G8, Gezi Parkı olayları, Londra ayaklanması, ISAF Afganistan Operasyonu, İran ve Türkiye depremleri gibi büyük olaylarda çektiği fotoğraflarla tüm Dünya'da ses getiren Kerim Ökten, Çanakkale'den Ezine'ye doğru motosikletiyle seyahat halindeyken, Çanakkale il sınırları içerisinde aracına düşen yıldırım nedeniyle hayatını kaybetti. Olay anında bilinci kapanan Ökten, ambulansla kaldırıldığı hastanede yapılan tüm müdahalelere rağmen kurtulamadı.

Gerçekten insanı düşüncelere iten, çok ilginç bir doğa olayı yıldırım. Her an, her yerde, herhangi birimizin üzerine düşmemesi için pek az sebep var (paratonerler ve diğer düşebileceği yerlerin olasılıklarından ötürü). Doğadan ne kadar soyutlandığımızı hissetsek de, aslında halen doğa tüm benliğiyle üzerimizde, biz de halen onun içerisindeyiz. Bu olayla paralel olarak, yıldırım çarpmaları hakkında birkaç bilgi vermek isteriz:

Yıldırım düşmesi ya da elektrik çarpması sırasında insanı öldüren ya da yaralayan tek başına voltaj değil, voltaja bağlı olarak doğan akım ve ve bu akımın uygulama süresidir. Çoğu insan voltajın değerine bakarak kararlar almaya çalışır. Voltaj bize risk hakkında fikir verebilir; ancak elektrik akımı bir bütün olarak değerlendirilmelidir.

Örneğin güvenlik güçlerinin kullandığı elektrikli silahlardaki elektrik 50.000 volt civarındadır; ancak çoğu zaman ölüme neden olmaz. Çünkü bu değer, vücudumuzun yüksek direnci sayesinde hızla azalır. Zaten aletin de yapısı gereği ilk temastan sonra hızla voltaj 1200 volta kadar iner; ancak bu bile şehir akımından yaklaşık 5 kat fazladır. Bir yıldırım ise ortalama olarak 1.000.000.000 (1 milyar) volt gerilime sahiptir. 

Akım ise "amper" ile ölçülür ve akımın belli bir süre akması sonucu belli bir enerji aktarımı olur, bunu da "jul" ile ölçeriz. Elektrik tabancaları yaklaşık 0.02-0.04 amper elektrik üretirler ve sadece 1-2 Jul iş yaparlar. Örneğin taşikardi sırasında uygulanan defibrilatörler (hani filmlerdeki o meşhur "Açılın, elektrik veriyoruz." sahnesindeki alet - ki filmlerde çoğu zaman yanlış gösterilir) 1-2 amper üretir ve 400 Jul iş yapar. 

Yıldırım düşmesinde ise ortalama bir insan vücudundan 10.000 amper geçer. Genelde sadece birkaç milisaniye sürer; ancak yukarıdaki araçlar da hemen hemen aynı sürelerde etkilidir. Dolayısıyla yıldırım çarpması sırasında defibrilatör ile neredeyse eşit sürede, ancak 5.000 ila 10.000 kat fazla elektrik vücuda uygulanır. İşte ölüme neden de büyük oranda budur.

Yıldırımlar her zaman can almazlar. Guinness Rekorlar Kitabı'nda yer alan Roy Sullivan üzerine 1942-1977 yılları arasında toplamda 7 ayrı zamanda (Nisan 1942, Temmuz 1969, 1970, 1972, 7 Ağustos 1973, 5 Haziran 1976 ve 25 Haziran 1977) yıldırım düşmüştür. Hepsinden sağ çıkmayı başarmıştır. Bunların her biri Guinness resmi kurumu tarafından gözlenmiş (çünkü Sullivan kendisini daha önceden de yıldırımların çarptığını, buna alışık olduğunu söylemektedir; bu 7 sefer, Guinness'in gözlemcisi önünde olmuştur) ve doktorlar tarafından tıbbi raporarla onaylanmıştır.

Bu oldukça ilginçtir, çünkü bir insana yıldırım düşme olasılığı kabaca 10.000'de 1 olarak hesaplanmaktadır. Tek bir kişinin 7 defa yıldırıma yakalanması ihtimali 10²⁸'de 1'dir. Buradan da görülebileceği gibi, istatistik hesapları sadece ortalama bilgi verir. Uç düzeyde olasılıkların gerçekleşmemesi için hiçbir neden yoktur.

Fotoğrafçımızın sevenlerine ve yakınlarına baş sağlığı dileriz. Birbirinden harika fotoğraflarını buradan inceleyebilirsiniz