Kolesterol Nedir? Türleri Nelerdir? Faydalı mıdır, Zararlı mı? Yumurta Damar Tıkanıklığına Yol Açabilir mi?

Yumurta, dünyada en çok tercih edilen temel besin maddelerinden birisidir. Tercih edilmesinin başlıca sebepleri arasında kolay ulaşılabilir olması ve anne sütüne en yakın protein kompozisyonunu içermesi sayılabilir. Ancak yumurtanın sarısının yüksek kolesterol değerine sahip olmasına ve bu yüzden de damar sertliklerine, yani aterosikleroza neden olabileceğine dair insanlar arasındaki söylentiler yüzünden yumurta toplumlar ve hatta ülkeler nezdinde kötü bir üne kavuşmuştur. Peki yumurta sarısındaki kolesterol tanecikleri, gerçekten de kalbe giden koroner damarları tıkayarak kalp krizine neden olabilir mi?

Kolesterol Nedir? Vücudumuzda Üretilir mi?

Kolesterolü muhtemelen duymuşsunuzdur fakat ne anlama geldiğinden emin olmayabilirsiniz. Kolesterol, yağların balmumu gibi kolay şekil alabilen bir türüdür ve kanınızın içinde tüm vücudunuzda dolaşır. Yağlar suda çözünmeyen maddelerdir bu yüzden kanınızda dağılmazlar. Vücudunuz kolesterol üretir aynı zamanda hayvan temelli gıdalardan da sağlanabilir.

Haberso

Bir diğer deyişle kolesterol; vücudumuz tarafından kullanılan hem vücudumuzun ürettiği hem de hayvansal gıdalardan alabildiğimiz bir yağ çeşididir. Kolesterol molekülleri birer lipoproteindir, yani yağ (lipid) ve protein moleküllerinin kompozisyonu sonucu oluşmuşlardır.

Kolesterol Neden Vücudumuz İçin Önemli?

Vücudumuzdaki tüm hücreler, hücre zarı katmanlarına şekil vermek için kolesterole ihtiyaç duyar. Bu katmanlar tıpkı bir bekçi gibi davranarak hücreye giren ve hücreden çıkan maddeleri kontrol ederek hücre içeriğini korur. Karaciğer tarafından üretilir ve besinlerin sindirimine yardımcı olan safrayı üretmek için kullanılır.

Ayrıca kolesterol, bazı hormonları sentezleyebilmek, D vitaminini aktifleştirmek ve sindirime yardımcı olan bazı maddeleri üretebilmek için gerekli bir maddedir. Vücudumuzun ihtiyaç duyduğu kolesterolün hepsi karaciğerimizde sentezlenir. Yani kolesterol vücudumuz için gerekli bir maddedir ancak vücudumuz üretebildiği için besinlerle kolesterol almak zorunda değiliz. Bildiğiniz üzere kolesterol sadece süt, yumurta ve et gibi hayvansal kaynaklı besinlerde bulunur. Ancak her kolesterol molekülü birbirinin aynısı değildir.

Sağlıklı bir insanın kan plazmasının litresinde yaklaşık 2 gram kolesterol bulunur. Litre başına 10 gram gibi çok yüksek değerler, ailevi hiperkolesterolemi (İng: "Familial hypercholesterolemia") adı verilen kalıtsal metabolizma hastalığı olan kişilerde bulunur.

Kolesterolün Keşfi ve Literatürde Yer Edinmesi

Alman patolog Virchow, kalp krizi gibi tıkayıcı damar hastalıklarından ölen hastaların arter duvarlarının sıklıkla kalınlaşmış, düzensiz görünümde olduğunu ve sarımsı yağlı bir madde içerdiğini gözlemlemiştir. Bu patolojik duruma Yunanca'da "yulaf lapası" anlamına gelen "aterom" adı verilmiş ve arter duvarlarını kaplayan sarımsı madde daha sonra kolesterol olarak tanımlanmıştır. 1913 yılında Anitschkow ve Chalatow, tavşanları kolesterolle beslemenin, insanlarda görülene benzer ateromlu damar hastalığına yol açtığını göstermiştir.

MSD Manuals

Ancak o zamanlar doktorlar kolesterol ile koroner kalp hastalığı (KKH) arasında nedensel bir bağlantı olduğuna henüz ikna olmamışlardı; çünkü bu hastalığa sahip çoğu hastanın plazma kolesterol düzeyleri genel nüfus ortalamasından çok da farklı değildi.^[5]

Dawber liderliğindeki Framingham çalışması, kan yağları da dahil olmak üzere bazı potansiyel risk faktörleri ile koroner hastalıktan ölüm arasındaki ilişkiyi prospektif (ileriye dönük) olarak incelemek amacıyla 1950'lerde başlatıldı.^[6] Bu çalışma, yüksek plazma kolesterolü ile KKH mortalitesi arasında güçlü bir ilişki olduğunu gösterdi ve bu ilişki daha sonra, popülasyon bazlı birçok çalışma tarafından da doğrulandı.

Aynı zamanda, 1950'lerde başlatılan Yedi Ülke Araştırması, Kuzey Avrupa ülkeleri ve Amerika Birleşik Devletleri'nin hem yüksek plazma kolesterolüne hem de yüksek KKH ölüm oranlarına sahip olduğunu gösterdi. Buna karşılık, plazma kolesterolü ve KKH mortalitesi Akdeniz ülkelerinde ve Japonya'da önemli ölçüde daha düşüktü. Daha sonraki araştırmalar, KKH mortalitesi ile ilişkinin temel olarak, halk arasında "kötü kolesterol" olarak bilinen, düşük yoğunluklu lipoproteine (LDL) atfedilebileceğini ortaya çıkardı. LDL'nin, toplam kolesterolün yaklaşık %70'ini oluşturduğu ve iyi kolesterol denen yüksek yoğunluklu lipoproteinin (HDL) ise KKH mortalitesi ile ters ilişkili olduğu gösterildi.

Bahsedilen çalışmalar, yüksek toplam kolesterol ve daha spesifik olarak yüksek LDL kolesterol seviyelerinin, koroner hastalıklarla nedensel olarak ilişkili olduğu ve kolesterol seviyesini azaltmanın kalp krizi ve diğer koroner olayların riskini azaltacağını öne süren Lipit Hipotezinin ortaya çıkmasını sağladı. Bu hipotez, kolesterolü düşürmenin herhangi bir klinik fayda sağladığına dair kanıtların eksik olması sebebiyle uzun yıllar tartışmalı kaldı.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Statinlerin (HMG-CoA redüktaz inhibitörlerinin) keşfinden önce; kandaki kolesterol seviyelerini azaltmayı hedefleyen pek çok diyet müdahalesi çalışması ve birkaç ilaç çalışması, kalp krizi gibi akut koroner olaylarda bir azalma olduğunu bildirmişti. Hiçbir çalışma tek başına yeterince ilgi çekici değildi; ancak bir araya getirildiklerinde kolesterolü düşürmenin koroner olay riskini azalttığına dair bir eğilim var gibi görünüyordu. 1984'te toplanan Amerikan Ulusal Sağlık Enstitüleri (İng: "National Institutes of Health") Uzlaşı Konferansı, yüksek LDL kolesterolünün diyet ve ilaçlarla düşürülmesinin KKH riskini azaltacağı sonucuna vardı. Ertesi yıl NIH, doktorlar ve halkı hiperkolesteroleminin tedavisinin önemi konusunda eğitmek için büyük bir program başlattı.

Kolesterol Türleri Nelerdir?

Kolesterol kanda lipoproteinler (yağ ve proteinin birleşmesiyle oluşan yapı) aracılığıyla taşınır. Bu lipoproteinler şunları içerir:

• Düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL: "low-density lipoprotein"), iki ana lipoproteinden birisidir. Çoğunlukla "kötü kolesterol" olarak bilinir.
• Yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL: "high-density lipoprotein"), iki ana lipoproteinden diğeridir. Çoğunlukla "iyi kolesterol" olarak bilinir.
• Çok düşük yoğunluklu lipoprotein (VLDL: "very-low-density lipoprotein"), kanda trigliserit taşıyan parçacıklardır.

Bunlardan özellikle de HDL ve LDL'ye ek olarak toplam kolesterol ve trigliserit (üç yağ asidi ve bir gliserolden oluşan bir yağ çeşidi) değerleri bir araya gelerek, kolesterol ile ilişkili sağlık durumumuzu belirlemekte kullanılır.

Harvard University

Düşük Yoğunluklu Lipoprotein (LDL) Nedir?

Her zaman kolesterolü nasıl düşürmeniz gerektiğini duyduğunuzdan, düşük yoğunluklu kolesterolün "kötü kolesterol" olarak adlandırılmasını garip buluyor olabilirsiniz. Ancak LDL, yaptığı işlerden dolayı kötüdür.

LDL atardamarlarınızdaki duvarlarda birikerek onların daha da daralmasına sebep olabilir. Yağ birikintileri arterlerinizi doldurarak tıkanmasına yol açabilir, bu birikmeye "ateroskleroz (damar sertliği)" denir.

Demans Rehberim

Atardamarlar temiz kanı kalpten alıp vücuttaki diğer organlara taşıyan damarlardır.

LDL kolesterol seviyesine bağlı olan ve beslenme düzeninizde minimuma indirmeniz gereken yağlara "doymuş yağ" veya "trans yağ" denir. Doymuş yağlar oda sıcaklığında katı veya balmumu kıvamındadır. Genellikle et, süt, peynir ve tereyağı gibi hayvansal gıdalarda bulunur. Sıvı yağların hidrojen ile doyurulması sonucunda katı hale gelirler. Hazır ve kızarmış yiyeceklerde bulunur; kurabiye, kraker gibi unlu mamullerin raf ömrünü uzatmak için kullanılır.

Yüksek Yoğunluklu Lipoprotein (HDL) Nedir?

HDL "iyi kolesterol" olarak da bilinir çünkü LDL dahil diğer çeşit kolesterolleri atardamarlardan uzaklaştırır. LDL damperli kamyon olarak düşürülürse, HDL teslimat kamyonu gibi düşünülebilir (LDL damperli kamyon gibi malzemelerin taşınmasında görev alırken HDL taşınan malzemenin teslimatını yapar gibi düşünebilirsiniz). HDL, diğer kolesterol tiplerini karaciğere boşaltır ve vücuttan uzaklaştırır. Yüksek seviyelerdeki HDL'nin kalp krizi riskini azalttığına inanılmaktadır.

BilgiUstam

Çok Düşük Yoğunluklu Lipoprotein (VLDL) Nedir?

Bir diğer tür kolesterol da VLDL'dir. VLDL kolesterol işlev bakımından LDL kolesterolle benzerdir çünkü VLDL partikülleri de damarlarınızda plak oluşturabilir. Ama VLDL molekülleri temel olarak trigliseritleri, yani başka bir tür yağ molekülünü taşıdığı için LDL kolesterol moleküllerinden ayrılır.

Advanced Biology Scan

Kolesterol ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Kolesterol Önemliyse Neden Miktarı Konusunda Endişelenmeliyiz?

İhtiyaçlarınızı karşılayacak kadar kolesterole sahip olmak önemlidir. Çok fazla kolesterole sahip olmak birtakım sorunlara neden olabilir. Kolesterol seviyesi yüksekse "hiperkolesterolemi", düşükse "hipokolesterolemi" olarak adlandırılır. Çok düşük kolesterol seviyesine sahip olmak yaygın görülen bir durum değildir ama gerçekleşebilir.

Kolesterol Ne Tür Bir Test ile Ölçülür?

20 yaşını aşmış herkes her yıl en az 5 defa kolesterol seviyesini ölçtürmelidir. Sağlık uzmanınız, kan dolaşımınızda ne miktarda kolesterol olduğunu saptamak için kan testi isteyecektir. Bu test sizin kolesterol seviyenizi gösterecektir. Uzman ayrıca sizden "lipit paneli" veya "lipit profili" denilen bir test de isteyebilir. Panel size şu değerleri gösterecektir:

• Toplam kolesterol
• LDL seviyesi
• HDL seviyesi
• VLDL seviyesi ve trigliseritler
• HDL dışı kolesterol
• Kolesterol ve HDL arasındaki oran

LDL kolesterol seviyesinin şeklini ve boyutunu bozan ve ayrıca LDL partikül miktarını ölçen gelişmiş testler vardır fakat bu testler normal şartlarda istenmez. Test üreticilerin bazıları, bu gelişmiş testlerin kalp krizi riski olan kişileri saptamada daha iyi olduğunu düşünse de çoğu alışılmış testlerin yeterli geldiğini düşünüyor.

Kan Kolesterolü Testi Nasıl Yapılır?

Kan testi rutin bir testtir ve kan alma görevini yapan kişilere "flebotomist" denir. Kan genellikle koldaki damarlardan alınır. Flebotomist, kolunuzdaki damarın ortaya çıkması için kolunuzun üst tarafına lastik bir bant sarar. Daha sonra iğne yardımıyla kanı alırlar. Kan, incelenmek üzere laboratuvara gönderilir.

Agora Bilim Pazarı

TEKSTİL KALİTE KONTROL TEST VE ANALİZLERİ LİF VE İPLİK

Devamını Göster

₺669.00

Satın Al Tüm Ürünler

Muhtemelen testin sunulduğu sağlık fuarındasınızdır (topluma koruyu tıp ve tıbbı tarama temin etmek için düzenlenen eğitim amaçlı bir etkileşim etkinliği). Bu durumda testi yapan kişi parmağınızdan kanı alır. Parmaktan kan alma işlemi küçük bir bıçak ile parmağınıza delik açılması şeklinde uygulanır.

Harvard Health Publishing

Kan Testine Nasıl Hazırlık Yapılır?

Çoğu durumda testten 9 ila 12 saat öncesine kadar hiçbir şey yiyip içmemeniz gerekir. Testi yapan kişiye ne zamandır bir şeyler yiyip içmediğinizi (su hariç) söylediğinizden emin olun.

Bazı durumlarda yeme içmeyi kesmeye gerek kalmadan kolesterol testi yapılabilir. Bu, sağlık taramalarında yapılan testler için geçerlidir, 20 yaşın altındaki ve yeme/içmeyi kesmede güçlük çeken kişiler için de geçerli olabilir.

Bazı tıp camiaları, yeme içmeyi kesmenin kolesterol seviyesi ölçen testler için gerekli olmadığını düşünürken; diğerleri bu olayın, kişinin kalp hastalığı riski hakkında daha iyi fikir verdiği için gerekli olduğuna inanır. Yeme içmeyi kesmenin gerekli olup olmadığı ve gerekli ise ne kadar süre devam ettirmeniz gerektiği konusunda net olduktan sonra kan testi yaptırmaya gitmelisiniz.

Kolesterol Testinin Sonuçlanması Ne Kadar Sürer?

Genellikle 1-2 gün içinde sonuçlar hazır olur. Tarama ve parmak ucundan kan alma testinde ise sonuçları hemen alırsınız. Her iki durumda da test sonuçlarını sağlık uzmanınızla tartışmak isteyeceksiniz. Sonuçlar genellikle mg/dL cinsinden verilir.

Evde Uygulanan Test Kitleri Doğru Çalışıyor Mu?

Testler "CDC sertifikalı" ise evet. Bu, testlerin doğruluğundan emin olmak için içeriğin Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (CDC: Centers for Disease Control and Prevention) ile çalışan bir grup olan Kolesterol Referans Metodu Laboratuvar Ağı (yapılan testlerin doğruluğunu değerlendirmek için test üreticileri ve laboratuvarlarla birlikte çalışan, laboratuvarlardan oluşan bir ağ) tarafından onaylandığı anlamına gelir.

Evde yapılan testlerde, 12 saat bir şeyler yiyip içmemeniz ve test için kan almanız gerekir. Bazı kitler sonuçları laboratuvara göndermeniz için paketlerle size gelir. Diğerlerinde ise sonuçları kendiniz görüntüleyebilmeniz için bir ekran mevcuttur. Bu tür test kitlerinin maliyeti değişkendir.

Normal Kolesterol Seviyeleri Nelerdir?

Kolesterol seviyeleri yaşa ve cinsiyete bağlı olarak değişkenlik gösterir. Aşağıdaki tabloda yaşa ve cinsiyete göre; istenen toplam, HDL dışı, HDL ve LDL kolesterol değerleri verilmiştir:

Yukarıdaki tablo normal kolesterol seviyelerini açıklamaktadır. Aşağıdaki tablo ise normalden fazla seviyedeki kolesterol değerlerini göstermektedir. Yüksek kolesterol değerleri cinsiyete ve yaşa göre değişkenlik gösterir ve kalp rahatsızlığı olan kişiler için farklılık gösterebilir. Bu yönergeler kalp rahatsızlığı olmayan kişiler için yüksek kolesterol değerlerini temsil etmektedir.

LDL Kolesterol Seviyeleri

Kalp veya damar rahatsızlığınız yoksa ve kalp rahatsızlığı geçirme riskiniz yüksek değilse, LDL'nin en uygun değeri 100 mg/dL'dir. Kalp veya damar rahatsızlığınız varsa ve risk faktörlerini taşıyorsanız sağlık uzmanınız LDL seviyenizin 70 mg/dL'den az olmasını isteyebilir. Diyabetiniz varsa sağlık uzmanınız LDL seviyenizin 100 mg/dL'nin ve hatta 70 mg/dL'nin altında olmasını isteyecektir.

Trigliseritler

Vücudumuzdaki yağların büyük çoğunluğu trigliserit halinde bulunduğundan trigliseritler önemlidir. Bu değerler diyabet veya obez olan insanlarda daha yüksektir. Trigliseritler için bilmeniz isteyeceğiniz değerler şöyledir:

• Normal: <150mg/dL
• Sınır: 150-199 mg/dL
• Yüksek: 200-499 mg/dL
• Çok Yüksek: >500mg/dL

HDL Kolesterol Seviyeleri

HDL değerleri, yüksek olmasını istediğiniz değerlerdir (HDL'nin iyi kolesterol olduğunu hatırlayın).

• 40'ın altındaki HDL değeri, hem kadınlar hem erkekler için zayıf ve risk faktörü olarak kabul edilir.
• Erkekler için HDL değerinin 40 veya üstüne ulaşması iyi kabul edilir
• Kadınlar için HDL değerinin 50 veya üstüne ulaşması iyi kabul edilir
• 60 veya üzerindeki HDL değerleri en uygundur ve kalp hastalığı riskine karşı koruyucu etki gösterir.

"Kötü Kolesterol" Seviyesi Çok Düşük veya "İyi Kolesterol" Seviyesi Çok Yüksek Olabilir mi?

Kötü kolesterol seviyesinin çok düşük veya iyi kolesterol seviyesinin çok yüksek olması pek sık görülmez. Kolesterolün hiçbir türünün aşırı olmasının sağlıklı olmadığını öne süren çalışmalar yapılmıştır.

Hangi LDL seviyesinin ne kadar düşük olduğuna dair kesin rakamlar olmamasına rağmen 40 mg/dL'nin altındaki değerler kalp rahatsızlıkları, depresyon/anksiyete ve hemorajik inme gibi sağlık sorunlarıyla ilişkilendirilebilir.

Ayrıca klinik çalışmalarda elde edilen veriler, statin tedavisinde (kalp rahatsızlığı riski taşıyan hastalarda yüksek kolesterol düzeyini düşürmek için uygulanan bir tedavi yöntemi) LDL'nin <40 mg/dL kaldmasınd herhangi bir zarar olmadığını destekler.

Bazı durumlarda genetik koşullar çok düşük kolesterol seviyesine sahip olmanıza yol açabilir. Diğer bazı durumlarda ise beslenme problemleri, bazı kanser türleri, hipotiroidizm (herhangi bir nedenden tiroit bezinin yeterli tiroksin üretememesi rahatsızlığıdır) ve belirli enfeksiyonlar düşük kolesterol seviyesine sahip olmanıza neden olabilir. Tüm bu durumlarda altında yatan sebeplerin incelenmesi gereklidir.

Araştırmacılar çok fazla HDL yani iyi kolesterole sahip olmanın etkilerini de araştırıyorlar. Hiçbir sonuca varılamasa da yüksek HDL ve kanser arasındaki muhtemel ilişki ve yüksek kalp krizi riski konusunda çalışmalar yapıldı. Aşırı yüksek HDL seviyesi işlevsiz olabilir ve koruyucu olmayabilir.

Kolesterol Seviyesini Hangi Faktörler Etkiler?

Beslenme

Yiyeceklerdeki doymuş yağlar, trans yağlar ve kolesterol, kolesterol seviyenizi artırır. Beslenme şeklinizde doymuş ve trans yağları azaltmaya çalışın, bu kolesterol seviyenizi düşürmeye yardımcı olacaktır. Bu yağlar kan kolesterolü üzerinde en fazla etkiye sahiptir.

Sağlığım

Ağırlık

Kalp rahatsızlığı riskine ek olarak, çok kilolu olmak trigliserit seviyenizi artırabilir. Kilo vermek trigliserit seviyenizi düşürmenize ve HDL seviyenizi yükseltmenize yardımcı olabilir.

Egzersiz

Düzenli egzersiz yapmak toplam kolesterol seviyenizi düşürebilir, trigliserit seviyesini düşürmek ve HDL seviyesini yükseltmek için en etkili yoldur. Haftanın çoğu gününde fiziksel olarak 30 dakika aktif olmaya çalışın.

Yaş ve Cinsiyet

Yaşımız ilerledikçe kolesterol seviyemiz de yükselir. Kadınlar menopozdan önce, aynı yaştaki bir erkeğe göre daha düşük kolesterol seviyelerine sahip olma eğilimindedir. Menopozdan sonra ise kadınların LDL seviyeleri düşme eğilimindedir ve HDL seviyesi de düşebilir.

Kalıtım

Genetiğiniz vücudunuzun ne miktarda kolesterol üreteceğini kısmen belirler. Yüksek kan kolesterolu aile içerisinde taşınabilir.

Kolesterol ve Kalp Rahatsızlığı Hakkında Ne Bilmelisiniz?

Sağlık uzmanınızın kolesterol seviyelerinize bakmasının temel sebebi kalp rahatsızlıklarını iyileştirmek ve önlemektir. Kalp rahatsızlığı bir çok duruma uygulanabilecek genel bir terimdir fakat bu örnekte koroner arter hastalığından (CAD-Coronary Artery Disease: koroner atardamarların damar sertliği nedeniyle tıkanması) bahsediyoruz.

Yüksek Kolesterol Nasıl Tedavi Edilir?

Yüksek kan kolesterolünü (toplam kolesterol) düşürmenin yaşam tarzını değiştirmek veya ilaç tedavisi dahil birçok yolu vardır. Sağlık uzmanınız en iyi tedaviyi (veya tedavi kombinasyonlarını) kararlaştırmak için sizinle çalışacaktır.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Sağlık uzmanları, yaşam tarzı değişikliği gibi mümkün olduğunca az yayılım gösteren tedavilerle başlamak istiyor. Şunlar tavsiye edilir:

• Tütünden kaçının: Sigara içiyorsanız bırakın. Sigara sizin için birçok yönden kötü olmakla birlikte iyi kolesterol seviyenizi düşürmesi de bunlardan biridir.
• Beslenme şeklinizi değiştirin: Doymuş yağlar ve trans yağları sınırlayın. Meyve, sebze, kümes hayvanları, balık ve tam tahıllar gibi sağlığınıza iyi gelen besinleri tüketin. Kırmızı et, şekerli gıdalar ve tam yağlı sütle yapılan süt ürünlerini sınırlayın.
• Daha fazla egzersiz yapın: Haftada 150 dakika veya haftanın bazı günlerinde günlük 30 dakika olacak şekilde egzersiz yapmaya çalışın.
• Sağlıklı bir kiloda kalmaya çalışın: Kilo vermeniz gerekliyse güvenli bir şekilde size kilo verdirmesi için sağlık uzmanınızla konuşun. İdeal kiloya ulaşmadan sonuçları göreceksiniz. Kilonuzun %10'unu bile kaybettiğinizde kolesterol seviyelerinizde değişiklik meydana gelir.
• Kötü duyguların etkilerini azaltın: Stres, öfke ve diğer kötü duygularla başa çıkmanın sağlıklı yollarını öğrenin.
• Kan şekerini ve kan basıncını kontrol edin: Özellikle şeker hastasıysanız sağlık uzmanınızın yönergelerini takip ettiğinizden ve kan basıncını sağlıklı aralıkta tuttuğunuzdan emin olun.

İlaç Tedavisi

Yüksek kolesterol seviyelerini tedavi etmek için birçok farklı ilaç tedavisi yöntemi vardır.

Statin tedavisi, kolesterol ilaçları arasından en çok bilinendir. Statinler, karaciğerde üretilen kolesterol miktarını azaltacak şekilde çalışırlar. Kolesterol seviyelerini düşürürler ve kalp rahatsızlığı ve inme riskini azaltabilir, bu nedenle yaygın olarak reçetelenirler.

EverydayHealth

Statinler, yüksek kolesterolu ve özellikle karaciğer rahatsızlığı olan insanlara önerilmez. Sık görülmese de kas ağrısı, kandaki glikoz seviyesini artırma ve hafıza sorunları gibi yan etkileri vardır.

Safra asidi ayırıcılar veya safra asidi bağlayıcı ilaçlar yüksek kolesterol seviyesini tedavi eden bir başka ilaç türüdür. Reçine olarak da adlandırılan ilaç, safra asidine yapışır ve sonrasında sindirim için kullanılamaz. Buna karşılık karaciğer, daha fazla kolesterol kullanarak daha fazla safra üretir.

Reçineler herkes için uygun değildir. Bu ilaçların ayrıca karın ağrısı ve kabızlık gibi yan etkileri vardır.

Fibratlar (hiperkolesterolemi rahatsızlığının tedavisinde kullanılan lipit düşürücü bir ilaç türü) aynı zamanda fibrik asit türevleri olarak da adlandırılır. Trigliserid seviyelerini düşürmede LDL kolesterolü düşürmekten daha etkilidirler. Ayrıca HDL kolesterol seviyelerini yükseltmeye yardımcı olabilirler.

Statin kullanıyorsanız ve LDL'yi, uzmanınızın yeterince düşük olduğunu düşündüğü seviyelere düşüremediyseniz, bu ilaçlar için bir reçete verilebilir.

Yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaçlardan yeterince yarar sağlayamayan kişiler için (genellikle genetik sorunu olanlar için) lipoprotein aferezi adı verilen bir süreç vardır. Bu, lipoproteinleri kan ve plazmadan uzaklaştırmak ve ardından kan ve plazmayı vücuda geri döndürmek için ekipman kullanmak demektir. Bu süreç, bazı yeni ilaç tedavileri ile birleştirilebilir.

Kanınızdaki Yüksek Kolesterol Seviyelerini Tedavi Etmezseniz Ne Tür Komplikasyonlar Olabilir?

Yüksek kolesterolü tedavi etmenin ana nedeni, koroner arter hastalığı veya KAH (CAD-coronary artery disease) olarak da adlandırılan koroner kalp hastalığını (KKH) (CHD-coronary heart disease) önlemek veya tedavi etmektir. KKH, kalp iyi çalışması için yeterince oksijen bakımından zengin kanı alamadığında ortaya çıkar ve ABD'de insanları diğer ölüm nedenlerinden daha fazla öldürür. KKH'de genellikle büyük arterlerden bahsedilir, ancak küçük damarları etkileyen ve hasara neden olan koroner mikrovasküler hastalık denen bir durum da vardır.

Kolesterol Birikintilerinden Kurtulabilir misiniz?

Araştırmacılar, kolesterol birikintilerini koroner arterlerden gidermenin yolları üzerinde çalışıyorlar. Önerilen bir yöntem, 25 ila 55 yaşları arasındaki sağlıklı insanlarda ilaç kombinasyonlarının (statinler ve PCSK9 inhibitörleri) kullanılmasını içeriyor. Kolesterol seviyelerinin düşürülmesinin, arterlerin temizlenmesini ve iyileşmesini sağlayacağı öne sürülmektedir.

Bazı araştırmacılar, kalp hastalığını tersine çevirmenin ve ilk etapta onu önlemenin yolunun gıdada ve bitki temelli beslenmede bulunduğuna inanıyor. Beslenmeyi bitki temelli gıdalarla sınırlamanın kan kolesterolünü düşürmede ve hatta bazı durumlarda plak oluşumunu azaltmada başarılı olduğunu gösteren çalışmalar yapılmıştır.

Yüksek Kolesterol Seviyelerini ve Koroner Kalp Hastalığını (KKH) Nasıl Önleyebilirsiniz?

Önleme yöntemleri ile tedavi yöntemleri hemen hemen aynıdır. Öncelikle sigara içmeyin, içiyorsanız bırakmayı düşünün. Her gününüze fiziksel aktivite eklemenin yollarını bulun. Kilonuzu sağlıklı bir aralıkta tutmak için adımlar atın. İyi yiyin. Akdeniz diyetini uygulamayı düşünün, kalp rahatsızlığı riskini azalttığı kanıtlanmış tek diyet Akdeniz diyetidir. Sağlık uzmanınızın tavsiye ve talimatlarını izleyin ve sahip olabileceğiniz diğer tıbbi durumlarla ilgilenin. Gerçekten rahatlamayı ve sakinleşmeyi öğrenin.

Kolesterol Düzeyleriniz Hakkında Sağlık Uzmanınızla Ne Zaman İletişime Geçmelisiniz?

Aslında, sağlık uzmanınız muhtemelen kolesterol değerleriniz hakkında önce sizinle konuşacaktır. Her zaman olduğu gibi, yeni veya kötüleşen ağrınız veya diğer rahatsız edici hisleriniz varsa uzmanınızla iletişime geçin. Hangi ilaçları aldığınızı ve ne yapmaları gerektiğini bildiğinizden emin olun. İlaca karşı bir reaksiyonunuz varsa, uzmanınızı arayın.

Gitmeden önce, kolesterol testi yaptırdıktan sonraki test sonuçlarınız ve önerilen herhangi bir tedavi ile ilgili soruların bir listesini hazırlamanız size yardımcı olacaktır.

Yumurtada Ne kadar Kolesterol Bulunur ve Bu Kolesterol Hangi Türdür?

Orta boy bir yumurta toplamda 186 mg kolesterol içerir. Bu sayı, günlük önerilen alımın (RDI) %62'si kadardır. Yumurtanın içerdiği kolesterolün büyük çoğunluğu sarısında bulunur. Yumurta akında ise daha çok protein bulunur. Yumurtadaki kolesterolün büyük çoğunluğu HDL kolesteroldür. Yumurtada doymuş yağ oranı çok düşük olduğundan ve hiç trans yağ içermediğinden bu kolesterol çoğunlukla insan vücuduna olumsuz etki etmemektedir.

Bunun üzerine yapılan bir çalışmada katılımcıların %70'inde yumurtanın ''kötü'' kolesterol üzerinde bir etkisi gözlemlenmezken katılımcıların %30'u üzerinde çok az bir miktar LDL kolesterolün arttığı gözlemlenmiş. Ancak yapılan bütün deneylerde katılımcıların HDL kolesterolünün arttığı gözlemlenmiştir.

Pixabay

Yumurta, içerdiği kolesterol miktarından dolayı birçok insan tarafından kısıtlanması gerektiği düşünülen bir besin maddesi olsa da bilimsel veriler bu kısıtlamaları desteklemiyor. Çünkü yumurta gerek mikro besin gerek makro besin ögeleri açısından yeri doldurulması güç bir besindir.

Ayrıca yumurtanın düşük doymuş yağ ve trans yağ içeriği, yumurtanın az da olsa içerdiği LDL kolesterolün etki etmesine olanak sağlamıyor. Sonuç olarak kaç tane yumurta tükettiğimiz değil, ne ile birlikte ve nasıl tükettiğimiz önemlidir.