Uzaydaki En İlginç ve Büyük Cisimler

Bu “boşluk” (ana görselde görülmektedir) aslında Barnard 68, buradan 500 ışık yılı uzakta olan Ophiuchus takımyıldızında bulunan bir moleküler buluttur. Boşluk, görünen ışık spektrumunda saydam olarak görünen yoğun kozmik toz ve gazdan oluşan “Bart Damlacığı” denen kara bulutlara örnektir. Bu küreciğin içinde yaklaşık 3,700 yıldız var ki buranın genişliği sadece yarım ışık yılı. Barnard 68’in iç sıcaklığı ise bayağı düşük, -257 °C derece kadar.

En Büyük Yıldız

Evrende bilinen en büyük yıldız VY Canis Major’dur. Bu kırmızı süper dev yıldız aynı zamanda yüksek parlaklığından dolayı hiper dev olarak da sınıflandırılmıştır. 5000 ışık yılı kadar uzakta bulunur ve güneşimizden 500,000 kat daha parlak ve 30-40 kat daha ağırdır. Eğer güneşimiz VY Canis Major ile yer değiştirseydi, yeni güneşimizin yüzeyi Satürn’ün yörüngesine kadar ulaşırdı.

Not: En büyük yıldızla ilgili farklı kaynaklarda farklı bilgiler bulunmaktadır; bu sebeple çelişkili isimler bulunabilir. Örneğin bazı kaynaklarda UY Scuti, NML Cygni, WOH G64, Westerlund 1-26, VX Sagittarii, KY Cygni gibi yıldızlar en büyük yıldız olarak belirtilebilmektedir. Bunun temel sebebi yıldız büyüklüklerinin ölçümüyle ilgili hata paylarıdır. Örneğin birçok kaynağın en büyük yıldız olarak verdiği UY Scuti 1708 Güneş yarıçapı büyüklüğündedir. Ancak bu ölçümde ±192 hata payı vardır. Canis Majoris 1420 Güneş yarıçapına sahiptir ancak bu ölçümde de ±120 hata payı vardır. Dolayısıyla UY Scuti en az 1516, Canis Majoris en fazla 1540 Güneş yarıçapına sahip olabilir. Böyle bir durumda Canis Majoris, UY Scuti'den büyük olacaktır.

En Yaşlı Yıldız

Yıldızın resmi diğer yıldız resimleri ile karşılaştırıldığında pek etkileyici değil, ancak yıldızın kendisi yaşından dolayı baya bir etkileyici. The Methuselah Star (HD 140283) tespit edilebilmiş en yaşlı yıldızdır. 1950’lerde astronomlar yakınlarındaki diğer yıldızlara kıyasla ağır elementler konusunda yıldızın bir eksikliği olduğunu keşfettiler, bunun anlamı yıldız Evrenin ilk zamanlarında oluşmuştu. Yıldız muhtemelen 12 milyar yıl önce samanyolu galaksisi tarafından parçalanan ilkel galakside oluştu. İlk tahminler yıldızın yaşının 16 milyar yıl olduğunu söylüyordu ancak bu evrenin şuan kabul edilen 13,8 milyar yıllık yaşından büyük olduğundan bu pek olası değil, yeni tahminler yıldızın 14,5 milyar yaşında (artı eksi 0.8 milyar yıl) olduğunu söylüyor ki bu sayı bile evrenin şu anki yaşıyla çakışmakta.

Süper Magnetarlar

ESA - Christophe Carreau

NGC 1634-2 dünyamızdan 20,000 ışık yılı uzakta Perseus takımyıldızında bulundan ve belki de görülmüş en manyetik büyük yıldız olabilir. NGC 1634-2’nin kütlesi güneşin kütlesinin yaklaşık 35 katı, manyetik alanının yaklaşık 20,000 katı hatta bilinen diğer yoğun kütleli yıldızların 10 katıdır. Bilinen tüm yıldızların en manyetik olanıdır. NGC 1634-2’nin sadece yüzeyinde 20,000 gaussluk alan bulunurken, ortalama bir magnetar 10 trilyon gauss şiddetinde manyetik alana sahip olabilir.

Hiperhızlı Yıldızlar

İlk hiperhızlı yıldız 2005’te keşfedildi: 3.2 milyon km/h (saniyede 889 kilometre; ışık hızının 337'de 1'i) hızla hareket eden bu büyük yıldız sadece galaksinin büyük kara deliğinden fırlatılmış olabilir. Yıldız aslında kimsesiz ve intergalaktik uzayda yalnız başına sürüklenmeye mahkûm hiperhızlı yıldızlar üzerine araştırma bize bu tip yıldızların galaksinin merkezindeki karadeliğin etrafında bir yörüngede döndüğünü gösteriyor. Yapılan ilk araştırmadan sonra araştırmacılar 15 tane daha hiperhızlı yıldız buldu. 2012’de Vanderbilt Astronomları samanyolunun kenarlarında yer alan 675’den fazla yıldızın olduğu muhtemelen galaksinin merkezinden fırlatılmış hiperhızlı yıldızlardan oluşmuş olabilecek bir grup keşfetti.

LL Pegasi’den Garip Spiral

NASA

Hiçbir astronom resmin solundaki garip spirali neyin yarattığından emin olamazken, dış atmosferi çıkartılmış, gezegensel nebula aşamasına giren ikili yıldız sistemi ile ilişkilendirilebilir. Spiral ışık yılının üçte biri genişliğinde ve kendi etrafında 4 ya da 5 dönüşe sahip. Spiral gazın genişleme hızına bakarsak her yeni katmanın oluşması yaklaşık 800 yıl sürüyor. Spiralin kendisi IRAS 23166+1655 olarak bilinirken onu yaratan yıldız sistemi AFGL 3068 olarak biliniyor. Spiralin neden parladığı hala gizemini koruyor ancak ortak düşünce bunun yanındaki yıldızlardan dolayı olduğu yönünde.

En Büyük Kara Delik: NGC 1277

Black hole NGC 1277

Gözlenen en büyük ikinci karadelik olarak kayıtlara geçmesine rağmen, rekor sahibinin tam olarak ölçülememesi sebebiyle en büyüğü de olabilir. NGC 1277 Perseus yıldız takımından 220 milyon ışık yılı uzakta, Samanyolu'nun onda biri kadar küçük bir galakside. Karadeliğin kütlesi güneşimizin kütlesinin 17 milyar katı, galaksinin toplam kütlesinin yüzde 14’ünü oluşturuyor. Dev karadeliğin olay ufkunun çapı, Neptün’ün yörüngesinin 11 katı, yani 300 AU’nun üzerinde bir çap.

Evrendeki En Büyük yapı: Büyük Kuasar Grubu (LQG)

Daily Galaxy

LQG o kadar büyük ki ışık hızında giden bir araç ile boydan boya geçmek 4 milyar yıl sürerdi. Kuasarlar, evrenin ilk zamanlarındaki galaksi çekirdekleri, gruplaşmaya eğilimlidirler. LQG tipik olarak 500 Mpc boyutlarında (mega parsek: bir parsek yaklaşık 3,26 ışık yılına veya 30,9 trilyon kilometreye eşittir). Ancak ince uzun bir yapısı olduğundan en uzun boyutu 1200 Mpc’dir (veya 4 milyar ışık yılı). Bu, Samanyolu'ndan Andromeda galaksisine kadar olan mesafenin yaklaşık 1600 katıdır.