Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Tüy Yapısı ve Ötüşteki Küçük Farklılıklar, Eskiden Neredeyse Özdeş Olan Kuşların Yepyeni Türlere Evrimleşmesine Neden Oldu!

Tüy Yapısı ve Ötüşteki Küçük Farklılıklar, Eskiden Neredeyse Özdeş Olan Kuşların Yepyeni Türlere Evrimleşmesine Neden Oldu! The New York Times
Yeşil yaprakların arasına konmuş kahverengi karınlı, beyaz boğazlı gri bir kuş
5 dakika
553
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 2 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Arjantin'in Iberá Milli Parkı'nda çalıkuşu boyutlarında, birbirinden neredeyse farksız iki kuş türü, yan yana yaşayıp, günlerini aynı çeşit tohum aramakla ve aynı çeşit yerlerde yuva yapmakla geçiriyor. Hatta bu iki tür, çifteleşerek yavru bile oluşturabilir!

Fakat bu çiftleşme, artık normal koşullarda gerçekleşemiyor. Hem de evrimsel biyologların keşfettiğine bakılırsa çiftleşmenin gerçekleşmeme nedeni, oldukça "önemsiz" gibi görünen özellikler: Karın bölgesindeki hafif renk farklılıkları ve ötme biçimindeki ufak farklılıklar, bu kuşları jenerasyonlar boyunca çiftleşmekten alıkoymak için yeterli olmuş gibi görünüyor.

Tüm Reklamları Kapat

Bilim insanlarının buluşu, bu kuşların genetik açıdan büyük bir benzerlik paylaşmasına rağmen nasıl olup da iki farklı tür olabildiğini açıklamaya yardımcı olmakta. Princeton Üniversitesi'nde çalışan ve bu araştırmaya dahil olmayan evrimsel biyolog B. Rosemary Grant, çalışmanın yeni bir türün ortaya çıkışında davranış biçimlerinin önemini gösterdiğini belirtiyor.

Çoğu zaman yeni bir türün oluşma nedeni, bir popülasyonun bazı üyelerinin bir sınırla, mesela bir ırmak ya da bir sıradağ tarafından grubun geri kalanından izole edilmesidir. Zaman içinde bu iki grubun gen dizimi, özellikleri ve de davranışları birbirinden farklılaşır. Hatta bu iki grubun izolasyonu yeterince uzun sürerse, gruplar, birbirleriyle çiftleşip doğurgan bir yavru üretemezler bile! Buna, allopatrik türleşme denir.

Tüm Reklamları Kapat

Ama bazen, tıpkı bu iki güneyli Capuchino tohumculunun durumunda da gözlendiği üzere, iki tür bu tarz bir fiziksel bariyer tarafından ayrılmadan da, yani aralarında hiçbir izolasyon olmasa bile türleşebilirler. Buna simpatrik türleşme denir.[1] Biyologlar, uzun bir süredir bunun nasıl gerçekleştiğini merak ediyorlar; çünkü bu tür türleşmeyi ve dinamiklerini tespit etmek oldukça zor. Çalışmaya dahil olmayan, Yale Üniversitesi evrimsel biyoloğu Martha Muñoz şöyle diyor:

Bu araştırma, omurgalılarda simpatrik türleşmeyi iş üstünde yakalayarak kayda geçiren nadir çalışmalardan biri.

Cornell Üniversitesi'nden evrimsel biyolog Leonardo Campagna, Capuchino tohumcullarının 1 milyon yıldan kısa bir sürede 1 türden 10 ayrı türe ayrıldıklarının keşfedilmesi üzerine, bu adaptif yayılmanın nasıl gerçekleştiğini öğrenmek için, bu kuşları 20 yıl kadar önce incelemeye başladı. 2017'de Campagna ve ekip arkadaşları, Capuchino tohumculu türlerindeki en büyük genetik farklılıkların melanin pigmenti üretimini yöneten genlerde gözlendiğini gösterebildi.[2] Bu da demek oluyor ki tüy renklerindeki değişmeler, yeni türlerin oluşumunda merkezi bir role sahip olabilirdi.

Şimdi de Campagna ve Boulder'daki Colorado Üniversitesi'nden evrimsel biyolog Sheela Turbek, dikkatlerini Iberá tohumcullarına (Sporophila iberaensis) ve sarımsı kahverengi karınlı Capuchino tohumcullarına (S. hypoxantha) yöneltti. İki türün dişisinin aynı görünüme sahip olmasının yanı sıra bu kuşlar, milli parkın aynı bölgesinde yaşıyorlar, ürüyorlar ve yiyecek arıyorlar. Bu yüzden de etkileşip, hatta belki de çiftleşmek için ellerinde (daha doğrusu "kanatlarında") oldukça fazla vakit bulunuyor.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Buna karşılık, aralarındaki bazı farklılıklar da bulunuyor: Iberá tohumculu erkeklerinin kum renginde bir karınları ve siyah bir boğazları varken, S. hypoxantha'nın ise kırmızımsı bir karın ve boğazları var. Ötüşlerinin ıslıkları da farklı şekillerde oluşturuluyor.

Bu iki türün gerçekten de çiftleşip çiftleşmediğini öğrenmek için Turbek ve ekip arkadaşları, iki türden 126 kuşu bir araya getirerek, yetişkinlerin ve üretilen yavrulardan 80 tanesinin aktivitelerini inceleyip, her birinden DNA numunesi topladı. Genetik analiz, iki türün karşılıklı olarak çiftleşmediklerini ve yavru üretmediklerini onayladı. Bu da dişilerin tek bir tüy ve ötüş çeşidine sahip eşleri tercih ettiğini ileri sürmekte. Bu seçim de kuşları türleşme yoluna sürüklemiş gibi gözüküyor.

Aynı gözüken dişileri eş seçerlerken incelemek zor olsa da kuşlar üzerine yapılan sayısız araştırma, dişilerin seçiminde rol oynayan özelliklerin erkekler tarafından da çiftleşme rakiplerini tespit etmek için kullanılmakta olduğunu tespit etti. Bu nedenle de Turbek, erkeklerin her iki türün de erkeklerine karşı verdiği tepkileri inceledi. Çoğu zaman bir türün erkeği başka bir türün erkeğine tahammül ediyor; ama buna karşı olarak kendi türlerine ait olduğunu tanıyabildikleri ve dolayısıyla da eş için yarışacakları erkeklere karşı tepkileri büyük oluyor.

Turbek'in ekibi iki türün de erkeklerinin uygun olarak boyanmış modellerini yapıp, canlı erkeklerin onlara karşı verdikleri tepkileri ölçtü. Turbek, kuşlara modelleri gösterirken arada bir de o türün ötüşlerine yönelik ses kayıtlarını oynattı. Erkekler, özellikle kendilerinin görünümü ve sesine en çok benzeyen modellere saldırdı.[3] Science dergisinde yayınlanan makaleye göre bunun nedeni, kuşların bu modelleri eş bulma konusunda kendilerine en güçlü rakipler olarak algılıyor olmaları.

İki türün daha derinlemesine bir genetik karşılaştırması, onları birbirinden ayıran, toplam 12 genden oluşan üç gen bölgesini açığa çıkardı. Bunlar arasında tüy renklendirilmesini kontrol eden düzenleyici DNA'da daha önce fark edilmemiş farklılıklar da bulunmakta. Demek ki bu küçük gen ve tüy değişimleri bazı dişilerin belirli bir renklendirmeyi seçmesi için yeterliydi - ki bu, kuşların bir nevi "izole edilmesi"nin zeminini hazırladı. Turbek şöyle diyor:

Tüm Reklamları Kapat

Türlerin birbirinden ayrılmasının en başlarında ötüş ve tüy farklılıkları türler arası sınır kurmak için tek başına yeterli olabilir.

Tubrek, Iberá tohumculları ve sarımsı kahverengi karınlı tohumculların, simpatri yoluyla türleşmek yerine, farklı coğrafi lokasyonlarda evrimleşip sonradan örtüşen habitatlara taşınmış olma olasılığının hâlâ bulunduğuna dikkat çekiyor. Ama diğer araştırmacılar, bu çalışmanın simpatrik türleşmenin nasıl gerçekleştiğini gösterdiği izlenimini verdiğini söylüyor.

Turbek, Campagna ve ekip arkadaşları, diğer Capuchino tohumcullarının genlerini incelediklerinde, çeşitli türlerin geçmişte türler arası çiftleşmeler yaşayarak, zaman içerisinde anahtar genlerin tür tanımlayıcı versiyonlarını karıştıran melezler ürettiğini keşfetti. Harvard Üniversitesi evrimsel biyoloğu Scott Edwards, bu günlerde Iberá tohumcullarını tanımlayan gen varyantlarının çoktan var olduğunu ve sadece o türü oluşturmak için altı üstü yeni kombinasyonlara çaprazlandığını belirtiyor. Yeni genlerin evrimleşmesine gerek olmadığından, yeni türler çabucak ortaya çıkabilirdi. Edwards şunu da ekliyor:

Ornitologlar uzun bir süredir ötüş ve tüylerin bazı türleri özel tutmadaki öneminin farkında. Bu makale, bu özelliklerin genomik bir seviyede nasıl fark edildiğini gösteriyor. Bu oldukça etkileyici.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
14
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 5
  • Umut Verici! 2
  • Muhteşem! 1
  • Bilim Budur! 1
  • Tebrikler! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: Science | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 11:50:14 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10809

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
E. Pennisi, et al. Tüy Yapısı ve Ötüşteki Küçük Farklılıklar, Eskiden Neredeyse Özdeş Olan Kuşların Yepyeni Türlere Evrimleşmesine Neden Oldu!. (8 Ağustos 2021). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/10809
Pennisi, E., Gür, T. M., Bakırcı, Ç. M. (2021, August 08). Tüy Yapısı ve Ötüşteki Küçük Farklılıklar, Eskiden Neredeyse Özdeş Olan Kuşların Yepyeni Türlere Evrimleşmesine Neden Oldu!. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/10809
E. Pennisi, et al. “Tüy Yapısı ve Ötüşteki Küçük Farklılıklar, Eskiden Neredeyse Özdeş Olan Kuşların Yepyeni Türlere Evrimleşmesine Neden Oldu!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Tuğçem Müge Gür, Evrim Ağacı, 08 Aug. 2021, https://evrimagaci.org/s/10809.
Pennisi, Elizabeth. Gür, Tuğçem Müge. Bakırcı, Çağrı Mert. “Tüy Yapısı ve Ötüşteki Küçük Farklılıklar, Eskiden Neredeyse Özdeş Olan Kuşların Yepyeni Türlere Evrimleşmesine Neden Oldu!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Tuğçem Müge Gür. Evrim Ağacı, August 08, 2021. https://evrimagaci.org/s/10809.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close