Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Trikotillomani: Saç/Kıl Yolma Hastalığı Nedir? İnsanlar Neden Saçlarını Yolar?

3 dakika
4,678
Trikotillomani: Saç/Kıl Yolma Hastalığı Nedir? İnsanlar Neden Saçlarını Yolar? iStock
Tıbbi İçerik Uyarısı

Bu içerik tıp ve sağlık ile ilişkilidir. Sadece bilgi amaçlı olarak hazırlanmıştır. Bireysel bir tıbbi tavsiye olarak görülmemelidir. Evrim Ağacı'ndaki hiçbir içerik; profesyonel bir hekim tarafından verilen tıbbi tavsiyelerin, konulan bir teşhisin veya önerilen bir tedavinin yerini alacak biçimde kullanılmamalıdır.

Daha Fazla Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat
Trikotillomania
  • Türkçe Adı Trikotillomani
  • İngilizce Adı Trichotillomania
  • Latince Adı Trikotillomania
  • DSM 312.39

Trikotillomani, kişinin kafa derisinden veya vücudunun diğer bölgelerinden tekrarlı bir şekilde kıl veya saç yolması sonucunda vücudunun herhangi bir bölgesinde kıl kaybına, bununla birlikte kişinin sosyal hayat ve iş hayatı gibi alanlarda işlevselliğinde bozulmalara yol açan bir bozukluktur. Bu rahatsızlığa sahip kişiler dürtülerine yenik düşüp saçlarını yolduktan sonra rahatlama hissederler. Hastalık genellikle çocuklukta başlar. Rahatsızlığı yaşayan kişiler kıllarını yolma esnasında karıncalanma hissetseler de acı hissetmediklerini söylerler. Bazı kişiler saçlarını yolduktan sonra bu saçları ağızlarına alır ve neredeyse bu rahatsızlığı yaşayanların %30'u saçlarını yutar. Bu duruma trikofaji adı verilir.

Belirti ve Bulgular

DSM-5'te tanımlanan Obsesif Kompulsif Bozukluk ve İlişkili Bozukluklar kategorisinde tanımlanan Trikotillomani Bozukluğu için tanı kriterleri şunlardır:

  • Kişinin gözle görülür derecede saç kaybıyla sonuçlanacak biçimde saçını tekrar tekrar yolması;
  • Saç yolma davranışına karşı koyma girişimi sonucunda giderek yükselen bir gerginlik hissiyatı;
  • Saç yoldukça haz alma, doyum sağlama ya da rahatlama hissi;
  • Bu bozukluğun başka bir genel tıbbi duruma bağlantılı olmaması;
  • Bu bozukluğun belirgin bir sıkıntıya, toplumsal ve mesleki açılardan önemli işlevsellik kayıplarına neden olması.

Hastalıkla İlişkili Genler, Etken Faktörler ve Risk Faktörleri

Trikotillomaninin nedenlerin arasında öne sürülen etkenler şu şekilde sıralanabilir;

Tüm Reklamları Kapat

  • Ebeveynlerin boşanması,
  • Yoğun stres faktörleri,
  • Yoğun kaygı hali,
  • Sürekli bir taşınma süreci ve bununla gelişen uyum sağlamada zorluklar, travmalar, kayıplar.

Trikotillomani rahatsızlığını evrimsel psikologlar, saç yolma davranışının bazı hayvanlarda bulunan kendine bakım dürtülerinin insanlardaki benzer eşdeğer güdüyle ifade edilmesi olarak tanımlamışlardır.

Trikotillomani görülen bireylerin aile üyelerinde de trikotillomani ve benzer dürtü problemlerinin görülmesi bu durumun genetik yatkınlığı olduğunun bir kanıtı olabileceğini düşünülmektedir.[2]

Saç/kıl yolma davranışının sıklığı ve yolunan kıl sayısı kişiden kişiye farklılık göstermekle birlikte kişi genellikle bu davranışı yalnızken gösterir. Kişinin bulunduğu bölgede aynanın olması yolma davranışını arttırabilir. Yolma davranışını etkileyen önemli faktörler ise heyecan ve uyarılmışlık düzeyidir. Kişinin gergin, öfkeli, kaygılı veya üzüntülü olması gibi aşırı uyarıldığı dönemlerde saç/kıl yolma davranışının ciddi düzeyde arttığı belirtilmiştir.

Eşlik Eden Diğer Rahatsızlıklar (Komorbidite)

Trikotillomani tanısı alan hastaların yaklaşık olarak %70'inde başka bir Eksen 1 bozukluğuna daha rastlanmaktadır. Eksen 1 bozuklukları, kişilik bozuklukları ve zihinsel gerilikler hariç psikiyatrik tanıları kapsar. Anksiyete ve depresyon, trikotillomaniye en sık eşlik eden rahatsızlıklar olarak bildirilmiştir.

Tüm Reklamları Kapat

Teşhis Yöntemleri

Trikotillomani tanısı koyulurken dikkat edilen etkenler klinik görüşme ve gözlemdir. Bu gözlemlerin değerlendirilmesi adına klinisyenlerin uygulayacağı birçok farklı ölçek geliştirilmiştir. Bunlara MGH-HPS veya PITS testleriyle çocuklara uygulanan TSC testi örnek verilebilir.

Görülme Sıklığı ve Dağılımı (Epidemiyoloji)

Bu rahatsızlıktan mustarip kişilerin dış görünüşlerinde fark edilen değişikliklerden çekinmeleri nedeniyle tedaviye başvuran hasta sayısının oldukça az olduğu düşünülmektedir. Yapılan araştırmalarla birlikte toplumda trikotillomaninin görülme sıklığı ortalama %0.6 olarak kayıt edilmiştir. Kadınların %3.5’inde, erkeklerin ise %1.5’inde görüldüğü bildirilmiştir. Çocukluk döneminde her iki cinsiyette de eşit düzeyde görüldüğünü bildiren çalışmalar mevcuttur.

Yolma Bölgelerinin Toplumda Görülme Sıklığı

Trikotillomani rahatsızlığı yaşayan kişilerde, kıl olan tüm bölgelerde yolma davranışı görülebilmektedir. En sık görülen bölgeler şu şekilde sıralanmaktadır:[1]

  • Saç: %75,
  • Kirpik: %53,
  • Kaş: %42,
  • Cinsel Bölge: %17,
  • Sakal, Yüz: %10,
  • Bıyık, Bacak: %7,
  • Göğüs, Karın: %3.

Tedaviler veya İdare Yöntemleri

Trikotillomani tedavisinde öncelikle eşlik eden rahatsızlıklar üzerinde çalışılması en yüksek oranda verim sağlamaktadır. Tedavi sürecinde trikotillomaniye yol açan, tetikleyen unsurlar üzerinde durulmaktadır. Bilişsel Davranışçı Terapi ile kişinin saç/kıl yolma davranışını pekiştirmesine neden olan düşünceler saptanmaktadır. Bunun haricinde davranışsal yaklaşım ve ilaç tedavisi de oldukça iyi sonuç vermektedir. Araştırmalarda “klomipramin” alan hastalarda saç/kıl yolma davranışının yoğunluğunun azaldığı, yolmaya karşı direncin arttığı görülmüştür.[2]

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Davranışsal yaklaşım dahilinde alışkanlığı tersine çevirme metodunun yolma davranışı üzerinde olumlu sonuçlar verdiği gözlemlenmiştir. Üçüncü dalga yaklaşımlarından “Kabul ve Kararlılık” terapisinin de trikotillomani tedavisinde önemli bir yer edindiği ve işlevsel olduğu görülmüştür.

Etimoloji

"Trikotillomani" kelimesi, Yunanca "saç" ("trich"), "yolma" ("tillo") ve "rahatsızlık derecesinde dürtü" ("mania") kelimelerinin birleşiminden oluşmaktadır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
73
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 21
  • İnanılmaz 14
  • Muhteşem! 10
  • Merak Uyandırıcı! 9
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 8
  • Bilim Budur! 5
  • Üzücü! 4
  • Korkutucu! 4
  • Güldürdü 2
  • Umut Verici! 2
  • Grrr... *@$# 2
  • İğrenç! 2
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • ^ D. C. Duke, et al. (2010). Trichotillomania: A Current Review. Clinical Psychology Review, sf: 181-193. doi: 10.1016/j.cpr.2009.10.008. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ a b K. França, et al. (2018). Trichotillomania (Hair Pulling Disorder): Clinical Characteristics, Psychosocial Aspects, Treatment Approaches, And Ethical Considerations. Wiley, sf: e12622. doi: 10.1111/dth.12622. | Arşiv Bağlantısı
  • R. Konkan, et al. (2011). Trikotillomani: Tanı, Farmakoterapi Ve Kognitif Davranışçı Terapisi. Informa UK Limited, sf: 265-274. doi: 10.5455/bcp.20110904062905. | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 20/12/2024 22:14:50 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/13625

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Geometri
İyi
Coğrafya
Asteroid
Komplo Teorisi
Yatay Gen Transferi
Klinik Mikrobiyoloji
Kitlesel Yok Oluş
Yılan
Kıl
Sürüngen
Cinsellik
Zehirli Mantar
Müfredat
Bilim İnsanı
Goril
Meyve
Göğüs
Normal Doğum
Factchecking
Kuyruksuz Maymun
Çocuklar
Neandertal
Yapay Zeka
Obezite
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Sürükle bırak veya seç
Pexels'te Ara
Panodan Yapıştır
URL'den Yükle
0 /5000
0 /5000
0 /5000
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Trikotillomani: Saç/Kıl Yolma Hastalığı Nedir? İnsanlar Neden Saçlarını Yolar?
Belirti ve Bulgular
Hastalıkla İlişkili Genler, Etken Faktörler ve Risk Faktörleri
Eşlik Eden Diğer Rahatsızlıklar (Komorbidite)
Teşhis Yöntemleri
Görülme Sıklığı ve Dağılımı (Epidemiyoloji)
Yolma Bölgelerinin Toplumda Görülme Sıklığı
Tedaviler veya İdare Yöntemleri
Etimoloji
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
Kaynaklar ve İleri Okuma
Kategoriler ve Etiketler
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
E. Gökçeoğlu, et al. Trikotillomani: Saç/Kıl Yolma Hastalığı Nedir? İnsanlar Neden Saçlarını Yolar?. (26 Aralık 2022). Alındığı Tarih: 20 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/13625
Gökçeoğlu, E., Alparslan, E. (2022, December 26). Trikotillomani: Saç/Kıl Yolma Hastalığı Nedir? İnsanlar Neden Saçlarını Yolar?. Evrim Ağacı. Retrieved December 20, 2024. from https://evrimagaci.org/s/13625
E. Gökçeoğlu, et al. “Trikotillomani: Saç/Kıl Yolma Hastalığı Nedir? İnsanlar Neden Saçlarını Yolar?.” Edited by Eda Alparslan. Evrim Ağacı, 26 Dec. 2022, https://evrimagaci.org/s/13625.
Gökçeoğlu, Emre. Alparslan, Eda. “Trikotillomani: Saç/Kıl Yolma Hastalığı Nedir? İnsanlar Neden Saçlarını Yolar?.” Edited by Eda Alparslan. Evrim Ağacı, December 26, 2022. https://evrimagaci.org/s/13625.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close