Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Trikotillomani: Saç/Kıl Yolma Hastalığı Nedir? İnsanlar Neden Saçlarını Yolar?

Trikotillomani: Saç/Kıl Yolma Hastalığı Nedir? İnsanlar Neden Saçlarını Yolar? iStock
3 dakika
3,840
Tıbbi İçerik Uyarısı

Bu içerik tıp ve sağlık ile ilişkilidir. Sadece bilgi amaçlı olarak hazırlanmıştır. Bireysel bir tıbbi tavsiye olarak görülmemelidir. Evrim Ağacı'ndaki hiçbir içerik; profesyonel bir hekim tarafından verilen tıbbi tavsiyelerin, konulan bir teşhisin veya önerilen bir tedavinin yerini alacak biçimde kullanılmamalıdır.

Daha Fazla Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat
Trikotillomania
  • Türkçe Adı Trikotillomani
  • İngilizce Adı Trichotillomania
  • Latince Adı Trikotillomania
  • DSM 312.39

Trikotillomani, kişinin kafa derisinden veya vücudunun diğer bölgelerinden tekrarlı bir şekilde kıl veya saç yolması sonucunda vücudunun herhangi bir bölgesinde kıl kaybına, bununla birlikte kişinin sosyal hayat ve iş hayatı gibi alanlarda işlevselliğinde bozulmalara yol açan bir bozukluktur. Bu rahatsızlığa sahip kişiler dürtülerine yenik düşüp saçlarını yolduktan sonra rahatlama hissederler. Hastalık genellikle çocuklukta başlar. Rahatsızlığı yaşayan kişiler kıllarını yolma esnasında karıncalanma hissetseler de acı hissetmediklerini söylerler. Bazı kişiler saçlarını yolduktan sonra bu saçları ağızlarına alır ve neredeyse bu rahatsızlığı yaşayanların %30'u saçlarını yutar. Bu duruma trikofaji adı verilir.

Belirti ve Bulgular

DSM-5'te tanımlanan Obsesif Kompulsif Bozukluk ve İlişkili Bozukluklar kategorisinde tanımlanan Trikotillomani Bozukluğu için tanı kriterleri şunlardır:

Tüm Reklamları Kapat

  • Kişinin gözle görülür derecede saç kaybıyla sonuçlanacak biçimde saçını tekrar tekrar yolması;
  • Saç yolma davranışına karşı koyma girişimi sonucunda giderek yükselen bir gerginlik hissiyatı;
  • Saç yoldukça haz alma, doyum sağlama ya da rahatlama hissi;
  • Bu bozukluğun başka bir genel tıbbi duruma bağlantılı olmaması;
  • Bu bozukluğun belirgin bir sıkıntıya, toplumsal ve mesleki açılardan önemli işlevsellik kayıplarına neden olması.

Hastalıkla İlişkili Genler, Etken Faktörler ve Risk Faktörleri

Trikotillomaninin nedenlerin arasında öne sürülen etkenler şu şekilde sıralanabilir;

  • Ebeveynlerin boşanması,
  • Yoğun stres faktörleri,
  • Yoğun kaygı hali,
  • Sürekli bir taşınma süreci ve bununla gelişen uyum sağlamada zorluklar, travmalar, kayıplar.

Trikotillomani rahatsızlığını evrimsel psikologlar, saç yolma davranışının bazı hayvanlarda bulunan kendine bakım dürtülerinin insanlardaki benzer eşdeğer güdüyle ifade edilmesi olarak tanımlamışlardır.

Tüm Reklamları Kapat

Trikotillomani görülen bireylerin aile üyelerinde de trikotillomani ve benzer dürtü problemlerinin görülmesi bu durumun genetik yatkınlığı olduğunun bir kanıtı olabileceğini düşünülmektedir.[2]

Saç/kıl yolma davranışının sıklığı ve yolunan kıl sayısı kişiden kişiye farklılık göstermekle birlikte kişi genellikle bu davranışı yalnızken gösterir. Kişinin bulunduğu bölgede aynanın olması yolma davranışını arttırabilir. Yolma davranışını etkileyen önemli faktörler ise heyecan ve uyarılmışlık düzeyidir. Kişinin gergin, öfkeli, kaygılı veya üzüntülü olması gibi aşırı uyarıldığı dönemlerde saç/kıl yolma davranışının ciddi düzeyde arttığı belirtilmiştir.

Eşlik Eden Diğer Rahatsızlıklar (Komorbidite)

Trikotillomani tanısı alan hastaların yaklaşık olarak %70'inde başka bir Eksen 1 bozukluğuna daha rastlanmaktadır. Eksen 1 bozuklukları, kişilik bozuklukları ve zihinsel gerilikler hariç psikiyatrik tanıları kapsar. Anksiyete ve depresyon, trikotillomaniye en sık eşlik eden rahatsızlıklar olarak bildirilmiştir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Teşhis Yöntemleri

Trikotillomani tanısı koyulurken dikkat edilen etkenler klinik görüşme ve gözlemdir. Bu gözlemlerin değerlendirilmesi adına klinisyenlerin uygulayacağı birçok farklı ölçek geliştirilmiştir. Bunlara MGH-HPS veya PITS testleriyle çocuklara uygulanan TSC testi örnek verilebilir.

Görülme Sıklığı ve Dağılımı (Epidemiyoloji)

Bu rahatsızlıktan mustarip kişilerin dış görünüşlerinde fark edilen değişikliklerden çekinmeleri nedeniyle tedaviye başvuran hasta sayısının oldukça az olduğu düşünülmektedir. Yapılan araştırmalarla birlikte toplumda trikotillomaninin görülme sıklığı ortalama %0.6 olarak kayıt edilmiştir. Kadınların %3.5’inde, erkeklerin ise %1.5’inde görüldüğü bildirilmiştir. Çocukluk döneminde her iki cinsiyette de eşit düzeyde görüldüğünü bildiren çalışmalar mevcuttur.

Yolma Bölgelerinin Toplumda Görülme Sıklığı

Trikotillomani rahatsızlığı yaşayan kişilerde, kıl olan tüm bölgelerde yolma davranışı görülebilmektedir. En sık görülen bölgeler şu şekilde sıralanmaktadır:[1]

  • Saç: %75,
  • Kirpik: %53,
  • Kaş: %42,
  • Cinsel Bölge: %17,
  • Sakal, Yüz: %10,
  • Bıyık, Bacak: %7,
  • Göğüs, Karın: %3.

Tedaviler veya İdare Yöntemleri

Trikotillomani tedavisinde öncelikle eşlik eden rahatsızlıklar üzerinde çalışılması en yüksek oranda verim sağlamaktadır. Tedavi sürecinde trikotillomaniye yol açan, tetikleyen unsurlar üzerinde durulmaktadır. Bilişsel Davranışçı Terapi ile kişinin saç/kıl yolma davranışını pekiştirmesine neden olan düşünceler saptanmaktadır. Bunun haricinde davranışsal yaklaşım ve ilaç tedavisi de oldukça iyi sonuç vermektedir. Araştırmalarda “klomipramin” alan hastalarda saç/kıl yolma davranışının yoğunluğunun azaldığı, yolmaya karşı direncin arttığı görülmüştür.[2]

Davranışsal yaklaşım dahilinde alışkanlığı tersine çevirme metodunun yolma davranışı üzerinde olumlu sonuçlar verdiği gözlemlenmiştir. Üçüncü dalga yaklaşımlarından “Kabul ve Kararlılık” terapisinin de trikotillomani tedavisinde önemli bir yer edindiği ve işlevsel olduğu görülmüştür.

Etimoloji

"Trikotillomani" kelimesi, Yunanca "saç" ("trich"), "yolma" ("tillo") ve "rahatsızlık derecesinde dürtü" ("mania") kelimelerinin birleşiminden oluşmaktadır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
64
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 17
  • İnanılmaz 13
  • Muhteşem! 8
  • Merak Uyandırıcı! 7
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 6
  • Bilim Budur! 5
  • Korkutucu! 4
  • Üzücü! 3
  • Umut Verici! 2
  • İğrenç! 2
  • Güldürdü 1
  • Grrr... *@$# 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • ^ D. C. Duke, et al. (2010). Trichotillomania: A Current Review. Clinical Psychology Review, sf: 181-193. doi: 10.1016/j.cpr.2009.10.008. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ a b K. França, et al. (2018). Trichotillomania (Hair Pulling Disorder): Clinical Characteristics, Psychosocial Aspects, Treatment Approaches, And Ethical Considerations. Wiley, sf: e12622. doi: 10.1111/dth.12622. | Arşiv Bağlantısı
  • R. Konkan, et al. (2011). Trikotillomani: Tanı, Farmakoterapi Ve Kognitif Davranışçı Terapisi. Informa UK Limited, sf: 265-274. doi: 10.5455/bcp.20110904062905. | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 07/12/2023 16:03:31 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/13625

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Antik
Spor
Meyve
Görüş
Gen İfadesi
Parçacık
Travma
Köpek
Nüfus
Mitler
Koronavirüs
Hastalık Kataloğu
Doku
Bilgi
Sars-Cov-2 (Covid19 Koronavirüs Salgını)
Şiddet
Neandertal
Diş
Devir
Hamile
Uluslararası Uzay İstasyonu
Genler
Teknoloji
Çocuklar İçin Bilim
Doğa Yasaları
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Yere Düşen Yemeğe Mikroplar Kaç Saniyede Bulaşır?
Yere Düşen Yemeğe Mikroplar Kaç Saniyede Bulaşır?
Yaşamı Başlatan Manyetizma mı? | Furkan Öztürk (Harvard Üniversitesi)
Yaşamı Başlatan Manyetizma mı? | Furkan Öztürk (Harvard Üniversitesi)
Lisede Öğretilen
Lisede Öğretilen "Mendel Genetiği" TAMAMEN Hatalı mı?
Bir Canlı ÖLÜMSÜZ Olabilir mi?
Bir Canlı ÖLÜMSÜZ Olabilir mi?
Alerji: Neden Hâlâ Alerjiler Var ve Neden Giderek Kötüleşiyorlar?
Alerji: Neden Hâlâ Alerjiler Var ve Neden Giderek Kötüleşiyorlar?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
E. Gökçeoğlu, et al. Trikotillomani: Saç/Kıl Yolma Hastalığı Nedir? İnsanlar Neden Saçlarını Yolar?. (26 Aralık 2022). Alındığı Tarih: 7 Aralık 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/13625
Gökçeoğlu, E., Alparslan, E. (2022, December 26). Trikotillomani: Saç/Kıl Yolma Hastalığı Nedir? İnsanlar Neden Saçlarını Yolar?. Evrim Ağacı. Retrieved December 07, 2023. from https://evrimagaci.org/s/13625
E. Gökçeoğlu, et al. “Trikotillomani: Saç/Kıl Yolma Hastalığı Nedir? İnsanlar Neden Saçlarını Yolar?.” Edited by Eda Alparslan. Evrim Ağacı, 26 Dec. 2022, https://evrimagaci.org/s/13625.
Gökçeoğlu, Emre. Alparslan, Eda. “Trikotillomani: Saç/Kıl Yolma Hastalığı Nedir? İnsanlar Neden Saçlarını Yolar?.” Edited by Eda Alparslan. Evrim Ağacı, December 26, 2022. https://evrimagaci.org/s/13625.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close