Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Teizm ve Natüralizm: Hassas Ayar Argümanı ve Eleştirisi (Sean Carroll)

Teizm ve Natüralizm: Hassas Ayar Argümanı ve Eleştirisi (Sean Carroll) A Moment Worth
Bir saat ustası saate hassas ayar yaparken...
7 dakika
17,242
Evrim Ağacı Akademi: Evrim, Bilim ve Din Yazı Dizisi

Bu yazı, Evrim, Bilim ve Din yazı dizisinin 15. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Teistik Olasılık Skalası (Dawkins Skalası) ve Alternatif Din Felsefesi Tutumları" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al

Haydi, ikinci argüman olan “hassas ayar” teolojik tartışmasına gidelim. Şunu hemen mutlulukla itiraf edebilirim ki olay kozmolojiye geldiğinde teistlerin elindeki en iyi sav “hassas (ince) ayar” argümanıdır. Çünkü oyunu kuralına göre oynar, elinizde fenomenler vardır. Parçacık fiziği ve kozmolojiye dair parametreler vardır.       

Sonra iki farklı model karşınıza çıkar: Teizm ve natüralizm.          

Tüm Reklamları Kapat

Siz de hangi modelin verilerle en iyi şekilde örtüştüğünü karşılaştırırsınız. Bu genel yaklaşımı kutluyorum. Her şey bir tarafa, yine de hala berbat bir argümandır. Hatta hiç ikna edici değildir. Size, bu sözüm ona “hassas ayar” problemine teizmin niçin bir çözüm getiremediğine dair 5 kısa sebep vereceğim.    

İlkin söylemeliyim ki bir “hassas ayar” sorununun var olduğuna hiç de ikna olmuş değilim. Çünkü Dr. Craig'in öne sürdüğü herhangi bir kanıt yok. Şu bir gerçek ki doğanın parametrelerini değiştirirseniz yerelde gözlemlediğimiz şartlar büyük oranda değişir. Bunu elbette kabul ederim. Ama “parametreler değiştiğinde hayatın var olamayacağı” argümanını kabul edemem.

Tüm Reklamları Kapat

Biri bana yaşam için gerekli olan koşulları söylerse, elbette kabul etmeye başlarım. Mesela yaşamın tanımı nedir? Eğer sadece bilgi işleme, düşünme gibi şeylerse devasa sayıda ihtimal vardır. Kulağa bilimkurgu gibi geliyor çünkü siz evrenin parametrelerini değiştiriyorsunuz ya, o yüzden sonuçlar da kulağa bir bilimkurgu romanından geliyor gibi olacaktır. Ama maalesef evrenin koşulları çok farklı olsaydı yaşamın var olup olmayacağını bilemiyoruz. Çünkü sadece gözümüzün önündeki evreni görüyoruz.      

İkinci olarak, tanrı herhangi bir şeye hassas ayar verme ihtiyacı duymayacaktır. Elektronun kütlesi, yerçekimi kuvveti gibi fiziğin ve kozmolojinin parametreleri hakkında konuşuyoruz. Ve sonra diyoruz ki “Bunlar belli değerler olmasaydı, o zaman yaşam var olmazdı”. Bu, tanrıyı gerçekten küçümsüyor ki bence teistlerden gelebilecek şaşırtıcı bir düşünce. Teizmde hayat bütünüyle fiziksel değildir. Natüralizmin tersine, sadece atom yığınlarının bir araya gelmesiyle ortaya çıkan bir şey değildir. Bence, atomlar ne yapıyor olursa olsun, tanrı yine de yaşamı yaratabilmelidir. Tanrı elektronun kütlesini umursamaz, canı ne isterse onu yapar.         

Gerçekten de, içinde yaşamın var olması için evrenin fiziksel parametrelerinin belli değerler alması gerektiğini söyleyebileceğiniz tek çerçeve natüralizmdir.      

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Üçüncü kısma gelirsek, orada öylece var olduğunu düşündüğünüz hassas ayarlar evreni daha iyi anlamaya başladığınızda ortadan kaybolabilir. Daha anlaşılır hale gelebilir. Teistlerin vermeyi sevdiği meşhur bir örnek vardır, hatta kozmologlar bile bunun üzerine yeterince düşünmemişlerdir. Evrenin erken zamanlarındaki genişleme oranı 10^60'ta 1’e sabittir. Bu, kalem kağıtla yapabileceğiniz kaba bir hesaplamadır. Ama bu örnekte daha iyisini yapabilir ve genel göreliliğin denklemlerine başvurabilirsiniz; oradan olasılığın kesin ve doğru bir türevini elde edebilirsiniz. Doğru denklemleri kullanarak aynı soruyu sorarsanız olasılığı 1 olarak bulursunuz. Biri hariç erken evren kozmolojilerine dair bütün hesaplamalar, evrenin uzun süre var olması ve yaşamın var olması için gereken doğru genişleme oranını bulmuştur. Tüm parametrelerin bu paradigmaya uyduğunu söyleyemem. Ama cevabı bulana kadar onların hassas ayar olduğunu kesinlikle iddia edemeyiz.       

Dördüncüsüne gelirsek, kozmolojik çoklu evren şeklinde, bariz ve kolay natüralist bir açıklama vardır. İnsanlar çoklu evren hakkında endişe etmeyi sever, kulağa abartılı gelir çünkü. Ben ise çoklu evrenin inanılmaz derecede basit olduğunu iddia ediyorum. Bu bir teori değil. Evren ardına evren yaratan şık, küçük ve kendi kendine yeten fiziksel teorilerden hareketle yapılan bir kestirim sadece. 

Tüm evrenin koşullarının şu anki koşullara benzediğini düşünmemizi gerektirecek hiçbir sebebimiz yok. Ama daha önemlisi, eğer çoklu evreni başlangıç noktanız olarak alırsanız tahminlerde bulunabilirsiniz. [Farklı parçalardan oluşan] bir toplulukta yaşıyoruz ve etrafımızda bulunup bizi farklı formlara sokan ihtimalleri öngörebilmeliyiz. Kozmolojide çoklu evrenle ilgili makalelerde şöyle grafikler görürsünüz. Çoklu evrendeki diğer koşullara bakarak karanlık maddenin yoğunluğunu bulmaya çalışırsınız. 

Böylesi grafikleri ince ayarı açıklayarak tanrı kavramını savunmaya çalışan teolojik makalelerde göremezsiniz çünkü teizm tanımı iyi yapılmış bir şey değildir.  

Beşinci ve en önemlisi, teizm bir açıklama getirmede başarısızdır. Evrenin hassas bir ayara sahip olduğunu ve natüralizmin bunu çözemeyeceğini düşünseniz bile. Teizm bunu kesinlikle çözemez. Eğer çözebileceğini düşünüyorsanız ve eğer oyunu kuralına göre oynarsanız, diyebileceğiniz şey şudur: “Teizmde benim öngördüğüm evren budur ve ben bunu verilerle karşılaştırıp onlarla uyumlu olup olmadığını göreceğim.” Nasıl bir evren beklerdik?    

Tüm Reklamları Kapat

Ben de tekrar tekrar şunu iddia ediyorum ki beklediğimiz evren teizmle değil natüralizmle eşleşir. Bu yüzden ayar miktarı için -ki isterseniz buna yaşamın oluşması için gerekli olan evrenin fiziksel parametreleri deyin- yeterli miktarda ayar umabilirsiniz ama fazlası değil. Natüralizmde fiziksel bir mekanizma, yaşamın varoluşuyla alakası olmayan aşırı yüksek değerler nedeniyle altüst olabilir. Hatta bu tam da gözlediğimiz şeydir. Mesela erken evrendeki entropi yaşama olanak sağlayan değerlerden çok çok çok çok daha azdı.

Teizmde, parçacık fiziğindeki parçacık ve parametrelerin, yaşamın ve belli nedenlerden dolayı tasarlanmış yapıların var olması için yeterli olacağını umabilirsiniz. Oysa natüralizmde onların bir çeşit rastgelelik içinde olmasını beklersiniz. Ve tam da rastgelelik içindedirler.                    

Teizmde, yaşamın evrende özel bir rol oynadığını beklersiniz. Natüralizmdeyse hayatınız çok önemsiz olacaktır. Umarım bunu söylemek zorunda değilimdir, evrenin devasalığı düşünüldüğünde yaşam çok önemsizdir. Burada Hubble Teleskobuyla çekilmiş bir fotoğraf görüyorsunuz, gözlemlenebilir evrenimizdeki yüz milyarlarca galaksiden sadece birkaç yüz tanesi. Kozmolojik hassas ayar için yapılan teistik açıklama sizden bu fotoğrafa bakmanızı ve şöyle demenizi bekler: "Bunun niye böyle olduğunu biliyorum çünkü benim var olabilmem ya da bizlerin burada var olabilmesi için.” Ama kendimizle ilgili anlattığımız böylesi pohpohlayıcı hikayeleri doğrulayan evrene dair herhangi bir deneyimimiz yoktur.

Aslında ben, teizmin evrenin ince ayarını açıklamadaki başarısızlığını ibretlik buluyorum çünkü teizmin natüralizmden daha iyi bir teori olamadığı diğer mevzuların anlaşılmasını sağlıyor. Tekrar ve tekrar yapmanız gerekense, teizm ve natüralizm altında beklentilerinizin karşılaştırılması. Bunu yaptığınızda tekrar ve tekrar natüralizmin kazandığını göreceksiniz.   

Tüm Reklamları Kapat

Şimdi bu beklentilere kısaca değineceğim. Önemli olan tek tek argümanlar değil, bunların oluşturduğu birikimsel etkidir.        

Eğer teizm gerçekten doğru olsaydı tanrıyı bulmak zor olmazdı. Tam olarak apaçık olurdu. Oysa, natüralizmde de insanlar tanrıya inanabilir ama tanrının temelleri zayıftır. Teizmde dini inançların evrensel olmasını beklersiniz. Tanrının şu ya da bu ilkel kabileye binlerce yıl önce özel mesajlar yollamasının bir gerekçesi yoktur. Niye herkese yollamasın ki? Oysa natüralizmde farklı yerel şartlarda gelişen birbiriyle tutarsız farklı dini inançlar beklersiniz.          

Teizmde istikrarlı bir biçimde uzun zaman süren dini doktrinler beklersiniz. Natüralizmdeyse sosyal şartlara uyum sağlamasını beklersiniz.     

Teizmde dinin ahlaki öğretilerinin insanı aşan ve ilerici olmasını; sözgelimi, cinsiyet ayrımcılığına veya köleliğe karşı olmasını beklersiniz. Natüralizmdeyse yerel değerleri yansıtmasını beklersiniz, bazen iyi kurallar bazense kötü kurallar olabilir.                 

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Triceratops No.2

Bu etkileyici canlılar Geç Kretase döneminde (68-66 milyon yıl önce) Kuzey Amerika’da yaşadılar ve fosil kalıntıları 1887 yılında Denver, Colorado’da bulundu.

Otobur bir dinozor cinsi olan Triceratops 8–9 metre uzunluğa, 3 metre yüksekliğe, 6-12 ton ağırlığa erişebilirdi. İsmi; Antik Yunanca tri (üç), keras (boynuz) ve ops (yüz) kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuştur.

3 boynuzu kendisini Tyrannosaurus Rex gibi yırtıcılardan koruyabilmek için evrimleşmiştir.

Müze ve bilimsel araştırma kalitesinde hazırlanmış, yetişkin bir Triceratops fosilinin kafatası baz alınıp benzer ölçülerde kil kullanılarak tasarlanan heykel çalışmasıdır.

Ürün Boyutları: 28cm x 18cm x 24cm
Ahşap Kaide ile birlikte yüksekliği 30cm’dir.

%100 El Yapımıdır. Yetişkin bir Triceratops fosilinin ölçüleri baz alınarak tasarlanmıştır.
Polyester, resin ve plastik kullanılmadan üretilmiştir.

Malzeme:Kil,Siyah Ahşap Kaide
Ürün Boyutları: 28cm x 18cm x 24cm

Devamını Göster
₺5,000.00
Triceratops No.2

Teizmde, kutsal metinlerin bize ilginç bilgiler vermesini; örneğin, hastalık yapıcı mikrop teorisinden bahsetmesini ve bize yemekten önce ellerimizi yıkamamız gerektiğini söylemesini beklersiniz. Natüralizmdeyse kutsal metinlerin karmakarışık olmasını, yani bazı iyi ve şiirsel kısımların yanında sıkıcı ve mitolojik kısımların da olmasını beklersiniz.

Teizmde biyolojik formların tasarlanmış olduğunu beklersiniz. Natüralizmdeyse yaşam formları evrimsel tarihin büklümlerinden türemişlerdir.       

Teizmde zihinler bedenden bağımsız olmalıdır. Natüralizmdeyse yaralanmışsanız, yorgunsanız ya da henüz kahvenizi içmediyseniz kişiliğiniz değişebilir. Teizmde "kötü" sorunsalını çözebileceğinizi umarsınız: Tanrı özgür irademizin olmasını istemektedir. Ama o zaman evrende böylesi rastgele bir zulüm olmamalıydı, yaşam temelde adil olmalıydı.           

Tüm bunların sonunda teizmde evrenin mükemmel olması; natüralizmdeyse bir tür karmaşa olması beklenir. Ki karmaşa oluşuna dair çok güçlü deneysel kanıtlar mevcut.       

Şimdi, ne düşündüğünüzü biliyorum. Diyorsunuz ki "Ama ben bunların tümünü açıklayabilirim." Açıklayabileceğinizi biliyorum, ben de açıklayabilirim. Tanrının niye böyle yaptığını geriye dönük sebeplerle (ex post facto) açıklamalar yapmak zor değil.             

Peki bu niye zor değil? Çünkü teizm iyi tanımlanmış bir şey değildir. Bilgisayar mühendisleri buna “hata” diyorlar, vasıf değil yani!        

Immanuel Kant’ın şu sözü meşhurdur: “Hiçbir Isaac Newton bir tutam çimin var oluşunu açıklayamayacaktır.” Başka bir deyişle, gezegenlerin hareketi için elbette bir fiziksel açıklama getirebilirsin, ama biyolojik organizma gibi zarifçe organize olmuş ve kompleks bir şey için asla bir açıklama getiremezsin. Tam da bunu yapan Charles Darwin'i hariç tutuyoruz tabii.      

Dr. Craig'in söylemini şöyle yineleyebiliriz: Evrende bir Isaac Newton daha olmayacak, ama bilim tarihine ve fiziğin günümüz durumuna dair bildiklerimiz bize daha iyimser olmamız gerektiğini söylüyor.

Teşekkürler.

Destek Olun

Bu video, Religion Debate tarafından hazırlanmış, Evrim Ağacı tarafından altyazılandırılmıştır. Eğer içeriği beğendiyseniz orijinal kaynağa destek olmak için, lütfen YouTube kanalına gidip videolarını beğenmeyi unutmayın.

Religion Debate kanalının bu videosunu orijinal dilinde ve İngilizce alt yazılı olarak buradan seyredebilirsiniz:

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Evrim, Bilim ve Din Yazı Dizisi

Bu yazı, Evrim, Bilim ve Din yazı dizisinin 15. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Teistik Olasılık Skalası (Dawkins Skalası) ve Alternatif Din Felsefesi Tutumları" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
96
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 21
  • Bilim Budur! 12
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 11
  • Muhteşem! 10
  • Merak Uyandırıcı! 6
  • İnanılmaz 5
  • Umut Verici! 4
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 31/03/2023 18:43:48 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7638

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Jeoloji
Metal
Kırmızı
Botanik
Dünya Dışı Yaşam
Çalışma
Sars
Ay Görevleri
Endokrin Sistemi
Salgın
Cinsiyet
Müzik
Astronomi
Sağlık Bilimleri
Cinsel Yönelim
Antikor
Alkol
Kamuflaj
Einstein
Fizik
Samanyolu Galaksisi
Elektromanyetizma
Hızlı
Hayatta Kalma
Kozmik Mikrodalga Arkaplan Işıması (Cmb)
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Size Özel
Güncel
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
S. Carroll, et al. Teizm ve Natüralizm: Hassas Ayar Argümanı ve Eleştirisi (Sean Carroll). (5 Mart 2019). Alındığı Tarih: 31 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7638
Carroll, S., Demiryay, M., Özdil, A. Ş. (2019, March 05). Teizm ve Natüralizm: Hassas Ayar Argümanı ve Eleştirisi (Sean Carroll). Evrim Ağacı. Retrieved March 31, 2023. from https://evrimagaci.org/s/7638
S. Carroll, et al. “Teizm ve Natüralizm: Hassas Ayar Argümanı ve Eleştirisi (Sean Carroll).” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Translated by Mehmet Demiryay, Evrim Ağacı, 05 Mar. 2019, https://evrimagaci.org/s/7638.
Carroll, Sean. Demiryay, Mehmet. Özdil, Ayşegül Şenyiğit. “Teizm ve Natüralizm: Hassas Ayar Argümanı ve Eleştirisi (Sean Carroll).” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Translated by Mehmet Demiryay. Evrim Ağacı, March 05, 2019. https://evrimagaci.org/s/7638.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.