Tamamlayıcı Biliş Teorisi ve Kolektif Zekanın Evrimi: Parçalarımızın Toplamından Fazlasıyız!

Davranışsal olarak modern insanların ortaya çıkışından önceki dönem, kaotik bir şekilde değişen bir iklime ve çevreye sahipti - ki zaten insan evrimini şekillendiren de, yüz binlerce yıl boyunca meydana gelen bu çevresel baskılardır.

Cambridge Archaeological Journal'da yayınlanan yeni araştırmada ileri sürülen ve insanın bilişsel evrimine yönelik geliştirilen yeni bir teori olan Tamamlayıcı Biliş Teorisi, atalarımızın bu dramatik çevresel ve iklimsel değişimlere uyum sağlarken, farklı ama tamamlayıcı düşünme biçimlerinde uzmanlaşacak şekilde evrimleştiğini ileri sürüyor.^[1] Strathclyde Üniversitesi'nde Araştırma Görevlisi ve Cambridge Üniversitesi McDonald Arkeolojik Araştırma Enstitüsü'nde görev yapan baş yazar Dr. Helen Taylor, şöyle açıklıyor:

Bu tamamlayıcı biliş sistemi, genetik düzeyde evrime benzer bir şekilde çalışır, ancak bu sistem, genler gibi değildir, yani fiziksel adaptasyonların altında yatan neden değildir. Daha ziyade, türümüzün davranışsal, kültürel ve teknolojik adaptasyonlar yaratma konusundaki muazzam yeteneğinin altında yatan sebeptir. Bu bize, konuşma gibi insana özgü adaptasyonların evrimiyle ilgili bilgiler verir - ki bu, insana özgü adaptasyonların, insan bilişinin özelleşmesiyle uyum içinde evrimleştiğini düşündürmektedir.

Dil, Bilişsel Evrimin Önemli Bir Parçasıdır!

Tamamlayıcı biliş teorisi, türümüzün, fenotipik adaptasyonu mümkün kılan "genetik arama"nın (ki Darwin'in doğal seçilim yoluyla evrim teorisi, bir çeşit "arama" süreci olarak yorumlanabilir) ve davranışsal olarak uyum sağlamamızı mümkün kılan "bilişsel arama"nın yanı sıra, insanın kolektif bir bilişsel arama sistemi aracılığıyla, işbirliği içinde, kültürel olarak adapte olabildiğini ve evrimleşebildiğini ileri sürer. Dr. Taylor sözlerine şöyle açıklıyor:

Esasen bu arama sistemlerinin her biri; geçmişteki çözümler üzerine inşa etme, bunlardan yararlanma ve bunları güncelleme yollarını keşfetme karışımını kullanarak adapte olmanın bir yoludur. Bu nedenle evrimi, zaman içinde bu çözümlerin yapısında görüyoruz. Bizim yaptığımız bu çalışma, türümüzün bireylerinin, tamamlayıcı bilişsel arama stratejilerinde nörobilişsel olarak uzmanlaştığı fikrini araştıran ilk çalışmadır.

Tamamlayıcı biliş, türümüzdeki istisnai seviyedeki kültürel uyum düzeyini açıklamanın merkezinde yer alabilir ve dilin ortaya çıkışı için açıklayıcı bir çerçeve sağlar. Dil, hem işbirlikçi aramayı kolaylaştıran bir araç olarak, hem de tamamlayıcı bilişsel aramanın daha karmaşık sonuçlarını paylaşmak için bir miras mekanizması olarak gelişen bir özellik olarak görülebilir. Bu nedenle dil, tamamlayıcı biliş sisteminin ayrılmaz bir parçası olarak görülür.

Disleksi, Bilişsel Özelleşmede Bir Çeşitlilik Olabilir!

Tamamlayıcı biliş teorisi, farklı disiplinlerden gelen gözlemleri bir araya getirerek, bunların aynı temel olgunun çeşitli yüzleri olarak görülebileceğini göstermektedir. Dr. Taylor şöyle anlatıyor:

Örneğin disleksi gibi şu anda bir bozukluk olarak görülen bir biliş biçimi, doğası gereği türümüzün oldukça değişken bir ortamda evrimleştiğini öngören nörobilişsel bir uzmanlık olarak gösterilebilir. Bu, türümüzün evrim potasının oldukça değişken olduğunu doğrulayan paleoarkeolojik kanıtları içeren disiplinlerin vardığı sonuçlarla örtüşüyor.

İngiliz Disleksi Derneği CEO'su Nick Posford şöyle diyor:

Disleksi için önde gelen hayır kurumu olarak, Dr. Helen Taylor'ın tamamlayıcı bilişin evrimi üzerine çığır açan araştırmasını memnuniyetle karşılıyoruz. Mevcut eğitim ve çalışma ortamlarımız genellikle disleksiyle ilişkili düşünme biçimlerini gözetecek biçimde tasarlanmasa da, bu araştırmanın toplumun tamamının disleksiye sahip kişilerin benzersiz yeteneklerinden elde edebileceği ekonomik, kültürel ve sosyal faydaların daha fazla araştırılması için bir başlangıç ​​noktası sağlayacağını umuyoruz.

Aynı zamanda bu, türümüzde görülen şekliyle kümülatif kültürel evrimi anlamamıza yardımcı olabilir. Tamamlayıcı arama stratejilerinde uzmanlaşma ve işbirliği içinde uyum sağlama, insan gruplarının uyarlanabilir bilgi üretme yeteneğini büyük ölçüde artıracak ve son derece değişken koşullara sürekli olarak uyum sağlamamızı sağlayacaktır. Ancak, daha istikrarlı ve bolluğun olduğu dönemlerde, uyarlanabilir bilgi değişken zamanlarda olan gibi yüksek bir oranda eskimeyeceği için, bunun yerine birikme fırsatı bulurdu ve bu nedenle, Tamamlayıcı Biliş, kümülatif kültürel evrimi açıklamada anahtar bir faktör olabilir.

Tamamlayıcı Biliş, Aşil'in Topuğu Olabilir mi?

Tamamlayıcı biliş, farklı ortamlara uyum sağlamamızı sağlamış ve diğer herhangi bir son derece karmaşık organizmadan çok daha hızlı ve daha etkili bir şekilde uyum sağlamamızı sağlayarak, türümüzün başarısının merkezinde yer almış olabilir. Ancak tamamlayıcı biliş, aynı zamanda türümüzün en büyük kırılganlığı da olabilir. Dr. Taylor şöyle diyor:

İnsan faaliyetlerinin çevre üzerindeki etkisi, bunun en acil ve keskin örneğidir. Büyük ölçekte işbirliği yapma ve işbirliği içinde uyum sağlama ile ilgili problemler birçok zorluğu beraberinde getirir. Bizler, farkında olmadan, özellikle de eğitim alanında bir dizi kültürel sistem ve uygulamayı devreye sokarak, uyum sağlama yeteneğimizi baltalamış olabiliriz. Kendi kendimize empoze ettiğimiz bu sınırlamalar, tamamlayıcı bilişsel arama yeteneğimizi bozabilir; yenilikçi ve yaratıcı çözümler bulma ve bunlara göre hareket etme kapasitemizi kısıtlayabilir.

Tamamlayıcı biliş, insan evriminin zengin bir alanını keşfetmede bir başlangıç ​​noktası ve uyumlu ve sürdürülebilir bir toplum yaratmaya yardımcı olan değerli bir araç olarak görülmelidir. Türümüz, muhteşem teknolojik ve kültürel başarılarımızı nörobilişsel uzmanlaşmaya ve işbirlikçi bilişsel araştırmaya borçlu olabilir; öte yandan, şimdiye kadarki uyum sağlama başarımız, farklı yaklaşımlar arasında dengeye ulaşmanın önemini azaltıyor olabilir. Bu sistem uyumsuz hale gelirse, uyum sağlamada ve hayatta kalabilme konusunda büyük başarısızlıklara da yol açabilir. Bu nedenle bu sistemin daha fazla araştırılması ve anlaşılması kritik önem taşır.