Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Sosyal Etki Nedir? Başkalarının Varlığı Davranışlarınızı Nasıl Etkiliyor?

Sosyal Etki Nedir? Başkalarının Varlığı Davranışlarınızı Nasıl Etkiliyor? Inc Magazine
15 dakika
2,233
  • Sosyal Psikoloji
Podcast
20:30
Bionluk Logo sponsorluğunda seslendirildi.
38
  • İndir

Sosyal etki; bir bireyin tutum, inanç veya davranışlarının bir başkalarının varlığı, davranışları veya görüşleriyle değiştirildiği süreçtir. Bu değişikliklerin her zaman kasıtlı olarak amaçlanmayabilir. Benzer şekilde, davranışlarında veya görüşlerinde değişiklik olan kişinin de bu süreçten haber olması gerekmez.

Sosyal etki karşısında, birey diğerlerinin görüşlerine veya taleplerine uygun şekilde hareket etmeye başlar. Bu durumda "uyma" denir. Uyma, genellikle daha büyük bir grubun bireyin davranışlarında veya görüşlerinde yaptığı değişimi ifade eder. Bireyleri başkalarının beklentilerine uymaya yönlendiren nedenler genellikle iki etki ile açıklanır.

Tüm Reklamları Kapat

Uymaya Yönlendiren Nedenler

İnsanlar; kendilerini bir grubun parçası olarak hissetmek, beğenilen kişilerin onayını almak, ortak bir fikirde buluşmak, aynı hedefe ulaşmak veya aidiyet duygusunu hissetmek için grup normlarına uyabilir. Sosyal etkinin nedenleri genellikle iki ana neden ile açıklanır:

Normatif Sosyal Etki

Normatif sosyal etki, bireyin grup tarafından dışlanmak istemediği için uyum gösterdiği durumdur. İnsanların birçoğu arkadaşları, meslektaşları veya dahil olduğu diğer grup üyeleri tarafından sevilmek ve saygı görmek ister. Arkadaşlarına değer veren bir kişinin grup içindeki konumu korumak istemesi de oldukça doğaldır. Bu nedenle kişiler, içerisinde bulundukları veya bulunmak istedikleri grupların kabul ettiği normlara göre kendi tutum ve davranışlarını değiştirebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Normatif sosyal etki, kişinin tutum ve davranışlarını değiştirdiği ancak kişisel inanç ve düşüncelerini değiştirmediği bir etkidir. Normatif sosyal etki, sıklıkla grubun normlarına boyun eğmeye neden olma eğilimindedir. Grup tarafından etkilenerek değiştirilen davranışlar genellikle topluluk içerisinde varlık gösterir. Daha basit bir ifadeyle, grubun görüşleri grubun varlığında kabul edilir ancak aksi bir durumda reddedilir. Bu nedenle davranış değişiklikleri geçicidir.

Bu uyum genellikle gençlerin oluşturduğu arkadaş gruplarında belirli trendleri takip etmede veya belirli alışkanlıkları kazanmada kendini gösterebilir. Örneğin bir genç, lisedeki arkadaşları arasında daha havalı olmak için aslında hoşuna gitmediği halde onlar gibi giyinebilir. Benzer şekilde sevmediği halde bir televizyon dizisini izlemeye başlayabilir.

Enformatif Sosyal Etki

Enformatif sosyal etki, bireyin bilgiye ihtiyacı olduğunda kendisinden daha fazla bilgiye sahip olduğu düşündüğü insanlara uyum gösterdiği durumdur. Bu tür bir davranış değişikliği, genellikle bir kişinin bilgi eksikliğinde veya bir durum hakkında emin olmadığında ortaya çıkar. Kendi bilgilerine güvenmeyen kişi, diğerlerinin doğru bildiğini düşünerek sosyal etkiye maruz kalır. Bu uyum genellikle benimseme ile ilişkilendirilir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Örneğin, biri daha önce gitmediği lüks bir restorana gittiğinde sipariş verme konusunda kendini yetersiz hissedebilir. Bu yüzden yanındaki arkadaşlarının tercihlerine dikkat edebilir.

Sosyal Etki Türleri

Sosyal etki karşısında uyma genellikle üç farklı şekilde gerçekleşir.

Boyun Eğme

Boyun eğme, bireyin başkalarının veya grubun talimatlarına veya ricalarına uyduğu durumdur. Başkaları tarafından sunulan doğrudan veya örtülü taleplere olumlu yanıt verme eğilimini ifade eder. Sosyal etkinin en düşük düzeyidir. Tipik olarak kişi, grubun yokluğunda farklı görüşlere sahip olsa da toplum içinde kendisinden bekleneni yapar. Bu nedenle bu etki kısa ömürlüdür ve kişinin izlenmediği durumlarda uyumlu davranışlar yok olur.

Bu uyum türü, genellikle bir dizi teknik kullanılarak pazarlama strateji olarak kullanılır. Yüzüne kapıyı çarpma tekniği (İng: "door-in-the-face technique") bunun en iyi örneklerinden biridir. Bu teknikte ikna eden kişi, yanıtlayıcı durumundaki kişiye önce muhtemelen reddedeceği makul olmayan bir talepte bulunur. Ardından yanıtlayıcının uyması beklenen talep gelir. Bu durumda, kişinin büyük bir talebi reddetmesi ve ilkine kıyasla daha makul olan talebi kabul etme eğiliminde olması beklenir.

Örneğin bir kişi, bir ürünün fiyatını sorduğunda ederinin çok üstünde bir fiyatla karşılaşmış olsun. Bu durumda bu ürünü almanın mantıksız olduğunu düşünecek ve reddedecektir. Ardından satıcının az önceki fiyatın beşte birini teklif ettiğini varsayalım. Böyle bir durumda, alıcı ilk söylenen fiyattan çok daha uygun bir fiyatla karşılaştığı için ürünü satın alma ihtimali çok daha yüksek olacaktır. Benzer şekilde, annesi kendisinden mutfağı, banyoyu ve salonu temizlemek için yardım istediğinde, bu çocuk için oldukça zahmetli gözükebilir. Ancak annesi daha sonra en azından bir oda için yardım etmesini teklif ettiğinde ilk teklife göre daha makul göründüğünü için kabul edebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Tüm bunların altına yatan sebep, ilk talebin reddedildiğinde kişide mantıksız dahi olsa, bir suçluluk duygusu yaratmasıdır. Bu nedenle, ikinci ve daha makul olan teklif kabul edildiğinde bu suçluluk duygusunu azaltabilir. Ayrıca makul olmayan teklifin hemen ardından daha makul bir teklif sunulduğunda, insanlar karşısındaki kişinin kendisine yardımcı olmak istediğini hissedebilir. Bu yüzden kendisini sosyal normlara uyum sağlamak ve karşılık vermek zorunda hissedebilir. İkinci talep, kişinin ilk talebi reddederek bıraktığı olumsuz izlenimi tekrar olumluya çevirmek için bir fırsat olarak düşünülebilir.

Özdeşleşme

Özdeşleşme, bir kişinin değer verdiği bir kişiyle veya içinde olmayı arzuladığı grubun üyeleriyle özdeşleştiği durumdur. Bu uyma türünde, kişi grupla olduğu kadar grubun dışında da bazı davranışlarını değiştirebilir. Ancak grupla özdeşleşen kişinin grup normlarını benimsemesi veya grup üyelerinin düşüncelerini her yönüyle kabul etmesi gerekmez. Aksine grubun varlık göstermediği durumda kendi fikirlerine sahip olabilir veya farklı davranışlar sergileyebilir. Özdeşleşme, genellikle grup üyelerinin beğenisi kazanmak ve grup tarafından kabul edilmek için gerçekleşir.

Örneğin bir kişi, normalde hafta sonlarını kitap okuyarak geçirmekten hoşlanmasına rağmen iş arkadaşları hep beraber takılmayı sevdiği için onlara dahil olabilir. Özdeşleşme, genellikle diğerleri tarafından sevilen ve saygı duyulan bir insandan etkilenme yoluyla gerçekleşir. Bir kişi, herkesçe sevilen bir futbolcunun yaşamının tüm yönlerini beğenmese bile onun posterlerini odasına asabilir. Ünlü birinin önerdiği bir ürünü satın almak veya bir ünlünün saç modeline sahip olmak özdeşleşemeye verilecek diğer örneklerdir.

Benimseme

Benimseme veya içselleştirme, bir kişinin grupla uyum sağlamak için açıkça görüş veya davranış değiştirdiği durumdur. Bu uyum türünde, kişi yalnızca grubun görüşlerine uyum sağlamakla kalmaz. Aynı zamanda bu görüşleri benimser ve kendisininmiş gibi kabul eder. Görüş ve davranışlardaki bu değişim grubun yokluğunda dahi devam eder. Kişinin benimsediği görüş veya davranışlar kendi değer sistemi ile uyumludur. Bu bakımdan, grubun görüşlerinin kişinin kendi düşünce dünyasının bir parçası haline geldiği en derin uyum düzeyidir.

Tüm Reklamları Kapat

Genellikle yeni inançları, yaşam felsefelerini veya belirli otorite figürlerinin ifade ettiği ruhani fikirleri, kendi hayatına dahil ettiği durumlarda gerçekleşir. Örneğin bir kişi, üniversitedeki vegan ev arkadaşının fikirlerinden ve bakış açısından etkilendiği için vegan olabilir. Bir kişinin memleketinden uzak olmasına rağmen kültürel geleneklerini yaşaması da bu duruma örnektir.

Shutterstock

Diğer Kavramlar

İtaat

İtaat, bir kişinin bir otorite figüründen gelen talebe uymak için davranışlarını değiştirdiği durumdur. Genellikle, bu otorite figürü itaatsizliği cezalandırma gücüne sahiptir. Kişi, otoritenin taleplerine göre davranışlarını değiştirse de kişisel görüşlerinde bir değişiklik olması gerekmez.

Bu sosyal etki türü, sıklıkla belirli bir statü farkının veya alt üst ilişkisinin bulunduğu durumlarda ortaya çıkar. Örneğin, bir çocuğun genellikle anne babasının sözünü dinlemesi beklenir. Benzer şekilde öğretmenler de, okuldaki öğrencilerini kendi taleplerine veya belirli normlara uygun şekilde davranmaya yönlendirebilir. Her durumda ikincil kişi, itaatsizliğin getireceği olumsuz sonuçlardan kaçınmak için birincil konumdaki kişiye itaat eder.

Sosyal Roller

Sosyal roller, kişilerin bir sosyal grubun üyeleri olarak aldıkları rolleri ifade eder. Buna göre, her sosyal rolün beklentileri belirli davranışların oluşmasına etki eder. Örneğin, bir öğretmen, bir asker veya bir öğrenci olarak roller, insanların davranışlarını belirli normlara uyum sağlamak üzere değiştirebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
İyi Adam

Her şeyi vardı. Ama kapı çaldığında, Ted intihar etmek üzereydi. Kapıdakinin vazgeçip gitmesini beklerken masanın üstündeki not ilişti gözüne, kendi el yazısıyla yazılmış:

“Kapıyı aç. Tek çıkışın bu.”

Ted ne notu yazdığını hatırlıyor ne de kapıdaki adamı tanıyor. Adamın bir teklifi var: Madem ölmek istiyorsun, intihar edip aileni utandırma; biz öldürülmeni sağlayabiliriz. Şartımız basit: Senin gibi intihara karar vermiş birini öldürecek, böylece zincire katılacaksın… Son bir iyilik.

Teklifi kabul ettiği anda kendini şeytani bir oyunun içinde buluyor Ted. Çıkmaya çalıştıkça onu daha da derinlere sürükleyen biri var; bu kanlı labirenti tepeden gören, Ted’i kendinden bile iyi tanıyan ve asla güvenmemesi gereken biri…

34 dilde yayımlanan ve yakında beyaz perdeye aktarılacak İYİ ADAM, mükemmel kurgusu ve bitmeyen dolambaçları ile zihin bulandıran, ‘Anladım,’ dediğiniz anda sizi ters köşeye yatırıveren bir psikolojik gerilim romanı.

“Aklınızı alacak bir psikilojik gerilim. Federico Axat çok seveceğiniz ama asla güvenemeyeceğiniz bir yazar”

New York Times

Devamını Göster
₺98.00
İyi Adam

Çoğu insan sosyal yaşamında birden fazla rol üstlenebilir. Bu rollerin her biri, bir dizi tutum ve davranış biçimiyle ilişkilidir. Bu nedenle bir kişiye atanan rol, davranışları etkiler. Ancak kişinin fikirlerinde kalıcı bir değişiklik yaratması gerekmez. Sosyal roller, bazı meslekler için belirli standartları takip etmek gibi resmi veya kültürel gelenekler gibi gayri resmi davranışlara sebep olabilir. Örneğin, bir doktordan veya askerden, bir komedyenin olduğundan daha ciddi bir tavır sergilenmesi beklenir.

Bununla birlikte bazı roller doğuştan gelir. Cinsiyet, aile veya toplumsal roller gibi diğer rol türleri de kişinin davranışlarını etkiler. Örneğin, bir çocuğun başkasına bağımlı veya itaatkar olması beklenirken, ebeveyn rolü için beklentiler otoriter, merhametli veya sorumluluk sahibi olmaktır.

Azınlık Etkisi

Uyum genellikle çoğunluğun normlarına ve taleplerine göre ortaya çıkarken, bazen grubun bireyleri veya azınlıklar da sosyal etki sergileyerek çoğunluğun davranışlarını etkileyebilir.

Azınlık etkisi, bir kişinin çoğunluğun sahip olduğundan farklı bir görüş sunduğunda ve çok daha büyük bir grubun görüşlerini etkilediğinde ortaya çıkar. Genellikle ortaya çıkan görüşler, yeni ve grup normlarından farklıdır. Bu nedenle çoğunluğun dikkatini çeker ve azınlığın görüşleriyle ilgilenmeye başlar.

Azınlık görüşünün çoğunluk üzerinde etkili olabilmesi için enformatif yani bilgilendirici bir etki yaratması gerekir. Çünkü azınlığın görüşleri çoğunluk tarafından kabul edilen görüşlere aykırı olduğundan, çoğunluğa ait bireyler bu görüşlere uymak için normatif etkiye güvenmez. Bunun yerine kendilerini bir grubun parçası gibi hissetmek için çoğunluğun sahip olduğu görüşlere yönelirler. Bu nedenle azınlığın sahip olduğu görüşler, çoğunluğun gözden kaçırdığı ve kişilerin fikirlerini yeniden gözden geçirmeye sebep olacağı düzeyde ikna edici olmalıdır.

Çoğunluğun görüşleri üzerinde değişime yol açan azınlık etkisinin en iyi örneklerinden biri, 20. yüzyılın başlarında ABD'de varlık gösteren kadın hakları hareketidir. Bu hareketlerin başladığı dönemlerde kadınlar oy kullanma gibi haklara sahip değildi. Başlangıçta oturma eylemleri ve çeşitli protestolar düzenleyerek kadınların haklarının savunan ufak bir grubu temsil ediyorlardı. Ancak zamanla birçok erkek ve kadın bu gösterilere katılarak bu hareketi destekledi. Ufak bir grubun başlattığı kadın hakları hareketi büyük bir kitle hareketine dönüştü. Nihayetinde kadınlar seçme ve seçilme hakkına sahip olarak bu hareket amacına ulaştı.

Bu örnekteki gibi, azınlığın görüşlerinin çoğunluk tarafından kabul edildiği duruma sosyal değişim denir. Genellikle bütün bir toplumun yeni bir inanç, görüş veya davranışı benimsediği durumlar için kullanılır.

Sosyal değişimin gerçekleşmesini etkileyen bazı faktörler vardır:

  • Tutarlılık: Azınlığın etkili olup olmadığını belirleyen en önemli faktördür. Azınlık grubun çoğunluk üzerinde değişim yaratabilmesi için, azınlık görüşlerinin net olması, görüşlerin değişmemesi ve azınlık grup üyelerinin fikir birliği içerisinde olması gerekir. Tutarsızlık olduğunda, çoğunluğun bu görüşlere güvenmeyerek grup normlarına yönelmesi kaçınılmazdır.
  • Bağlılık: Çoğunluk, genellikle kendine güvenen, çoğunluğun görüşlerini reddeden ve popüler olanın aksine yeni bir görüşü ortaya atma konusunda istekli birisiyle karşılaştığında onun haklı olabileceğini düşünebilir.
  • Esneklik: Bazı araştırmacılar, belirli durumlarda azınlığın çoğunluğu etkileyebilmesinin yalnızca tutarlılık ile mümkün olamayacağını düşünmektedir. Bu nedenle taviz vermeyen ve dogmatik gözüken bir katı tutarlılığın çoğunluğun görüşlerini değiştirmede başarılı olamayacağını düşündürmektedir. Bunun yerine azınlık, bazı durumlarda esnek ve uzlaşmacı tutumlar sergilediğinde çoğunluk tarafından daha makul ve işbirlikçi olarak görünmeleri muhtemeldir. Bu durumda, azınlığın çoğunluğun görüşlerini değiştirme şansı çok daha yüksek olacaktır.

İlgili Deneyler

Birçok araştırmacı, sosyal etkinin nasıl ortaya çıktığını anlamak için etkinin farklı yönlerine odaklanarak çeşitli deneyler yapmıştır.

Asch'in Uyum Deneyi

Bu deney, Amerikalı sosyal psikolog Solomon Asch tarafından bir cevabın çok açık olduğu durumlarda bireylerin çoğunluğa uyum uymayacağını gözlemlemek için gerçekleştirilmiştir.

Tüm Reklamları Kapat

Deney için katılımcılar 5-7 kişiden oluşan gruplara ayrıldı. Aslında her grupta yalnızca bir gerçek katılımcı vardı ve geri kalan 6 kişi parayla kiralanmış aktörlerdi. Bu deneyde, katılımcılara bir standart çizgi ve üç karşılaştırma çizgisi sunuldu. Katılımcılardan istenen şey, hangi karşılaştırma çizgisinin standart çizgi ile eşleştiğini yüksek sesle söylemeleriydi. Görev oldukça basitti çünkü, hangi çizgilerin eşit boyda olduğu açıkça belliydi.

Deneyin ilk 2 turunda aktörler gerçek cevabı verdiler. Ancak 3. turda ise tüm aktörler önceden belirlenmiş yanlış bir cevabı verdiler. Geriye kalan 15 turun 11 tanesinde yine anlaşmış şekilde yalan söylediler.

Deneyin sonuçları ilginçti. Gerçek katılımcılar, aktörlerin açıkça yanlış cevap verdiği durumların %32'sine uyum gösterdi. Ayrıca gerçek katılımcıların %75'i en az bir denemede çoğunluğa uydu. Aktörlerle beraber olmayan ve soruları kendi başınayken cevaplayan kontrol grubunda ise, katılımcıların yalnızca %1'i yanlış cevap vermiştir.

Bu deney, insanların hatalı veya yanlış olduklarını bilseler dahi gruba uyma ihtimallerinin olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte deney, normatif sosyal etkinin en iyi örneklerinden biridir. Çünkü burada katılımcının, kendi bilgisine güvenmeyeceği bir durum yoktur, cevap oldukça açıktır. Ancak buna rağmen çoğunluğun görüşlerine uyum göstermiştir.

Tüm Reklamları Kapat

Ayrıca gerçek katılımcının aslında hiç tanımadığı yabancı bir grup içerisinde çoğunluğa uyma eğilimi epey ilginçtir. Bu bakımdan, beğeni veya bağlılığın olduğu daha güçlü gruplarda çoğunluğa uyma eğiliminin daha yüksek olacağını söylemek yanlış olmaz.

Asch'ın Uyum Deneyi hakkında daha fazla bilgiyi buradaki yazımızdan alabilirsiniz.

Stanford Hapishane Deneyi

Stanford Hapishane Deneyi, sosyal psikolog Philip Zimbardo tarafından insanların sosyal rollere nasıl tepki verdiğini ve nasıl uyum sağladığını gözlemlemek için gerçekleştirilmiştir.

Zimbardo bu deney için, Stanford Üniversitesi'nin Psikoloji Departmanı'nın bodrum katını sahte bir hapishaneye dönüştürdü. Öğrencilerin iki hafta boyunca gardiyan ve mahkum rollerini oynamaları için ilan verdi. Katılımcılar, bu rollerden hangisine sahip olacağını bilmiyordu ve hapishanede geçirecekleri her gün için 15 dolar kazanacaklardı.

Tüm Reklamları Kapat

Birbirini tanımayan 24 katılımcı önce simüle edilmiş bir hapishane ortamında gardiyan ve mahkum rollerine atandı. Mahkumlara bir üniforma verildi ve isimleri yerine çağıracakları numaralar dağıtıldı. Gardiyanlara ise kelepçe ve düdük gibi gerçek gardiyan materyalleri verildi.

Zimbardo, mahkumlara deney süresince gardiyanların talimatlarını dinleme zorunluluğu yükledi. Gardiyanlara ise, mahkumlara sözlerini geçirmek için sert davranmalarını tembihledi, ancak fiziksel şiddete izin verilmedi. Zimbardo ise hem mahkumların hem de gardiyanların davranışlarını gözlemlemek için hapishane müdürü olarak hareket etti.

Zimbardo, çok kısa bir süre içerisinde hem gardiyanların hem de mahkumların rollerine alıştıklarını gözlemledi. Deneyin başlangıcından henüz birkaç saat geçmiş olmasına rağmen gardiyanların bazıları mahkumları sözlü olarak taciz etmeye başladı. Bir süre sonra diğer gardiyanlar da onlara katıldı ve diğer mahkumlara yönelik tacizler arttı.

Mahkumlar başlangıçta gardiyan konumundaki kişilerin gerçek hayatta kendileriyle aynı konumda olduklarını bildiğinden rollerini zoraki bir şekilde oynuyorlardı. Ancak zamanla gardiyanların artan şiddeti, onları da başlangıçtan daha korkak bir hale getirdi. Mahkumlar itaatkar hale geldikçe, gardiyanlar da daha saldırgan tavırlar sergilemeye başladı. Zimbardo bu deneyin 2 hafta sürmesini amaçlamış olsa da altıncı günde mahkumların duygusal olarak çökmesi ve gardiyanların aşırı saldırganlığı nedeniyle deneyi iptal etmek zorunda kaldı.

Tüm Reklamları Kapat

Deneydeki gardiyanların her biri, normal hayatlarında sadist eğilimler göstermese de, yetkili bir konuma getirildiğinde normalde davranmayacakları şekilde saldırgan davranışlar sergiledi. Deneyin sonuçları, insanların kendilerinden oynaması beklenen sosyal rollere nasıl kolayca uyum sağladığını gösterdi.

Stanford Hapishane Deneyi hakkında daha fazla bilgiyi buradaki yazımızdan alabilirsiniz.

Milgram Deneyi

Milgram deneyi, psikolog Dr. Stanley Milgram tarafından insanların başka bir kişiye zarar verme talimatı verildiğinde otoriteye itaat edip etmeyeceğini gözlemlemek için gerçekleştirilmiştir.

Deneyde 3 kişiden oluşuyordu. İlki otorite konumundaki araştırmacıydı. Diğer ikisi ise katılımcılardı. Katılımcılardan biri, otorite tarafından verilen emirleri uygulayan öğretmen konumunda olacaktı. Diğeri ise öğretmen tarafından belirli uyarılara maruz kalan taraftı. Aslında katılımcılardan biri aktördü ve gerçek katılımcı bunun farkında değildi.

Tüm Reklamları Kapat

Deneyin öncesinde öğretmen ve aktör rollerini dağıtmak için katılımcılardan kağıtlardan rastgele birini seçmeleri istendi. Aslında her iki kağıtta da "öğretmen" yazıyordu, dolayısıyla gerçek katılımcı kesinlikle öğretmen konumunda olacak şekilde önceden ayarlanmıştı.

Roller belirlendikten sonra öğretmen ve öğrenci ayrı odalara alındı. Deney, temelde öğretmen konumundaki gerçek katılımcının, öğrenciye her yanlış cevap için elektrik şoku vermesini içeriyordu. Öğretmene deneyin başlangıcında öğrencinin deneyimleyeceği acıyı anlayabilmesi için bir şok verildi.

Elektrik şoku 15 volt ile başlıyordu ve her yanlış cevaptan sonra 15 volt daha artacak şekilde 450 volta kadar gidiyordu. Esasında öğrenci konumundaki aktör herhangi bir şok almıyordu, yalnızca şok almış gibi tepkiler veriyordu. Elbette gerçek katılımcılar bunun gerçek olduğunu düşünüyordu.

Deney, öğrenciye her cevap için öğretmen tarafından elektrik şoku verilerek devam etti. Öğretmenin, yani gerçek katılımcının, öğrencinin acı çektiğini duyduğu durumlarda deneyi durdurmak istediğinde, araştırmacı tarafından kendisine şu cümleler söylendi:

Tüm Reklamları Kapat

  • Lütfen devam edin.
  • Deney için devam etmeniz gerekiyor.
  • Devam etmeniz gerçekten önemli.
  • Başka seçeneğiniz yok, devam etmek zorundasınız.

Bu 4 durumdan sonra, gerçek katılımcı hala deneyi durdurmak isterse deney gerçekten duracaktı. Ancak otoritenin emirlerine itaat ederse, deney her yanlış için 15 volt artacak şekilde elektrik şoku verilerek devam edecekti.

Deneyin bulguları, tüm katılımcıların 300 volta kadar gittiğini ve %65'inin 450 volta kadar gitmeye istekli olduğunu gösterdi. Milgram, deneyin çeşitli varyasyonunu gerçekleştirerek çeşitli durumların itaati nasıl etkilediğini görmek istedi. Örneğin, araştırmacının, yani deneyi yapan kişinin öğretmene başka bir odadan telefonla talimat verdiği durumda itaatin %20.5'a düştüğünü gördü. Bu durum, otorite figürünün fiziksel varlığının talimatlara uymayı önemli ölçüde artırdığını göstermiştir.

Milgram Deneyi hakkında daha fazla bilgiyi buradaki yazımızdan alabilirsiniz.

Sonuç

Sonuç olarak sosyal etki, bir sosyal grubun, otoritenin veya sosyal rolün beklentilerini karşılamak için görüş veya davranışların değiştirilmesini ifade eder. Birçok insan, günlük yaşamında bu etkiyle çok çeşitli şekillerde karşılaşır.

Tüm Reklamları Kapat

Belirli normlara uymak birey için ödüllendirici bir etkiye sahip olduğu gibi bazı dezavantajlar da sağlayabilir. Sosyal etki, grup içerisinde bir uyum sağlayarak ortak hedefe ulaşmaya çalışırken iş birliğini teşvik edebilir. Bireyler, daha geniş gruplar üzerinde azınlık etkisi sergileyebildiğinde, tek bir kişinin hareket etmesiyle kolayca elde edilemeyecek toplumsal faydalar sağlanabilir.

Bununla birlikte belirli normların katı bir şekilde benimsenmesi eleştirel düşünememe gibi dezavantajlar yaratabilir. Dar bir dizi görüş ve davranışı benimsemek, yeni fikirlerin geliştirilmesini engellediği gibi sahip olunan inanç ve uygulamaların sorgulanmasını da teşvik etmeyebilir. Bu nedenle, sosyal etkinin farkında olarak ikna edici tekniklere karşı hazırlıklı olmak ve her zaman farklı bakış açılarını değerlendirmek oldukça önemlidir.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
37
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 6
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Güldürdü 1
  • İnanılmaz 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • Muhteşem! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/03/2023 17:04:59 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/13758

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Yağ
Görme
Hastalık Kataloğu
Evrimsel
Sağlık Bakanlığı
Mühendislik
Doğru
Karanlık Enerji
Tespit
Diş Hastalıkları
Paleontoloji
Etimoloji
İmmünoloji
Hastalık
Öne Çıkan
Hücre Biyolojisi
Zooloji
Kan
Yeni Koronavirüs
Bilimsel
İnfografik
Hava
Sars-Cov-2 (Covid19 Koronavirüs Salgını)
Çiftleşme
Dil
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
E. Kocabey, et al. Sosyal Etki Nedir? Başkalarının Varlığı Davranışlarınızı Nasıl Etkiliyor?. (7 Ocak 2023). Alındığı Tarih: 21 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/13758
Kocabey, E., Bakırcı, Ç. M. (2023, January 07). Sosyal Etki Nedir? Başkalarının Varlığı Davranışlarınızı Nasıl Etkiliyor?. Evrim Ağacı. Retrieved March 21, 2023. from https://evrimagaci.org/s/13758
E. Kocabey, et al. “Sosyal Etki Nedir? Başkalarının Varlığı Davranışlarınızı Nasıl Etkiliyor?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 07 Jan. 2023, https://evrimagaci.org/s/13758.
Kocabey, Enes. Bakırcı, Çağrı Mert. “Sosyal Etki Nedir? Başkalarının Varlığı Davranışlarınızı Nasıl Etkiliyor?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, January 07, 2023. https://evrimagaci.org/s/13758.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.