Sizce ölmekten korkmalı mıyız?

Şahsi fikrimce,

Ölümden korkmamalıyız. Ölüm tek mutlak gerçektir, hatta bazı filozoflara göre üzerinde düşünmeye değer tek konudur ölüm. Sahiden de öyle, bütün hayatınız sahte bile olsa kaçamayacağınız mutlak tek gerçek ölümdür. Ölümden korkmamamız gerekir çünkü ölüm bizim elimizde değildir. Bizim elimizde olmayan şeylerden korkmak, bizi hiçbir sonuca ulaştırmaz.

Ölümden korkmamalıyız diyorum ama elbet ölmekten de kaçmalıyız. Bu iki sözüm çelişiyor gibi gözükmesin, suni ölümlerden kaçmak yaratılışımızda vardır. Akan bir kan gördüğümüzde bile ürkmemiz yaratılışımızla ilgilidir, dolayısıyla ölümden kaçma hissi, evrimsel süreçte atalarımızın bize miras bıraktığı bir özelliktir.

Aslında korkmamız gereken, ölmemektir. Biraz olsun psikolojiyle/biyolojiyle ilgilenenler bilir ki beklenenden çok daha uzun bir süre yaşamak kişiyi psikolojik/biyolojik bağlamda çok yıpratır.

Ölüm dediğimiz olgu doğum-yaşam-ölüm zincirinin bitiş noktasıdır. Öldüğümüzde beyin tüm faaliyetlerini durdurur. Bu da yaşamaya devam eden insanlardan farklı olarak bizim artık zihinsel olarak onların yanında olmadığımızı gösterir. Biz yok olduğumuzda korkmaya devam edemeyiz. Çünkü artık yokuzdur. Öyleyse korktuğumuz şey yok olmaktır. Peki yok olmak mı bizi korkutur gerçekten? Koskocaman bir evrende sadece yok olmak bizi neden korkutsun ki? Aslında bizi korkutan şey buna bağlı yalnızlık da olabillir ancak artık yok olmuş olacağız, yalnızlığın artık ne gibi bir etkisi olabilir ki?

Muhtemelen öldüğümüzde bizi tanıyan canlılar dışında yokluğumuz hissedilmeyecektir çünkü evren aklımızın alamadığı kadar büyük. O canlılar öldüğünde bizi hatırlayan son canlılar da yok olmuş olacaklar. Böylece hiçbir şey olmamış gibi sadece yok olmuş olacağız. İşte bu noktada sorumuzu düzenlememiz gerekiyor.

Bizi korkutan, ölümden sonra başımıza ne geleceğini bilememek olabilir mi? Yoksa ölümden sonra başımıza geleceğine inandığımız şey mi bizi korkutuyor? Veya ölmeden önce veya ölürken yaşayacaklarımızdan mı korkuyoruz? Bu soruların hepsi birbirinden tamamen farklı olmasına rağmen ''ölüm korkusu'' olarak kullanılabilmekte. Tabu haline getirilen bir konu olduğu için de bazı insanlar tam olarak neyden korktuğunu açıkça söyleyemiyor, hatta bilmiyor bile.

Hayatınızı çok ciddi derecede etkilemediği sürece yaşadığınız her endişe var olması gereken endişedir. Yani ölmekten korktuğu için karşıdan karşıya geçerken temkinli olan biriyle, ölmekten korktuğu için sokağa bile çıkmayan birinin yaşadığı endişe seviyesi çok farklıdır.

Ölümle ilgili bir konu hakkında kaygılı hissediyorsanız onun ne olduğunu bulmaya çalışın. Yaşamınız boyunca yaptıklarınız yüzünden öldükten sonra ateşte yanmaktan korkuyorsanız bunları telafi etmeye başlayın mesela. Korkunuz daha çok bilinmezlikle ilgili bir şey ise bu konuyu bir psikologtan destek alarak çalışmanızı öneririm, zira sevgilisinden ayrılan biri bile daha iyi birisini bulma belirsizliği yaşadığı için aşırı kaygı hissedip hayatında zorluk yaşayabiliyor.

Son olarak ölüm yok gibi davranmak da bize zarar verecektir çünkü karşıdan karşıya geçerken ölmekten korkmamız gerekmektedir, dışarı çıkmamızı etkilemeyecek kadar :)

Evrimsel açıdan baktığımda korkmalıyız ve hep korumalıyız kendimizi, ölümle savaşmalıyız çünkü gelecek neslimizi davam ettirmek için en iyisini yapmalıyız. İntihara geldikteyse insanlığın soyu için intihar ede biliriz. Mesela bulaşıcı ve iyileşme ihtimali olmayan bir hastalığımız olduğu zaman. Daha felsefi açıdan düşünürsem: öncelikle en sonunda tabii ki, ölüm gelicektir kaçınılmazdır. Tabii ki, her şeyde olduğu gibi bunda da kıvamında olmalıdır. Korkmalıyız çünkü öldükten sonra bir daha yaşama şansı bulamayacağız(benim inancıma göre bulamayacağız). Bazı inançlara/dinlere göre öldükten sonra yaşam devam ediyor ama bunu kimse gerçekten bilemez ve ölümden sonrakı yaşama güvenirsek bu risk sayılabilir. Ama aşırıya kaçaraktan korkup hayatı da zehir etmemeliyiz. Dikkatli olup hayatı güzel yaşaya biliriz. Sürekli kafamızda ölüm-ölüm düşünürsek anı yaşayamayız. İntihar konusunda ise, öncelikle intihar salaklık ve ya aptallık değildir ama psikolojik açıdan zayıflık sayıla bilir. Bazı insanlar bu zayıflık yüzünden bu yola el atar ama kimsenin hayatını bilemeyiz belki de bazısının başka şansı yoktur ve o yüzden yapar, belki de başkasını cezalandırmak için.. bilemeyiz. Eğer biri hayatını özgür olmadan mahkum gibi yaşıyorsa ve kurtulma şansı yoksa belki de intihar en iyi kurtuluştur. Ama eğer kurtulma umudu varsa, bunun için çalışmak psikolojik açıdan güçlü olduğunu gösterir ama zayıfsa, o yolu seçer. Aslında bazı durumlarda hatta intiharı seçen ve ya düşünen insanların daha farkında ve zeki olduğunu bile düşünüyorum. Mesela herkesi bir hayvana benzetelim. İnsanlar onları kendi karı için kullanıyor, eğitiyor ve özgür değiller ama hayvanlar bunu anlamadan mutlu bir şekilde yaşıyorlar diyelim. Sadece o hayvanlardan bir tanesi bu olanları görüyor ve farkında olduğu için mutsuz oluyor ve kurtulamadıkca umudu tükeniyor ve hatta intiharı seçiyor

Açıkçası bu sorunun cevabının basit bir evet ya da hayır olduğunu düşünmüyorum.

Ölüm bir gerçektir ve bunu kabul etmek gerekir. Ancak bu durum ne ölümü tamamen unutup sanki hiç ölmeyecekmişiz gibi yaşamamız ne de her gün ölümü düşünüp, bundan korkup kendimizi yıpratmamız gerektiği anlamına gelir.

Her işinde ölümü düşünen bir insan devamlı olarak bundan kaçınmaya çalışır. Elbette bu anlamsız bir uğraştır ama bu onun kendi kendine hayatı zehir etmesine engel değildir. Bu durum zamanla abartı haline gelir ve en sonunda kaza yapacak diye otobüse bile binemez olur. Hatta bunun daha da ilerisi bu korkuyla yaşamaya dayanamayarak kendi hayatına son vermeye kadar gidebilir.

Diğer yandan ölümü hiç düşünmeyen bir insan hayattan keyif almak için bir çaba sarf etmek istemeyecektir. Bunu İstanbul da yaşayan turist ve oranın yerlilerinin davranışları açısından anlatabiliriz. İstanbul'a gelen turistler kısa süreli orada olduklarını bildiklerinden keşfetmek için her yeri köşe bucak dolaşıp şehrin bütün güzelliklerini görmek isteyeceklerdir. Diğer yandan İstanbul da yaşayıp ta hiç Eminönü'ne veya Moda sahile gitmemiş kişiler vardır. Bu insanlar zaten buradayız elbet bir gün gideriz şimdi trafikle uğraşmayalım düşüncesi ile senelerce İstanbul'u gezmeden yaşarlar. Ölümü hiç düşünmeyen insanları ben İstanbul'un yerlilerine benzetiyorum.

Burada yapılması gereken şeyin ölümün bir gerçek olduğunu kabul etmek bunun bilincinde olmak ancak kendimizi devamlı bunu düşünerek yıpratmamak olduğunu düşünüyorum.

Bence çoğu insan ölümden değil de can çekişerek, acı çekerek ölmekten korkuyor. En azından benim için öyle.

Ölümden korkmamıza gerek yok diye düşünüyorum ne demiş Epikür; “Ben varsam ölüm yok, ölüm varsa ben yokum” algı veya zihin dediğimiz olgu, yaşarken etkindir. Öldükten sonra algı da olmayacağı için sonsuz bir uyku hali diyebiliriz. Ya da başka bir örnekle; genel anestezi aldığımızda (ameliyat olanlar bilir) hiçbir şey hatırlamayız sadece narkozun etkisiyle ayılma aşamalarımız belki az biraz anımsayabiliriz.

Ayrıca doğmadan önce neredeydik ne yapıyorduk diye soruyor muyuz? Hiç sanmam. Çünkü yoktuk, ölümden sonrası koca bir hiçlik bence.

Velhasıl kelam ölüm problemi diye adlandırdığınız normal sürecin aslında kabullenmekle aşılacağını düşünüyorum.

Saygılar....