İnancın bilimle bir alakası olmamasına rağmen, ateistler dini bilimle açıklamaya ve reddetmeye çalıştıkları için mi genelde haklı görünürler?

Birçok farklı bakış açısı ile bakabilecek bir soru. Sadece "ateist (veya non-teist)ler" açısından değil inançlı açıdan da farklı bakış açıları olabilir.

Daha kolay anlaşılması için bir örnekle bakalım. (Farklı konular da olabilir ama örnek olarak) Bilimsel konu olarak evrimi ele alalım.

1. Dinde geçen metinleri bilimsel bir bilgi olan evrimi destekleyen şekilde anlatan ya da yorumlayan ya da yorumlanabileceğini düşünen olabilir. (Bu düşünce tarzında inanç ile bilimin alakası olduğu kabul "edilebilir" ve bilime karşı değildir.)
2. Dinde geçen metinlerin o zamandaki insanların anlaması için bir benzetme olduğu söylenebilir. (Bu düşünce tarzında inanç ile bilimin alakası olduğu reddedilir. İnanan kişi bilime karşı değildir.)
3. Yaratılışçılık akımında (özellikle genç dünya yaratılışçılığında) olduğu gibi dini metinlerin bilimsel bilgilerle çeliştiği dolayısı ile aslında evrimin bilimsel bir gerçek olmadığı, asıl bilimsel gerçeğin dini metinde geçen "Tanrı'nın bütün canlıları son halleri ile yarattığı ve canlıların değişmediği" olduğu düşünülür. (Bu düşünce tarzında inanç ile bilimin alakası olduğu kabul edilir ancak inanan kişiye göre evrim gibi bilimsel gerçekler aslında bilimsel gerçek değil, yalandır. Dolayısı ile bilimin açıkladığı verilere bir karşıtlık vardır.)
4. Dini metinlerin bilimin açıklamaya çalıştığı bazı konuları açıklamaya çalıştığı, evrim gibi bilimsel bilgilerle çeliştiği, bunu bilime uydurmaya çalışmanın gereksiz olacağı dolayısı ile dini inancın reddedildiği görüş. (Bu düşünce tarzında inanç ile bilimin alakası olduğu kabul edilir yani bilimin açıkladığı bazı bilgilerin dinler tarafından da açıklanmaya çalışıldığı kabul edilir ancak bilimsel bilgilerle çeliştiği için din reddedilir.)

''İnancın bilimle hiç alakası yok'' doğru bir laf değil. Dinler de bilim de mümkün mertebede her şeye karışıyor. Teoloji, dinler tarihi vs. dinleri ve inançları ele alan bilim dalları veya disiplinler değil mi? Keza cevabını bilimde aradığımız pek çok soruya dinden de cevap bulunmadı mı? Bir kaç yüzyıl öncesine kadar Akdeniz ve Orta Doğu'da yazılan tarihler geçmiş için İsrailiyat'tan faydalanılmıyor muydu? Şecer-i Terakime'de Türklerin kökeni Nuh'a oradan da Adem'e kadar dini bilgiler üzerinden takip edilir mesela. Aynı şekilde canlılar ve kainat üzerine de din çok görüş belirtir. Yani bilim ve din bir birlerine hiç sataşmayan şeyler değiller.

Ateistler haklı görülüyor mu? Ateistten kastını din karşıtı olarak alıyorum, hayır bence nüfusun büyük kısmı bu gibi konularda Ateistleri haklı görmüyorlar. Öyle olsaydı inanç-inançsızlık oranları bu noktada olmazdı. Nispeten daha entelektüel kesimde Ateistler daha ciddi görünüyor olabilir. Bunun sebebinde sunduğun sebebin illaki yeri vardır. Bana göre esas sebepler dinlerin egemen olduğu dönemlerin geçmiş olması. Modern dünyanın ahlaki yapısı dinlere uymuyor(çok eşlilik, cinsiyet rolleri meseleleri, hümanizme aykırı şekillenmiş diğer pek çok değer vs.) siyasi yapısı uymuyor, hukuk uymuyor, doğaya yaklaşımı uymuyor... Dini hukuka sahip ülkeler geri kalmış ve yabani görülüyor. Bugün kalburüstü ülkelerin neredeyse tamamına seküler değerler hüküm sürüyor.

Durum buyken dini görüşler çağ dışı kalıyor. İnsanlar dine nazaran bilim ve teknolojinin ürünleriyle daha iç içe. Hastalandığında tıp, ticarette modern ekonomi, haklarını savunurken demokrasi ile iç içeler. Tüm bunlar anlamasalarda gözlerinde bilimi daima itibarlı kılıyor. Ateistler bilimi önleyici ekstra değerlere sahip olmak zorunda değiller. Bu da onları çoğunlukla bilime daha yakın kılıyor. Benim görüşüm bu, din sadece çağ dışı kaldı, Ateistler bu çağa daha iyi uyum sağlıyorlar.

Kişisel çıkarımlara dayalı bir soru olmuş.

Biz evreni ve çevremizi bir bütün olarak ele alamıyor olmamızdan dolayı disiplinler var. Din, bilim, sanat, felsefe vs vs ve alt kolları. Yani ayrı disiplinler, aynı şeyi açıklamak için çalışılır. Bu da, bütün disiplinlerin iç içe birbiriyle doğrudan ya da dolaylı alakasının olduğunu anlamamızı kolaylaştırır.

İnanç, hakikat ile ilgilenir. Hakikat ise, insana yol göstermeyi amaçlar. Bazı hedefler, amaçlar, bilinmezlikler koyar ve insana çözme, araştırma, bilim yapma görevini verir. Kutsal metinler bu konuda oldukça net ve zengin. İnsan da bu yolla sahip olduğu inancın somut karşılığını görerek tatmin olur.

Dinleri bilimle açıklamaya çalışan dindar bile görmediğim için, "ateist" (bence bu düşünce yapısında insan yok)lerin dinleri bilimle açıklaması önermesi ilginç geldi. Kendini "ateist" olarak tanımlayan zihinlerin dinleri açıklama gibi bir derdi zaten yok, bir de bilimle açıklamalarını düşünmek neye dayandırılmış anlamak zor. Dinleri açıklamak için sanki sadece bilim yetermiş gibi bir algı da var sanırım. Bu çok kısır bir bakış açısı. Bilimi sadece biyoloji ile açıklayalım demek gibi.

Kendini "ateist" olarak tanımlayan (bence geçersiz) zihinlerin açıklamalarını bilime dayandırıyor olmaları, bir miktar otomatik haklı olmaları şeklinde görünmeleri demek olabilir. Buna katılıyorum. Düşüncesini bilime dayandıran herkes haklıdır gibi bir düşünce var evet. Oysa bunun aynısı düşüncelerini dine dayandıranlar için dindarlarda da var. Yani inanç anlamında bireylerin düşüncelerini ayırmak oldukça yetersiz bir kriter. Ayrımı kültürel yapı, bilinç gelişimi yapabilir sadece. Mutlak anlamda bir ayrım gerekliyse.

Kendisinin inançsız olduğun söyleyen biriyle, inançlı olduğunu ifade eden iki insan, aynı kültür yapısına sahipse, hiçbir farkları yoktur. Sonuca gitme yöntemleri aynı olduğu için, inanıp inanmamalarının bir farkı kalmıyor maalesef. Diğer yandan varoluş yorumlarından birine karşı olmak, varoluşu yorumlamada yetersizlik demektir. Sadece bir yoruma karşı olmak için, bireyin karşı olduğunu ifade ettiği yorumdan daha nitelikli olanına sahip olması gerekir.

Varoluş yorumları açısından derinleşmeden, inanç anlamında bir sonuca gitme çabası, öğrenmeden anlamaya çalışmak gibi kısır bir yaklaşım. Sorun yine dinsel inançsal değil, KÜLTÜREL.