Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
2

Hücrelerimiz yapması gerektiği işi nasıl biliyor?

356 görüntülenme
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
2 Cevap
Cevap
Görkem Öge
Görkem Öge
307K UP
Sinema yazarı

Sorunuz ve sayısız benzerleri, bilimsel ve fiziki gerçekliklerin yanlış algılanmasından kaynaklanıyor.

Sorunuza tek bir benzetimle cevap versem yeterli olacaktır: Tahta, ateşle buluşunca yanacağını nereden biliyorsa hücreler de öyle biliyor.

Tüm Reklamları Kapat

Bu benzetim, gerçekten konuyla ilgili her şeye cevap içeriyor ama aslında sorunuzdaki ya da benzetimdeki tüm kelimeler yanlış. Çünkü meseleye yaklaşım biçimimiz yanlış.

Diyoruz ki "hücreler, yapması gerektiği işi nereden biliyor?" Bu cümledeki her kelime yanlış anlaşılmış ve yanlış kullanılıyor.

Tüm Reklamları Kapat

"Yapması gerektiği": Hücreler herhangi bir şey yapması gerekmiyor ki. Zaten mevcut halleri, evrimsel dinamiklerle biçimlendiği için, herhangi bir bilinç, amaç, niyet gözetilmediği için belirli biçimlere girmişler ve belirli fiziksel faaliyetlerde bulunuyorlar. Bir şey gerektiği için öyle değiller, öyle oldukları için ortaya belirli düzen içeren yapılan çıkmış. Mesela bir bitki dokusu. Atomlar molekülleri, moleküller daha karmaşık yapıları, o karmaşık yapılar da hücreleri oluşturuyor. Bu oluşuma yanlış taraftan bakıyoruz. Sanki tüm bu karmaşık yapılar, belirli niyetlerle ve hedefe doğru gitmiş gibi konuşuyoruz. Meselenin yanlışlığı burada zaten.

"Yapması gerektiği işi": İş ne ki? Enerji üretmek mi mesela? O hücre, enerji üretmek için oluşmadı. Ortada bir amaç yok. Tahta, enerji üretmek için mi yanıyor? Hayır. Yapısı yanmaya uygun olduğu ve ateşle buluştuğu için yanıyor. Biz bu duruma diyoruz ki "tahta, yanacağını ve bu şekilde bize sıcaklık vereceğini nereden biliyor?" Evrimsel hiç bir oluşum, bilinçle biçimlenmez. Evrimsel dinamikler, çevresel değişiklikler canlı yapıyı bir seçilim özelliğine göre eler. Ortaya hayatta kalan çıkar. Yarın nasıl bir evrimsel ve çevresel durum ortaya çıkacağını bilemeyiz. O nedenle tahta, o tahtanın ait olduğu odun ve o odunsu bitki, sahip olduğu dokuyu, sıcaklık vermek için bilinçli biçimde mi biçimlendiriyor?

"işi biliyor?" Bilmek? Kim neyi biliyor? Bilmek, bir zihin, bir hafıza, bir deneyim, bir deneyim dağarcığı ve bilgi deposu var ise söz konusudur. Hücre hiç bir şey bilemez. Ya da hücrenin yapısındaki dna'nın bir kalıtım malzemesi olduğunu düşünürsek o kalıtım malzemesi sıradaki hücreye geçerek bilgiyi aktarır. Ama bu bilgi, bilinçle değil fiziksel ve evrimsel dinamiklerle aktarılır. Kitapla değil, postayla değil, niyetle değil, istekle vs. değil.

Bu pek garip görünen açıklamalarım, milyarlarca insanın evrensel ve fiziksel gerçeklere oluşturduğu çarpık bakışın özünü inceleme çabasından kaynaklanıyor. Evren, hücreler, gezegenler, tahta, atomlar hiç bir şey bilemez. Evrende, evrimde, bilimde niyet, amaç, bilinç vs. yok. Biliminsanları, bilimsel bulguları insanlara anlatırlarken benzetimler kuruyorlar ve biz bir şeyleri daha kolay anlayalım diye insani duyguları ve düşünsel olguları kullanıyorlar. Ama bu temelde yanlış. Mesela size kullanılmış en büyük hatalı söylemlerden biri hatırlatayım: "Canlılar, hayatta kalmak için evrim geçirirler". Bu o kadar yanlış bir söylem ki. Hiç bir canlı, bilinçli biçimde evrim geçirmez ki. Canlıların %99'u hayatta kalmaya çalışmaz bile. Hayatta olduklarının farkında bile değillerdir ki. Çünkü farkındalık, beyin gerektirir. O cümleyi de oluşturan tüm kelimeler yanlış kullanılmış. Hayatta kalmak için çaba sarf eden her canlının beyni vardır. Ama canlıların %99'unun beyni bile yok. Neyi fark edecekler? Bir sümüklü böcek, "eyvah, bir fare geliyor, kaçmazsam beni yiyecek ve öleceğim. Şu yaprağın altına saklanayım bari" demiyor. Bir sümüklüböcek korkmaz, düşünmez, öleceğinin farkında falan değildir. Ama açın bir belgeseli, sümüklüböcek böyle anlatılıyor. Neden? Bilimin temellerini, evrimsel dinamikleri bilmeyen insanlar olan biteni anlamlandırabilsin diye. Sümüklüböcek, içgüdü ile kaçıyor. Ama insanlara içgüdü nedir, saatlerce anlatacağımıza onun yaptıklarını, o bir insanmış biri anlatıyoruz ki izleyen anlasın. İşte sizin sorunuzdaki "hücre yapacağını nereden biliyor?" vurgusu tam olarak buna benziyor. Hücre hiç bir şey bilmiyor ve bilemez zaten. Evrim onu biçimlendirir, o da evrimsel ve fiziksel biçimi ile tamamen bilinçsizce fiziksel eylemlerini yapar. Bir makine gibi.

Siz de bu kavram karmaşasına kapılmış ve evrimsel, bilimsel gerçekleri ters taraftan öğrenme ve anlamlandırma tuzağına düşmüş durumdasınız, milyarlarca insan gibi. Gerçekleri tersten anlatan bilim insanlarının, öğretmenlerin, büyüklerimizin hatasının cezasını çekiyoruz hep birlikte. Bu sitede, yüzlerce bu tip soru var. Cevap verebilmek için, ortadaki kavram karmaşasını açıklamak gerekiyor. Ve bu soruların en sık rastlananı, en okkalısı "Evrenin/hayatın amacı ne?" türevindeki sorular. Bu soru aslında sizin sorunuzla aynı kavram karmaşasına sahip: Ne hücreler ne yapacağını biliyor ve bir amaçları var ne de evren. Evrenin de bir amacı yok çünkü olamaz. Çünkü dediğim gibi evrenin bir beyni, bir bilgi hafızası, bir amacı, bir niyeti yok.

Umarım bir pencere açabilmişimdir... Sağlıcakla.

3
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Cevap
LU CA
LU CA
28K UP
Konuyla ilgili

Sadece canlılık değil, her şey fizik yasalarının sonucu. Yani siz ("Bir gezegen dönmesi gerektiğini nereden biliyor?" sorusuyla sizin sorduğunuz soru aynı olduğu için) kısacası "Fizik yasaları neden oldukları gibidir?" sorusunu soruyorsunuz.

Bir cevabı varsa bile henüz bilmiyoruz. Belki cevaba çok çok uzağız. Belki bu mecburen uydurduğumuz bir sorudur ya da kim bilir belki de olabildiğimiz kadarını olabildiğimiz ve kendi bakış açımızın dışından bakma ihtimalimiz asla olamayacağı için cevabı da asla bulamayacağız.

Tüm Reklamları Kapat

Ancak bildiklerimiz ve anladıklarımıza bakarsak, dogmalar ve mitler yüzünden bitmek bilmeyen laf kalabalığı olmasa aslında çok net olan bir durum var:

"Akıl, zeka, bilinç" (artık her ne ise) bir özellik ve biz hayvanlara has bir özellik; fizik yaslarının oluşturduğu sayısız formdan sadece bir tanesi. Bilinç, tasarı, plan, farkındalık vs. Sadece bunları bildiğimiz için evrenin de sadece ve sadece bu özelliklere sahip bir mekanizma üzerinden işlemek zorunda olduğunu varsayıyoruz. Su akması gerektiğini nereden biliyor? Bilemez, nasıl bilsin!? Dolayısıyla biz sadece bilmeyi bildiğimiz için "Her şey" bilmeli diyoruz. Halbuki öyle olmadığı gün gibi ortada.

Bunu düşünmeyen kimse yoktur, imkansız. Siz de haklı olarak bu soruyu soruyorsunuz; ama etrafımızda ne olduğunu tam olarak cevaplandıramıyor olmak, evrenin işleyişinde bizim anladığımız anlamda "bilmek" diye bir şeyin olmak zorunda olmadığı gerçeğini değiştirmiyor ve laf kalabalığı yüzünden bu basit gerçeğin sesi sürekli kısılıyor. Kısacası bildiğimiz şeyin "tek bilebildiğimiz" şey olabileceği ihtimalini göz ardı edip, tek bildiğimiz şeyi her şey zannediyoruz. Bilmemenin ne demek olduğunu bilememenin yarattığı bir problem, o kadar.

1
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara Dön
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Özgür İrade: Aldığımız Kararlarda *Gerçekten* Özgür müyüz?
Özgür İrade: Aldığımız Kararlarda *Gerçekten* Özgür müyüz?
Araba Tekerleği Yuvarlak Olmak Zorunda mı? Üçgen Tekerlek Mümkün mü?
Araba Tekerleği Yuvarlak Olmak Zorunda mı? Üçgen Tekerlek Mümkün mü?
Büyük Patlama Neden Evrenin Başlangıcı Olamaz?
Büyük Patlama Neden Evrenin Başlangıcı Olamaz?
Detoks Saçmalığı: Vücudunuzu Toksinlerden Nasıl Arındırırsınız?
Detoks Saçmalığı: Vücudunuzu Toksinlerden Nasıl Arındırırsınız?
Evrene Dair 7 Sorunuza 7 Cevap! | Sorun Var #5
Evrene Dair 7 Sorunuza 7 Cevap! | Sorun Var #5
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close