Her Şey Döner!
Evrendeki her şey bir açısal momentuma sahiptir. Her şey kendi etrafında döner veya başka bir şeyin etrafında döner. Örneğin elektronlar çekirdeğin etrafında, gezegenler bağlı bulundukları yıldız sisteminin etrafında, yıldız sistemleri galaksilerin etrafında, galaksiler de kendi kümelerinin etrafında döner.
Dönmenin Sebebi Kütleçekim!
Kütleçekim, maddenin uzayda iken birbirini çekme isteği ile oluşan bir kuvvet. Bu kuvvetin asıl kaynağının graviton denen varlığı henüz kanıtlanamamış bir parçacık ile oluştuğu düşünülüyor.
Yıldızların veya gezegenlerin nasıl oluştuğunu maddeler hâlinde kısaca hatırlayalım.
1) Evrendeki başıboş H ve He atomları birbirine kütleçekim etkisiyle kenetlenir ve daha büyük toz zerrelerine dönüşür.
2) Oluşan yeni büyük parçacıklar da birbirini çekerek daha büyük parçacıklar oluşturur.
3) Bu süreç böyle devam eder ve bir gaz devinin yıldız olma sınırını (yani Güneş kütlesinin en az %7’sine sahip olması) aştığı an füzyon başlar ve yıldız tutuşur.
4) Tutuşan yıldız artık hayatını idame ettirmek için kendi atomlarını füzyona uğratarak yakıt elde eder, ta ki ağır elementlere gelinceye dek. Ağır elementlere gelen yıldız nükleer füzyon artık işleyemez hâle gelir ve kütleçekim kazanır. Kazanan kütleçekim ile yıldız patlar ve yeni elementlerini uzayın derinlerine salar.
5) Bu yeni element parçacıkları da birbirine kütleçekim uygulayarak daha büyük maddelere dönüşür.
İşte bu noktada fizikte “çarpışma” denen bir husus ortaya çıkar. Evrendeki hiçbir çarpışma simetrik ve düzgün değildir. Çarpışan parçacıklar merkezin uzağında, yüzeye yakın bir tarafa çarptığında bir dönme (moment) oluşur ve gezegenler, yıldızlar, meteorlar (hepsi değil) vs. tüm gök cisimleri dönerek var olmaya devam eder.
Sorunun cevabı, gökcisimlerinin oluşum evresinde saklı.
Daha detaylı bilgi için kaynaktaki videoyu izlemenizi tavsiye ederim.
Kaynaklar
- Evrim Ağacı. Ay, Dünya, Güneş... Bütün Gök Cisimleri Neden Dönüyor?. (13 Aralık 2020). Alındığı Tarih: 8 Mart 2021. Alındığı Yer: YouTube | Arşiv Bağlantısı