Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Anonim
Anonim Üye
1

Bilimsel olarak insan sıradan bir varlıksa, yıldız tozuysa bilimsel olarak ahlak kavramı da hurafe değil mi?

Biz de diğer varlıklar gibi atom ve moleküller arası bağların oluşturduğu yapılardan ibaretiz. İçimizdeki kimyasal tepkimelerden fazlası değiliz, tıpkı bir fotosentez olayında olduğu gibi. Bu durumda buharlaşan suya ahlaksal olarak yaklaşmadığımız gibi bilimsel olarak insan ahlakından da bahsetmememiz gerekmez mi? Seks gibi, cinayet gibi.
490 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
2 Cevap

Ben bu çıkarımı hiç anlayamıyorum açıkçası. Neden ahlak, insanın madde olmasından öte bir temele ihtiyaç duysun ki?

Ahlak, neyi düzenliyor? Toplumsal yapı içinde yapılması uygun bulunan ve bulunmayan şeyleri. Bunun insanın "yıldız tozu" veya "makina" olması ile ne alakası var ki?

Tüm Reklamları Kapat

İnsan da moleküllerden oluşan diğer her şey gibi yıldız tozu, evet; ama sadece bir yıldız tozu değil, aynı zamanda sosyal bir hayvan türü. Dolayısıyla sosyal bir hayvan türünde olması gerektiği gibi toplumsal kuralları var. Bu kurallar karıncalarda da var, şempanzelerde de var, kurtlarda da var. Onlarınki bizimkine göre daha "basit" kaçtığı için "ahlak" demiyoruz; ama özünde bizim "ahlak" kurallarımızın yaptığıyla birebir aynı işi görüyorlar: toplumu düzenliyorlar.

Buharlaşan suda ahlak aramak saçma, çünkü bir toplumsal düzen çabası yok. Eğer olsaydı, evet, onda da ahlak aranabilirdi.

Tüm Reklamları Kapat

"Evrensel ahlak" diye bir şeyin olmadığını anlamakta bitiyor her şey sanıyorum. İnsan toplumlarının "ahlak" anlayışı kültürel evrimle birlikte değişiyor (aynı şey karıncalar ve kurtlar için de geçerli; onlarda bizimkine nazaran biraz daha biyolojik evrime bağımlı). Dolayısıyla toplumu düzenleyen kurallar belli bir zaman diliminde her neyse, ona "ahlak" diyoruz. Ancak ahlak ile canlıların kültürel, biyolojik ve sosyolojik tarihlerinin birbirinden ayrılamayacağını anlamamız gerekiyor.

Uzun lafın kısası, "'Ahlak' diye bir şey var, bir de 'insan' diye bir şey var." gibi bir durum yok. Ahlak, zaten insanın toplumsal yapısının bir ürünü. Eğer insanlar soliter canlılar (tek başlarına yaşayan canlılar) olsaydı, bugünkü kadar karmaşık ve zengin bir ahlak anlayışından söz edebilir miydik? Elbette hayır (veya soliter bireylerin birbiriyle ne kadar etkileştiğine bağlı olarak, şu ankinden çok daha kısıtlı bir şekilde söz edebilirdik). Dolayısıyla insan sosyal bir hayvan türü olduğu sürece, ahlakından bahsedebiliriz. Bunun temelde hangi maddeden veya hangi öz ile yapıldığıyla hiçbir ilgisi yok.

Tabii ki bu ahlakın ihtiva ettiği detaylar, ilâhi bir müdahalenin olup olmamasına göre o veya bu yönde değişebilirdi (diğer her konuda olacağı gibi); ancak ahlakın varlığı veya ahlak kurallarının oluşabilmesi için illâ ilâhi bir müdahale olması veya doğal olarak açıklanamayacak bir öz gerekmiyor. Benzer şekilde, bu ahlâki kurallara uyulma nedeni de bir süpergüç diyor diye değil, buna uymayan toplumların zaten dağılıyor olması (belirli ortak kurallara dayanmayan ve o kurallara uyan/uymayanların belirli bir oranda olmadığı popülasyonların evrimsel olarak stabil olamadığını Oyun Teorisi ile matematiksel olarak da gösterebiliyoruz). Ek olarak, bu konuda Frans de Waal'ın harika bir yazısı buradan Türkçe olarak okunabilir.

191 görüntülenme
10
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Ufuk Derin
Öğrenci-Okur

Ahlakı maddeye kadar indirgeyebiliyoruz diyelim. Suyun buharlaşmasını da zaten maddeye kadar indirgeyebiliyoruz. Bu iki indirgenen kavramın tüm özelliklerini aynı olduğunu sanmak bir mantık hatasıdır. Evrimden örnek verecek olursak evrimi popülasyondaki gen ve özelliklerin nesiller geçtikçe değişimine kadar indirgeyebiliyoruz. Buraya kadar indirgediğimiz "kuş" ve "insan" türlerinin tüm özelliklerini eşitleyip insanın da kanatları olmasını beklemek gibi oluyor bu. Evet, indirgeyebiliyoruz da bunlar ağaç gibi dallanan özellikler. Hepsini kendi çevresel şartlarında değerlendirmek gerek. O zaman neden insanın kanatlarının olmadığını anlayabilirsiniz.

Suyun buharlaşması sırasında olan maddesel değişim ile ahlakı oluşturan insana kadar gelecek olan bütün kimyasal evrim, canlılığın oluşumu, karmaşıklaşması, zekanın evrimleşmesi, bütün türlerin dallanarak bazı türlerin zekalarının artması bunun sosyal yaşantıya sebep olması, sosyal yaşantının medeniyetin devamı için belli ahlak kuralarına sebep olması gibi milyar yıllık bir evrimsel tarih farklıdır.

Tüm Reklamları Kapat

Maddeye indirgenebilen olgular farklı tarihsel veya çevresel süreçlerde farklı etkilere sebep olabilir. Sadece kökeni madde diye hepsinden aynı sonucu bekleyemeyiz. Bu 4 milyar yıllık evrim süreci bu "yıldız tozu" ve "kimyasal tepkime yumağı" olan insanları farklı bir yola sürükledi. Bu da ahlaka sebep oldu. Çoğu kimyasal tepkime yumağı bu 4 milyar yıllık süreci geçirmediği ya da başka bir süreç geçirdiği için kökeni aynı olsa da sosyal topluluklardan farklı özellikler sergileyebiliyorlar ya sosyal toplulukların sahip olduğu özelliklere sahip olmayabiliyor.

4
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close