Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Sinirlerinizi veya Damarlarınızı Uç Uca Eklersek Ne Olur?

Sinirlerinizi veya Damarlarınızı Uç Uca Eklersek Ne Olur? Greg Dunn
4 dakika
16,598
Tüm Reklamları Kapat

Bu konu, sıklıkla gündeme getirilen ve vücudumuzdaki sinir ağının uzunluğuna vurgu yapmak için kullanılan bir konu. Ancak bir sorun var: Damarlarınızın, sinirlerinizin veya uzun olabilecek şeylerinizin uca eklenmesi sonucu çok uzun bir mesafe elde edebiliyor olmanız, tamamen anlamsızdır.

Evet, kulağa hoş gelir: "Sinirlerimizi uç uca eklesek Ay'a gider gelir." veya "Damarlarınızı uç uca eklerseniz Dünya'nın etrafını 2-4 defa sarabilirsiniz." Ancak bunların bilimsel herhangi bir bilimsel anlamı olduğu şaibelidir. Daha ziyade, "avam popüler bilimcilik" olarak görmek mümkündür. Hele ki bu veriler, "Vücudumuz muhteşem, onca şey sığmış!" şeklinde yapılan bilim dışı argümanlara alet edilince, iyice rahatsız edici bir hal almaktadır.

Tüm Reklamları Kapat

Gerçekten de öyle, değil mi?
Gerçekten de öyle, değil mi?

Hacimler, Yoğunluklar ve Uzunluklar

Neden? Çünkü cisimleri "uç uca ekleme"nin sonu ve sınırı yoktur. Zira siz, mikro (metrenin milyonda biri) ve nano (metrenin milyarda biri) büyüklükteki cisimleri uç uca ekleyerek, mezo (kabaca santimetreden kilometreye kadar olan seviye) ve makro (kabaca kilometre ve üstü) düzeyde çıkarımlar yapmaktasınız. Bu, en yalın ifadesiyle, anlamsızdır.

Bunun çok basit bir nedeni vardır: Nano boyutta da 1, 2, 3 diye sayıyorsunuz; makro boyutta da 1, 2, 3 diye sayıyorsunuz. Ancak bunların kapladıkları hacimler birbirinden öylesine farklı ki, bunların uç uca eklenmesinden elde edilen şeritler birbirinden tamamen farklı uzunluklara sahip.

Tüm Reklamları Kapat

Dahası, bunlar farklı boyutlarda bulunmalarına rağmen, oluşturdukları mesafeler rastgele seçilmiş tek bir boyutta (ki biz mezo boyutta yaşadığımız için, bu boyut mezo boyuttur) bu iki farklı skala değerlendirilmektedir. Nano boyuta sığdırabileceğiniz "şeylerin" sayısı ile makro boyuta sığdırabileceğiniz "şeylerin" sayısı birbirinden bambaşka olacaktır. Fakat tek bir sayma sistemini (1, 2, 3...) kullandığınız ve sonrasında da iki ayrı boyuttaki uzunlukları bu aynı sayı sistemiyle çarparak kıyaslama yaptığınız için, hesap hatalı olmaktadır. Yani iki skaladaki "şeylerin" sayısını uzunluk olarak kıyaslayamazsınız. Bu hatalıdır.

Bunun en temel sebebi, farklı boyutlardaki cisimlerin farklı yoğunluklarda olmasıdır. Örneğin bir atom ne kadar ufak bir yapı olsa da, atom içi madde yoğunluğu inanılmaz düşüktür. Öyle ki, atomun çekirdeği bir futbol stadyumunun meşin yuvarlağının ortasında olacak olsa, en yakın elektron stadyumun en üst sıralarında oturan insanlar kadar uzakta olurdu. Geriye kalan her şey de boşluktan ibaret olurdu. Ancak o atomların oluşturduğu biz insanlar veya kayalar gibi cisimler hiç de "boş" değildir. Maddece zengin bir doğaya sahibizdir. Dolayısıyla bu farklı boyutlarda (mikro, mezo, makro, vs.) sayısallıktan yola çıkarak yapılan uzunluk kıyasları anlamsız olacaktır.

Boyut Farklarındaki Uyumsuzluklar ve Sayısal Bir Örnek

Bir başka açıdan açıklayalım: Sinirler ve damarlar, mikro ve nano düzeyde, yani metrenin milyonda ve milyarda biri kadar ufak cisimler olabilirler. Atomlara indiğinizde ise, nanometre ve hatta pikometre (metrenin katrilyonda biri) boyutlara ulaşırsınız. Bu boyutlardaki yapılardan, sizin mezo dünyanızda, yani milimetreden kilometreye kadar olan mesafelerde veya makro dünyada (kilometreden astronomik uzaklık birimlerine kadar olan aralıkta) o kadar fazlasını sığdırabilirsiniz ki, elbette upuzun; ancak bir o kadar da ipince yapılar elde edersiniz. Bu, anlamsızdır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Örneğin ortalama bir sinirin uzunluğu 50 mikrondur (50×10−650\times{10^{-6}} metre) ve vücudunuzda 100 milyar (10×10−1010\times{10^{-10}}) nöron bulunur. Şimdi atomik seviyeye inelim: Ortalama bir atom birkaç Angstrom'dur (10−1010^{-10} metredir). Ne kadar indik? Mikron seviyesinden 10.000 kat aşağıya indik. Peki ya bu skalaya sığdırabileceğimiz atomların sayısı? 70 kilogramlık bir insanda 7×10277\times{10^{27}} atom bulunur! Az önceki nöron sayısından 101710^{17} kat fazla! Yani 100.000.000.000.000.000 kat! Yüz katrilyon kat! Orantısızlığı ve kıyasın anlamsızlığını görebiliyor musunuz? 10.000 katlık bir boyut azalmasına karşılık, 100.000.000.000.000.000 kat sayısal artış!

Sadece 1 insanın vücudundaki tüm atomların karbon atomları olduğunu varsayalım. Karbon atomu 0.22 nanometre çapa sahiptir, yani 1 metrenin, yüz milyarda birinin 22 katı. Bu atomu isteseniz de göremezsiniz, o kadar küçüktür, Ancak 1 insanın vücudundaki tüm atomlar, yani 7×10277\times{10^{27}} (7'nin yanına 27 tane sıfır) atomumuz, uç uca eklenecek olsaydı, bu 170×1015170\times{10^{15}} kilometrelik (170 milyar kere milyon kilometrelik) bir yol yapar. Dünya'nın Jüpiter'e olan uzaklığı 750 milyon kilometredir. Dünya'nın Plüton'a olan uzaklığı 4.4 milyar kilometredir. Bir diğer deyişle, tek bir insanın vücudundaki tüm atomlar uç uca eklenirse, Dünya'dan Plüton'a 40 milyon kere gidip gelebilecek kadar yol çekebiliriz! Vay canına, ne de etkileyici...

Tabii ki değil. Zira eğer boyut olarak ele aldığınız cismi küçültürseniz, sayısı artacağından uç uca eklediğinizde elde edeceğiniz yol katlanarak artar. Bir kayadaki atomlar da benzer bir yol yapar, bir kuyruklu yıldızdaki atomlar da... Tamamen anlamsız!

Bu sadece bir insandaki atomlarla ilgili bir durum. Bunu şununla kıyaslayabiliriz: Dünya'daki bütün karayollarını toplarsak, bazı hesaplara göre Evren'in öteki ucuna ulaşabiliriz. Ancak karayollarını nasıl uç uca ekleyeceğiz? Her birini 1 şeritli mi sayacağız, 6 şeritli mi? Bunları, parçalayarak mı uç uca ekleyeceğiz? Parçalayacaksak, ne kadar küçük parçalara ayıracağız? Yani 100 metrelik, 6 şeritli bir yolu, 600 metrelik tek şeritli bir yolla mı eşdeğer göreceğiz? Her bir karayolunu oluşturan her bir atomu mu uç uca ekleyeceğiz? Yoksa az önce insan örneğinde yaptığımız gibi atomlar düzeyine inecek miyiz? Çünkü o düzeye inersek, Evren'in dışına çıkacak kadar yol yapmamız olası!

Tabii ki bu tarz kıyaslamalar, eğer ki sizi kavramlar üzerinde düşünmeye itiyorsa ne âlâ! Ancak eğer ki kafanızı karıştırıyorsa, bu örnekler üzerinden kavramları algılanmanın çok da faydalı olmayabileceğini söyleyebiliriz. Örneğin tamamen alakasız ama benzer bir örnek verelim:

Tüm Reklamları Kapat

Bir su bardağı içindeki su moleküllerinin sayısı, Dünya üzerindeki tüm suların dolduracağı bardak sayısından fazladır.

Bu ifade doğrudur. 250 miligram su içinde 8.36×10248.36\times{10^{24}} molekül bulunmaktadır. Dünya'daki tüm suları bar 250 miligramlık bardaklara dolduracak olsak, 5.54×10215.54\times{10^{21}} bardak kullanmamız gerekirdi. Yani molekül sayısı, bardak sayısından 1000 kat kadar fazladır. Ancak bunun bize kattığı bilgi nedir? Neredeyse hiçbir şey!

Sözümüz odur ki, sizi böyle boyut farklılığına dayalı saçma kıyaslamalarla kandırmaya çalışanların oyununa gelmeyin.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
22
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 13
  • İnanılmaz 5
  • Bilim Budur! 4
  • Muhteşem! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Güldürdü 2
  • Umut Verici! 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Korkutucu! 1
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • J. Dong. Diameter Of An Atom. (30 Mayıs 1998). Alındığı Tarih: 30 Mayıs 2019. Alındığı Yer: The Physics Factbook | Arşiv Bağlantısı
  • N. T. Reed. How Far Away Is Pluto?. (20 Şubat 2016). Alındığı Tarih: 30 Mayıs 2019. Alındığı Yer: Space | Arşiv Bağlantısı
  • B. Kross. How Many Atoms Are In The Human Body?. (30 Mayıs 2019). Alındığı Tarih: 30 Mayıs 2019. Alındığı Yer: Jefferson Lab | Arşiv Bağlantısı
  • N. T. Reed. How Far Away Is Jupiter?. (1 Haziran 2017). Alındığı Tarih: 30 Mayıs 2019. Alındığı Yer: Space | Arşiv Bağlantısı
  • S. P. Singh. How Many Molecules Are Present In 1 Gram Of Water?. (6 Ekim 2017). Alındığı Tarih: 30 Mayıs 2019. Alındığı Yer: Quora | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 06:08:00 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/879

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Sinirlerinizi veya Damarlarınızı Uç Uca Eklersek Ne Olur?. (29 Aralık 2012). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/879
Bakırcı, Ç. M. (2012, December 29). Sinirlerinizi veya Damarlarınızı Uç Uca Eklersek Ne Olur?. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/879
Ç. M. Bakırcı. “Sinirlerinizi veya Damarlarınızı Uç Uca Eklersek Ne Olur?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 29 Dec. 2012, https://evrimagaci.org/s/879.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Sinirlerinizi veya Damarlarınızı Uç Uca Eklersek Ne Olur?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, December 29, 2012. https://evrimagaci.org/s/879.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close