Vücudunuzun %99.9999999'u Bildiğimiz Madde Anlamında Boştur!
Bazı günler, kendinizi hayli önemli biriymiş gibi hissedebilirsiniz. Belki birçok arkadaşınız vardır. Belki önemli bir işiniz veya gerçekten son model bir arabanız vardır. Fakat bütün bunların, arkadaşlarınızın, büronuzun, gerçekten büyük olan arabanızın, sizin kendinizin ve hatta bu inanılmaz, uçsuz bucaksız Evren'deki her şeyin, neredeyse tamamen, %99.9999999 oranında boşluktan oluştuğunu bilmeniz, kibrinizi kıran bir aydınlanma olabilir.
Durum şu: Bir atomun boyutuna, yani çekirdek ile atomun şekilsiz olan dış kabuğu arasında ne kadar alan bulunduğuna elektronlarının ortalama konumu karar verir. Çekirdek, içinde bulunduğu atomun toplam hacminden yaklaşık 100.000 kat daha ufaktır.
Eğer çekirdeğin büyüklüğü bir fıstık kadar olsaydı, atomun boyutu bir beyzbol stadyumu kadar olurdu. Hoş, biz ne anlarız beyzbol sahasından? Şöyle anlatalım: Eğer atomlarımızın içindeki tüm boş alanları yok etseydik, her birimiz bir toz parçasına sığardık ve insan türünün tamamı, bir şeker küpünün hacmine sığardı!
Kütlemizin Tamamı Nereden Geliyor?
Enerjiden! Çok basit bir seviyede bizler, elektron, proton ve nötronlardan meydana gelen atomlardan yapılmışızdır. Daha da basit, belki de en basit seviyede, kütlemizin çoğunluğunu oluşturan bu protonlar ve nötronlar, kuarklar adı verilen temel parçacık üçlüsünden oluşuyor.
Fakat, Symmetry akademik dergisinde yayınlanan makalenin de gösterdiği üzere, bu kuarkların kütlesi, proton ve nötronların kütlesinin sadece küçük bir miktarını oluştururlar. Bu kuarkları bir arada tutan gluonlar, tamamen kütlesizdirler.
Birçok bilim insanı, vücutlarımızdaki neredeyse tüm kütlenin kuarkların kinetik enerjisinden ve gluonların bağlama enerjisinden geldiğini düşünüyor.
Neden Her Şey Bu Kadar Yoğun?
Bu durumda, Evren'deki bütün atomlar neredeyse tamamen boş alandan oluşuyorsa, neden her şey bu kadar yoğunmuş gibi geliyor?
Boş atomların bir araya gelip vücutlarımızı ve binaları ve ağaçları oluşturması fikri belki biraz kafa karıştırabilir. Eğer atomlarımız çoğunlukla boşluktan oluşuyorsa, neden, kurgusal bir hayalet dünyadaki kurgusal hayalet insanlar gibi, nesnelerin içinden geçemiyoruz? Neden arabalarımız yoldan Dünya'nın merkezine ve gezegenin diğer tarafına düşmüyor? Neden çak yaptığımız zaman ellerimiz diğer ellerin içinden kayıp geçmiyor?
Boş alan dediğimiz zaman ne kastettiğimize yeniden bakalım. Çünkü anlaşılan o ki, boşluk asla gerçekten "boş" değil. Aslında, dalga fonksiyonları ve görünmez kuantum alanların içinde bulunduğu bir avuç ilginç şeyle dolu.
Bir atomda bulunan boş alanı, dönen pervaneleri olan elektrikli bir fan gibi düşünebilirsiniz. Fan hareket etmediği zaman, fanın içinde pek çok boş alan olduğunu söyleyebilirsiniz. Elinizi, pervanelerin arasında güvenli bir şekilde sokabilir ve parmaklarınızı hiçliğin ortasında kıpırdatabilirsiniz. Fakat fan açıldığı zaman iş değişir. Eğer elinizi bu "boş alana" sokuşturacak kadar sersemseniz, pervane kaçınılmaz olarak dönüşüne devam edecek ve elinizi acımasız şekilde biçecektir.
Teknik olarak, elektronlar noktasal kaynaklardır, yani hacimleri yoktur. Fakat atomun büyük bir kısmını işgal eden, dalga fonksiyonu adı verilen bir şeye sahiplerdir. Üstelik kuantum mekaniğinin tuhaf ve kafa karıştırıcı olmayı sevmesi sebebiyle, hacimsiz elektron, bir şekilde bu boşluk yığınının her an her yerindedir. Bir fanın pervanesi, atomun içinde zıplayan, dalga fonksiyonları ile yığınlarca boş alanı işgal eden elektronlara benzer. Boş alan gibi görünen bir şeyin, epey yoğun hissettirebilmesi, üzücü bir hatırlatıcıdır.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Hayatınızda Hiçbir Şeye "Gerçekten" Dokunmadınız!
Tüm bunları sindirebilmek için bir bardak soğuk su içebilirsiniz... Ama söylemeliyiz ki, "su içme" eylemi de kuantum düzeyde incelendiğinde, sandığınızdan çok farklıdır. Örneğin suyu içmek için bardağı ağzınıza götürdüğünüzde, ağzınız aslında bardağa dokunmamaktadır! Atomlarınızın özü çekirdek denen ufacık hacimde sıkışıp kaldığı için, birine (veya bir şeye) "dokunduğunuz" zaman, hissettiğiniz şey aslında onların atomları değildir. Hissettiğiniz şey, onların elektronlarını iten elektronlarınızın elektromanyetik gücüdür.
Çok ama çok teknik bir seviyede, aslında o suyu içmiyorsunuz. Su, olabildiğince hafif şekilde sizin üstünüzden geçiyor. Benzer şekilde, şu anda bu yazıyı okumak için oturduğunuz koltukta aslında "oturmuyorsunuz". Poponuzdaki atomlar ile koltuğu oluşturan atomlar var güçleriyle birbirlerini itiyorlar ve bu sayede siz, koltuğun üzerinde "uçuyorsunuz". Tabii aradaki boşluk öylesine küçük ki, bunu anlamanız ya da doğrudan deneyimlemeniz mümkün olmuyor. Fakat kuantum düzeye inip poponuzdaki atomları inceleyecek olsaydınız, hiçbirinin koltuğa değmediğini görürdünüz.
Toparlayacak olursak: Sizin için çok önemli olduğundan emin olduğumuz vücudunuz, gerçekten, bir nevi, bir şekilde, sadece boş bir Evren'deki boş bir gezegen üzerindeki boş alanların algısal bakımdan yanıltıcı şekilde bir araya gelmesinden ibaret.
Fakat tabii, en azından sükse yapabileceğiniz bir arabanız var...
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git- 28
- 16
- 16
- 9
- 5
- 3
- 3
- 2
- 1
- 0
- 0
- 0
- Türev İçerik Kaynağı: Science Alert | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 18/12/2024 21:46:58 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4623
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.