Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Sinekkapan Kuşlarının Yavruları, Henüz Öğrenmedikleri Sesleri Bile Ayırt Edebiliyor!

3 dakika
850
Sinekkapan Kuşlarının Yavruları, Henüz Öğrenmedikleri Sesleri Bile Ayırt Edebiliyor! eBird
Kara Avrupa Sinekkapanı
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 2 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Bir parkta yürüyüş yaptığınızı hayal edin. Diyelim ki sabah oradasınız ve oldukça ıssız bir park bu saatlerde. Yürüyüşünüzü düşünürken bile kuş cıvıltılarını duyduğunuzu varsayabiliriz. Bu cıvıltılar, taksonomide ötücü kuşlar (Passeriformes) olarak adlandırılan takımın üyelerine ait olacaktır.

Daha dikkatli dinlerseniz, farklı türlerin şarkılarının ne kadar değişik ve çeşitli olabildiğini fark edeceksiniz. Peki yumurtadan yeni çıkmış bir yavrunun bunca ötüş arasında kendi türünün sesini nasıl ayırt edebildiğini hiç düşündünüz mü?

Akla ilk gelen cevap, memeliler gibi yavru bakımının gözlendiği bir canlı sınıfında davranışların öğretildiği yönünde olacaktır. Yumurtadaki embriyolar ve yeni çıkan yavrular, çevrelerindeki erişkin bireyleri dinleyerek türünün şarkılarını öğrenecek ve bu şarkılara tepkiler vererek beslenip hayatta kalacaktır.

Tüm Reklamları Kapat

Nature dergisinde yayınlanan bir makale, tam da bu konuya parmak basıyor ve ilk aklımıza gelen düşüncenin aslında ne kadar da hatalı olduğunu gösteriyor.[1] Stockholm Üniversite’sinde bir araştırma görevlisi olan zoolog Dr. David Wheatcroft ve ekibi, birbirine yakın akraba olan iki ötücü kuş türü üzerinde yaptıkları deneylerde yavru kuşların şarkıları ayırt etme yeteneklerinin baskın olarak kalıtsal etkenler tarafından yönetildiğini tespit etti.

Ekip, yaşamlarının erken evrelerinde ötücü kuş şarkılarının nasıl geliştiğini tespit etmek amacıyla birbirine -melezleşebilecek kadar yakın akraba- olan halkalı sinekkapan (Ficudela albicollis) ve kara sinekkapan (Ficedula hypoleuca) türlerini model organizma olarak tercih etti. İki tür de Avrupa coğrafyasında yerli olarak yaşamakta ve geniş bir dağılım haritasına sahipler. Bu birlikte var olma durumu ise bazen iki türün çiftleşmesine ve yavru yapmasına olanak sağlıyor.

Halkalı sinekkapan
Halkalı sinekkapan
eBird
Kara sinekkapan
Kara sinekkapan
eBird

Ekip de bu durumun farkında olarak bu iki türün "yumurtaları" üzerinde bir dizi deney gerçekleştirdi: Halkalı sinekkapan yumurtalarını, bir kara sinekkapan annenin yuvasına; kara sinekkapan yumurtalarını ise bir halkalı sinekkapan annenin yuvasına bırakarak yumurta içindeki bireylerin biyolojik annelerini değil, "üvey" annelerini dinleyerek olgunlaşmalarını sağladılar.

Sonrasında yumurtadan çıkan yavrulara yapay kaynaklar aracılığıyla biyolojik annelerinin ve "üvey" annelerinin sesi dinletildi. Eğer daha önce yavru kuş beslemişseniz karnı acıkan bebeklerin gagalarını havaya kaldırıp nasıl "yalvarma çağrısı" yaptığını biliyorsunuzdur. Eğer beslemediyseniz insan bebeklerinin acıktıklarında ağlamaları ile bir analoji kurmak mümkün.

Tüm Reklamları Kapat

Yemek için yalvaran leş kargası (Corvus corone) yavruları
Yemek için yalvaran leş kargası (Corvus corone) yavruları
Wikimedia Commons

Yavrulara bu bireylerin sesleri dinletildiğinde, yavruların baskın olarak biyolojik annelerinin sesine "yalvardığı" tespit edildi, üstelik onun sesini daha önce hiç duymamış olmalarına rağmen!

Bu sonuç, açık bir biçimde -en azından bu iki türde- yavru kuşların ses ve şarkı ayrımını bir öğrenme mekanizmasıyla değil, kalıtsal faktörlerin baskın etkisi altında gerçekleştirildiğini kanıtlıyor. Bu kalıtsal etken ise yavruların, farklı türlerin kendilerine özgü şarkılarına tepki vermemesini ve türler her ne kadar bir arada yaşasa da birbirlerinden cinsel olarak izole olmalarını sağlamakta. Dolayısıyla bu tip davranışsal farklılıklar, bu iki türün genetik izolasyonlarında ve türleşmelerinde rol oynamış olabilir.

Bu çalışmanın ardından ekip farklı anne-baba tür kombinasyonlarına sahip iki melezleşme gerçekleştirdiler. Eğer ki annesi halkalı sinekkapan, babası kara sinekkapan olan yavrular ile annesi kara sinekkapan ve babası halkalı sinekkapan olan yavrular arasında tepki farklılıkları varsa bu kalıtsal davranış cinsiyet kromozomları ya da anne etkisi olarak adlandırılan genetik faktörlerle aktarılmakta olacaktır. Ancak sonuçlar şaşırtıcı bir şekilde bir baskınlık-çekiniklik ilişkisini gözler önüne seriyor. Sonuçlar gösteriyor ki her ne kadar anne-baba kombinasyonları farklı olsa da iki melez yavru grubu da halkalı sinekkapan sesine tepki vermekte. Bu durum bu kalıtsal faktörün cinsiyete bağlı olarak aktarılmadığı ve otozomal kromozomlar aracılığıyla yavrulara geçtiğini gösteriyor.

Sonuç olarak bu tip çalışmalar, türleşme gibi ciddi izolasyon ihtiyacı güden süreçlerin, davranışı etkileyen bazı kalıtsal farklılıklar aracılığıyla sağlanabileceğini ve simpatrik türleşmenin (coğrafi bariyerler olmadan, aynı ortam içerisinde farklı türler oluşması durumu) davranışsal farklılıklar aracılığıyla da gerçekleşebilecek olduğunu gözler önüne seriyor.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
23
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 8
  • Tebrikler! 2
  • Muhteşem! 1
  • Bilim Budur! 1
  • İnanılmaz 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 05/10/2024 12:08:05 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/11351

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Fotosentez
Yaşamın Başlangıcı
Dünya
Hasta
Rna
Covid-19
Parazit
Ornitoloji
Etik
Diş Hastalıkları
Bilim Tarihi
Kurbağa
Yüksek
Bebek Doğumu
İyi
Astronomi
Arı
Evrimsel Biyoloji
Su
Deniz
Sosyal Medya
İklim Değişimi
Karar
Nükleer
Diş Sorunları
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
B. Atalas, et al. Sinekkapan Kuşlarının Yavruları, Henüz Öğrenmedikleri Sesleri Bile Ayırt Edebiliyor!. (15 Ocak 2022). Alındığı Tarih: 5 Ekim 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/11351
Atalas, B., Bakırcı, Ç. M. (2022, January 15). Sinekkapan Kuşlarının Yavruları, Henüz Öğrenmedikleri Sesleri Bile Ayırt Edebiliyor!. Evrim Ağacı. Retrieved October 05, 2024. from https://evrimagaci.org/s/11351
B. Atalas, et al. “Sinekkapan Kuşlarının Yavruları, Henüz Öğrenmedikleri Sesleri Bile Ayırt Edebiliyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 15 Jan. 2022, https://evrimagaci.org/s/11351.
Atalas, Berkay. Bakırcı, Çağrı Mert. “Sinekkapan Kuşlarının Yavruları, Henüz Öğrenmedikleri Sesleri Bile Ayırt Edebiliyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, January 15, 2022. https://evrimagaci.org/s/11351.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close