Samanyolu Galaksisi İçinde 36 Aktif Uygarlık Olabilir! Neden Halen Onlarla İletişim Kuramadık?

İnsanlığın varlığı bile, aslında Evren'de teknolojik olarak ilerlemiş akıllı bir yaşamın mümkün olduğunun işaretidir; ancak, şimdiye kadar türümüz ve gezegenimiz haricindeki uygarlıklara yönelik arayışlarımızın tamamı sonuçsuz kaldı. Dünya, yaşama dair elimizdeki tek kanıt olduğu için, Evren'de yaşamın ne kadar yaygın veya nadir olduğunu bilmek zor. Yine de Dünya'nın ötesinde ortaya çıkan yaşam olasılığını tahmin etmeye yönelik olarak geliştirilen yeni bir yöntem, umudumuzu kaybetmememiz için bize bir neden veriyor.

ESA/Hubble, M. Kornmesser

İnsanların Evren'de yalnız olup olmadığı sorusu elbette tam olarak bilinmiyor. Ancak 1961 yılında gökbilimci Frank Drake, bu konudaki olasılıkları değerlendirmemizi sağlayan bir yöntem geliştirdi: Drake Denklemi olarak bilinen bu formülasyon, insanların akıllı Dünya dışı varlıklar bulup bulamayacağını belirleyen değişkenleri kullanır. Bu konuda detaylı bilgiyi, Drake Denklemi ile ilgili bu yazımızdan alabilirsiniz.

Ne yazık ki Drake Denklemi'ni şu anda kesin olarak çözmek mümkün değil; çünkü denklemde kullanılan değişkenlerin çoğunun değerini henüz tam olarak bilememekteyiz. Ancak şimdi, Nottingham Üniversitesi'nden astrofizikçi Christopher Conselice ve meslektaşı Tom Westby, yıldız oluşumu ve kendi Güneş Sistemi'mizin dışındaki diğer yıldızları çevreleyen binlerce öte gezegenlerin varlığı hakkında son yıllarda elde edilen yeni verilerin ışığında, "kozmik evrim" temelli bir tahmin ölçeği geliştirdiler.^[1] LiveScience'a konuşan Conselice, yeni verilerin önemini vurgulayarak, bu makalenin sadece birkaç yıl önce yazılmasının imkânsız olduğunu söylüyor. Ekip, ayrıca şunları aktarıyor:^[2]

İnsanların sorduğu en eski sorulardan biri, gelişmiş akıllı bir tür olarak varlığımızın benzersiz olup olmadığıdır. Elbette - istatistiksel açıdan - bu, bilimdeki en zorlu problemlerden biridir; çünkü, yapabileceğimiz tek şey, galaksimizdeki potansiyel akıllı popülasyonun dağılımını modellemenin olası bir yöntemi olmaksızın, bilinen tek bir veri noktasından (kendimizden) öğrenmeye çalışmaktır.

Araştırmacılar, akıllı yaşamın sadece Dünya'da var olmadığını, aynı zamanda Dünya'da olduğu gibi diğer gezegenlerde de evrimleşebildiğini varsaydı. Kullanılan yeni parametrelere göre, galaksimiz Samanyolu'nda radyo yayını yapabilen en az 36 gelişmiş aktif akıllı uygarlık olmalıdır.

Bu Sayı Nasıl Hesaplandı?

Galaksideki akıllı uygarlıkların sayısını tahmin etmek için kullanılabilecek birkaç parametre bulunuyor. Conselice ve Westby, içerdikleri parametrelerin sayısına bağlı olarak bir hesaplama ölçeği geliştirdi. Conselice, çalışmayı, özetle şöyle açıklıyor:^[3]

Dünya'da olduğu gibi diğer gezegenlerde de akıllı yaşamın oluşmasının 5 milyar yıl sürdüğü varsayımından yola çıkarsak, galaksimizde en az birkaç düzine aktif uygarlık bulunmalıdır. İşin püf noktası, evrime kozmik ölçekte bakmaktır. Biz, bu hesaplama ölçeğine Astrobiyolojik Kopernik Limiti ismini verdik.

Bu hesaplamayı bir kılavuz olarak kullanan ikili, birden fazla senaryoyu göz önünde bulundurdu: Yelpazenin bir ucunda, akıllı yaşamın oluşmasının 5 milyar yıldan az sürdüğü zayıf bir senaryo bulunuyorken, diğer ucunda ise akıllı yaşamın oluşmasının 4,5 ila 5,5 milyar yıl sürdüğü güçlü bir senaryo bulunuyor.

Ekip, en zayıf Astrobiyolojik Kopernik Limiti için, akıllı yaşamın mümkün olan her yerde - yeterli yaş ve metallikteki ev sahibi yıldızların yaşanabilir bölgelerindeki kayalık gezegenlerde - ortaya çıktığını ve yıldızın bütün ömrü boyunca varlıklarını sürdürdüğünü varsaydı. Bunun sonucunda, milyarlarca potansiyel basit canlı yaşamı barındırabilecek gezegen sayısına ulaşıldı, ancak bu durumların her birinde karmaşık akıllı yaşamın gerçekten evrimleşebilmesi son derece düşük bir ihtimal olarak belirlendi.

University of Rochester

Diğer üç limit için, Dünya baz alınarak gelişmiş uygarlıkların evrimleşebildiği birkaç zaman dilimi belirlendi. Araştırmacılar, Drake Denklemi'nin, yaşanabilir gezegenlerin yaşamı filizlendirme ihtimalleri ve yaşamın radyo geliştirecek kadar karmaşık hale gelme şansı gibi bilinmeyen kısımları için felsefeye başvurdular. Sıradanlık İlkesi denen bir fikre dayanarak, insanlığın bu durum için özel olmadığını varsaydılar. Yeterince Dünya benzeri gezegen varsa, teknolojik olarak becerikli akıllı yaşamın, tıpkı burada olduğu gibi, yaklaşık 5 milyar yıl sonra kaçınılmaz olarak evrimleşebildiğini ve aynı nedenle, tıpkı insanlığın (şimdiye kadar) yaptığı gibi, bir uygarlığın radyo yayını yapmaya başladıktan sonra en az 100 yıl hayatta kaldığını varsaydı.

Dünya'da bizlerin yani gelişmiş teknolojik uygarlığın evrilmesi yaklaşık 4,5 milyar yıl aldı ve insanlık olarak ilk radyo yayınını ise 1895 yılında yaptık. Dolayısıyla, en güçlü Astrobiyolojik Kopernik Limiti için Güneş benzeri metalikliğe sahip yıldızlar ve 4,5 milyar ile 5,5 milyar yıl arasında bir zaman dilimi parametreleri kullanıldı.

Araştırmacılar, akıllı uygarlıkların sayısının teknolojik becerilere, özellikle de uzaya ne kadar süredir bir tür sinyal gönderdiklerine (yörüngedeki uydulardan televizyona kadar radyo yayını yapan herhangi bir şey) bağlı olduğunu fark ettiler. Bundan dolayı, bizim uygarlığımızı potansiyel Dünya dışı bir örnek olarak kullanarak, araştırmacılar insanların yaklaşık 100 yıldır (yaklaşık 100 yıldır radyo yayını yapıyoruz) "teknolojik olarak gelişmiş" olduğunu kabul ettiler. İletişim kurabilme becerisine sahip bir uygarlığın ömrünün yaklaşık 100 yıl olduğunu varsaydığımızda, Dünya dışı akıllı uygarlıkların sayısının alt sınırı 36 olmalıdır. Westby, şunları söylüyor:

Akıllı uygarlıkların sayısını tahmin etmenin klasik yöntemi, yaşamla ilgili değerlerin tahmininde bulunmaya dayanır, bu nedenle bu tür konularla ilgili görüşler oldukça değişkendir. Yeni çalışmamız, yeni verileri kullanarak bu varsayımları basitleştiriyor ve bize galaksimizdeki uygarlıkların sayısı hakkında güvenilir bir tahmin veriyor.

Çalışmanın Önemi

Buna rağmen, en az 36 uygarlık tahmini, hayatın nasıl, nerede ve neden ortaya çıktığına dair mutlak bir bakış açısına dayanmaktadır. Çok ama çok daha fazla yabancı uygarlık var olabilir veya hiç mevcut olmayabilir de... Westby, bunların çok büyük varsayımlar olduğunu kabul ediyor; ancak böyle bir hesaplama yapmak için, bunların gerekli ve makul olduğunu öne sürüyor. Westby, şöyle söylüyor:

Dünya üzerindeki bir veri noktasından çıkarım yapmaya çalışan astrobiyolojinin en büyük sorunu budur. Ancak biz örneklerden biriysek, çoğu bakımdan kendimizin sıradan olmasını beklemeliyiz.

Conselice ise bu çalışmanın önemini şöyle vurguluyor:

Bunun (yeni hesaplama ölçeğinin) son derece önemli ve heyecan verici olduğunu düşünüyorum; çünkü, ilk defa bu sayıdaki potansiyel olarak temas kurabileceğimiz aktif iletişim kuran akıllı medeniyetler için bir tahmine sahibiz. Binlerce yıldır bu soru soruluyor ve ilk defa güvenilir bir tahminimiz var.

ESO/M. Kornmesser

Neden Uzaylı Medeniyetlerle İrtibata Geçemedik?

Peki ya, orada bir yerlerde akıllı yaşam bulunuyor ve uzaya elektromanyetik sinyaller gönderiyorlarsa, neden onları bulamadık ya da onlar bizi bulamadı? Bu soruya cevap olarak kısaca, galaksimizin ve yıldızlararası mesafenin çok büyük olduğunu söyleyebiliriz. Uçsuz bucaksız bölgelere 36 uygarlığı dağıttığımızda, bu çalışmadan sorumlu araştırma ekibinin hesaplamalarına göre her bir yıldız sistemi arasında ortalama 17.000 ışık yılı gibi çok büyük bir uzaklık elde ederiz.

İnsanlık olarak yayınlarımızdan gelen radyo sinyalleri uzaya yayılıyor, ancak ne kadar hızlı yol alabileceklerinin de bir sınırı var. Bu tür sinyaller elektromanyetik radyasyondan oluşur, yani en fazla ışık hızında hareket edebilirler. 1895'deki ilk radyo yayınından çıkan sinyaller, şimdiye kadar, Dünya'dan sadece 125 ışık yılı uzağa gidebildi. Bununla birlikte, Dünya'dan yayılan sinyallerin çoğunun, iyonosferden geçerken bozulmaya uğradığı düşünülmektedir. Bazı sinyaller bu durumdan etkilenmiyor olsa bile, zamanla, sinyaller yaklaşık 100 ışık yılı uzaklığa ulaştıklarında o kadar zayıflayacaklardır ki, temelde zaten tespit edilemeyeceklerdir. Araştırmacılara göre, böylesine uzak bir medeniyet ile iletişim kurmak ve onlardan haber almak için, insanların 6.120 yıl boyunca radyo iletişimini sürdürmesi gerekmektedir. Kim bilir, belki de 14 milyar yaşındaki galaksimiz Samanyolu, birkaç milyar yıl önce görece hareketliydi, ancak yaşam kıvılcımları bir nedenden ötürü söndü.

Wim Wiskerke/Alamy

Öyleyse, güçlü radyo sinyallerini iletebilecek gelişmiş bir yapıyı nasıl inşa edeceğimizi bulamazsak ve önümüzdeki 17.000 yıl içinde yok olursak veya teknolojik ilerlememizi sürdüremezsek, kimseye hiçbir şey iletemeyeceğiz.

Elbette, bunun tam tersi durum da geçerlidir. Akıllı uzaylı toplumlar, yok olmadan ve sessizliğe gömülmeden yıllar önce uzayı radyo sinyalleriyle bombardımana tutuyor olabilir. Bu durum, herhangi bir anda kaç tanesinin aktif olduğu, ortalama olarak ne kadar süre hayatta kaldıklarına bağlıdır.

Akıllı uzaylı popülasyonlarını bulmak ve galakside şu anda kaç tanesinin aktif olduğunu öğrenmek, insan uygarlığının varlığının ne kadar süreceği konusunda bize ipucu verecektir. İnsanlık olarak uzaylı uygarlıkların varlığının olasılığını anlamaya çalışmıyoruz sadece, aynı zamanda henüz tam olarak anlayamadığımız varlığımıza arkadaş bulmak istiyoruz. Bunu yapıyoruz, çünkü bu arayış, bir yandan kendi varlığımızı anlamamıza da yardımcı oluyor. Conselice, şöyle söylüyor:

Yeni araştırmamız, Dünya dışı akıllı uygarlık arayışlarının, yalnızca evrendeki yaşam biçimlerinin varlığını ortaya çıkarmakla kalmayıp, aynı zamanda kendi uygarlığımızın varlığının ne kadar süreceği konusunda da bize ipuçları veriyor.

Bu yeni tahmine rağmen araştırmacılar, galakside yalnız olmamızın hâlâ oldukça mümkün olduğunu kabul ediyorlar: Eğer yayın yapabilen, yani aktif iletişim becerisine sahip yabancı medeniyetler varsa, onlar insanlığın sahip olduğu kadar uzun süre hayatta kalamayabilirler ve bundan dolayı galaksi tarihinde aynı anda var olamayabiliriz. Conselice, sözlerini şöyle bitiriyor:

Akıllı yaşamın yaygın olduğunu bulursak, bu, uygarlığımızın birkaç yüz yıldan çok daha uzun süre var olabileceğini gösterecektir. Alternatif olarak, galaksimizde aktif uygarlıkların olmadığını fark edersek, bu, kendi uzun vadeli varlığımız için kötü bir işaret olacaktır. Dünya dışı akıllı yaşamı arayarak, - hiçbir şey bulamayacak olsak bile - kendi geleceğimizi ve akıllı bir tür olarak akıbetimizi keşfediyoruz.

Bu tarz konulara ilgi duyuyorsanız, "Oldukça Sınırlı Olan İnsan Algısı, Dünya Dışı Akıllı Yaşam Arayışını Yanlış Yönlendirebilir mi? Uzaylıları Algılayabilir miyiz?" başlıklı yazımızı da okumanızı tavsiye ederiz.