Atmaca (Accipiter nisus)
Furkan Eren
- Taksonomi
- Ornitoloji
- Bilimsel Adı Accipiter nisus
- Halk Arasındaki Türkçe Adı Atmaca
- Halk Arasındaki İngilizce Adı Eurasian sparrowhawk
- Klad Elpistostegalia
- Klad Stegocephali
- Üst Sınıf (Superclass) Dört Bacaklılar (Tetrapoda)
- Klad Reptiliomorpha
- Klad Amniyot (Amniota)
- Klad Sauropsida
- Sınıf (Class) Sürüngenler (Reptilia)
- Klad Gerçek sürüngenler (Eureptilia)
- Klad Diapsidler (Diapsida)
- Klad Neodiapsida
- Klad Sauria
- Klad Archelosauria
- Klad Archosauromorpha
- Klad Archosauriformes
- Klad Arkozorlar (Archosauria)
- Klad Avemetatarsalia
- Klad Dinozoromorf (Dinosauromorpha)
- Klad Dinozor (Dinosauria)
- Klad Saurischia
- Klad Teropod (Theropoda)
- Klad Yeni theropodlar (Neotheropoda)
- Klad Averostra
- Klad Tetanurae
- Klad Orionides
- Klad Avetheropoda
- Klad Coelurosauria
- Klad Tyrannoraptora
- Klad Maniraptoromorpha (Maniraptoromorpha)
- Klad Maniraptoriformes (Maniraptoriformes)
- Klad Maniraptora (Maniraptora)
- Klad Pennaraptora (Pennaraptora)
- Klad Paraves (Paraves)
- Klad Avialae (Avialae)
- Klad Avebrevicauda (Avebrevicauda)
- Klad Pygostylia (Pygostylia)
- Klad Ornithothoraces (Ornithothoraces)
- Klad Euornithes (Euornithes)
- Klad Ornithurae (Ornithurae)
- Sınıf (Class) Kuşlar (Aves)
- Aile (Family) Atmacagiller (Accipitridae)
- Tür (Species) Atmaca (Accipiter nisus)
- Bu içerik, Evrim Ağacı'nın tür gözlemleri ve türlere dair bilgileri barındıran Yaşam Ağacı projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır.
- Gözlem Ekle
Gözlem Bilgileri
Bir sohbet sırasında bahçede ağacın dalına konmuş bir atmacayı fark ettik ve hemen kamerayı almak için odaya koştuk. Kamerayı alıp gelene kadar atmacanın yerini koruması büyük bir şanstı bizim için. Pencerenin ardından olmasına rağmen net fotoğraf çekebildik. Fakat çok kısa bir süre içinde atmaca bizi fark etti ve ağaçtan kalkarak uzaklaştı.
Tanım ve Genel Bilgiler
En yaygın yırtıcı türlerimizden bir tanesidir. Atmacalar yaklaşık olarak 28-38 cm boy uzunluğuna, 55-70 cm kanat açıklığına sahiptir. Gözleri sarıdır. 21 gün kuluçkada kaldıktan sonra yumurtadan çıkarlar. Dişi atmacalar erkek atmacalardan yaklaşık olarak %25 kadar daha büyüktür. Atmaca, kuş türleri içerisinde dişi ve erkek bireyler arasında en fazla boyut farkı olan türlerden bir tanesidir. Erkek atmacalar maviye yakın gri tonda dişiler ise kurşuni gri tonundadır. Uçuş sırasında çok hareketli bir türdür. Oldukça hızlı kanat çırpmaktadır ve ara ara süzülmektedir. Atmacaya çok benzeyen ancak daha büyük olan diğer Accipiter türü çakır (Accipiter gentilis) ile karıştırılmaması lazım.
Atmacanın başlıca özelliklerinden birisi de kuyruk uzunluğudur. Kuyruk uzunluğu sayesinde gözlem sırasında diğer yırtıcılardan rahatlıkla ayrılabilirler. Elbette kuyruk uzunluğu atmacayı belirlemek için tek başına yeterli bir özellik değildir. Yaz atmacası (Accipiter brevipes) ile önemli benzerlikler gösterdiği gibi farklılıklar da göstermektedir. Örneğin atmacanın tırnakları yaz atmacasına göre oldukça uzundur. Atmacanın gövdesindeki çizgilenme, yaz atmacasına göre daha sıktır. Atmacanın kuyruk uzunluğu yaz atmacasına göre bir miktar daha uzundur. Bu gibi birçok özellik iki türün ayrımında önemli yer tutar.
Evrimsel Tarih ve Taksonomi
Accipitriformes diye bilinen Gündüz Yırtıcı Kuşları takımına üyedirler. Bu takımdaki Atmacagiller (Accipitridae) ailesi içerisinde Accipiter cinsinde sınıflandırılan bir türdür.
Ekolojik Dağılım ve Habitat
Sık ormanlarda üremektedirler. Kışları ormanlarda geçirdikten sonra havaların sıcaklığının artmaya başladığı dönemlerde ise açık arazilerde, yaşam alanlarının çevrelerinde görülmeye başlarlar. Özellikle yerleşim yerlerine yakın kısımlarda avlandıktan sonra sürekli olarak konakladıkları noktalara avlarını getirirler. Orada avını parçalayarak tüketir. Özelliikle avını parçaladığı alanlarda avına ait kıl ve kemik parçaları görülebilmektedir. Hızlı manevra kabiliyeti ve avına odaklanma hızı sayesinde sık ormanlarda rahatlıkla avlanabilirler.
Popülasyon ve Koruma Statüsü
Asgari Endişe (IUCN LC) kategorisinde sınıflandırılan türler arasındadır. Yani türün nesli tehlike altında değildir.
Davranış ve Etoloji
Atmacalar çevre ve mevsim koşullarına göre birden fazla avlanma şekli geliştirmiştir. Bu davranışlar:
- Tünekten tüneğe devriye
- Yüksekte devriye ve dalış
- Alçak uçuşla devriye
- Tünekte bekleme
olarak belirtilmektedir. Atmacalar çok iyi avcılar olsalar da yaklaşık 10 saldırıdan yalnızca 1 tanesinde başarı sağlayabilmektedir. Bu oran yaşlı bireylerde daha yüksektir. Doğada genel olarak avcıların avlanma oranları yüksek değildir. Örneğin en yüksek avlanma oranına sahip olan avcılardan biri, yaklaşık 6/10 ile Afrika yaban kedisi (Felis silvestris lybica) türüdür.
Diyet ve Metabolizma
Fare, köstebek gibi küçük memelilerle beslenebildiği gibi serçe, ardıç ve kumru gibi onlarca kuş türü ile beslenebilirler. Avlarının çok büyük bir kısmını kuşlar özellikle de serçeler oluşturmaktadır. Yalnızca bu özellik bile atmacanın ne kadar iyi bir avcı olduğunun kanıtıdır.
İnsanlarla Etkileşim ve Kültürel Referanslar
Halk arasında genellikle şahin ve doğan ile karıştırılan bir türdür. Aralarındaki boyut farkı ile ayırt edilmeye çalışılır. Doğangiller, sivri kanat uçlarından ayırt edilebilir. Kırsal kesimlerde tavuk gibi kümes hayvanlarını avladığı için insanların hedefi olabilmektedir.
Etimoloji
Türün İngilizce'de Eurasian sparrowhawk olarak adlandırılmıştır. Bu isim atmacanın çok iyi bir serçe avcısı olmasından kaynaklanmaktadır.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
7
-
4
-
3
-
2
-
2
-
1
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
- Animaldiversity. Accipiter Nisus Eurasian Sparrowhawk. (22 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 22 Ağustos 2020. Alındığı Yer: Animaldiversity | Arşiv Bağlantısı
- Encyclopedia of Life. Accipiter Nisus (Linnaeus 1758). (22 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 22 Ağustos 2020. Alındığı Yer: Encyclopedia of Life | Arşiv Bağlantısı
- TRAKUS. Atmaca » Eurasian Sparrowhawk » Accipiter Nisus. (22 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 22 Ağustos 2020. Alındığı Yer: TRAKUS | Arşiv Bağlantısı
- Hermann Heinzel. (2020). Atmaca. ISBN: 975 94098 28. Yayınevi: Türkiye Doğal Hayatını Koruma Derneği.
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 27/12/2024 00:20:24 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9194
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
