Balıkçılgiller (Ardeidae)

Tanım ve Genel Bilgiler

Balıkçılgiller familyasında yer alan kuş türleri genellikle leylekgiller, aynakgiller ve turnagiller familyalarındaki kuş türlerine benzetilseler de; uçarken boyunlarını uzatmak yerine geriye çekmek özellikleri ile ayrılırlar. Boyun omurgaları diğer kuşlarla aynı olmasına rağmen, boyunlarını çok hızlı kullanarak avlarına ulaşabilirler.

Balıkçıllar, orta ila büyük sayılabilecek su içinde yürüyerek avlarını arayan uzun boyunlu ve uzun bacaklı kuşlardır. Gagadan 25 ila 150 santimetre uzunluğunda olup ve ağırlıkları, 73 gram ile 4.5 kilogram arasındadır. Uçarken sırtlarının üzerine katladıkları uzun boyunları ve uzun bacakları görünür. Genellikle büyük gözleri ve geniş kanatları vardır.

Evrimsel Tarih ve Taksonomi

Balıkçılgiller Pelikanımsılar (Pelecaniformes) takımına ait bir ailedir. Tatlı veya tuzlu suların kıyılarında yaşarlar. Balıkçıl türlerinin sınıflandırılmasında bazı görüş ayrılıkları hala sürmektedir. Aile içindeki cinslerin bağlantılarına hala tam olarak karar verilmemiştir.

Türkiye'de görülebilen balıkçıl türleri:

• Küçük ak balıkçıl (Egretta garzetta)
• Büyük ak balıkçıl (Ardea alba)
• Gri balıkçıl (Ardea cinerea)
• Erguvani balıkçıl (Ardea purpurea)
• Gece balıkçılı (Nycticorax nycticorax)
• Sığır balıkçılı (Bubulcus ibis)
• Alaca balıkçıl (Ardeola ralloides)
• Küçük balaban (Ixobrychus minutus)
• Balaban (Botaurus stellaris)

Balıkçılların iskelet analizleri ve DNA çalışmalarına bakarak bu kuşların evrimsel tarihi hala araştırılmaktadır. Kafatası morfolojisine bakıldığında yakınsak evrimi yansıttıkları anlaşılır. Günümüzde üç ana ana grupta tolanırlar; kaplan balıkçıllar ve kayık gagalı balıkçıl, balabanlar, gündüz ve gece balıkçılları.

Ekolojik Dağılım ve Habitat

Balıkçılgiller geniş alanlara yayılmış bir familyadır; Antarktika dışında tüm kıtalarda bulunurlar. Çok soğuk veya sıcak olmadığı sürece her türlü yaşam alanlarında görülürler. Türlerin genellikle su ile bağlantıları vardır. Dolayısıyla göllerin, ırmakların, bataklıkların ve denizlerin kıyısında beslenirler. Genellikle alçak rakımlı bölgelerde bulunurlar.

Çoğu su içinde beslenirler ancak geceleri tünemek için yakındaki ağaçlardaki yuvalara sahip olmayı severler. Bazıları otlaklarda, tarım arazilerinde veya pirinç tarlalarında yaşarlar.

Balıkçılların büyük kısmı göçmendir. Göç döneminden önce topluluklar halinde yaşayan balıkçıllar, üreme döneminden sonra çok geniş alanlara göç etmeye meyillidirler. Genellikle geceleri göç ederken; bireyler ya da küçük gruplar halinde uçarlar.

Popülasyon ve Koruma Statüsü

Bazı balıkçıl türleri tehdit altında değilken bazıları yok olmaya yakındır. Balıkçılların birçoğunun sulak alan kirliliği nedeniyle başı beladadır. Dünyanın bazı bölgelerinde hala avlanılmaktadırlar.

Genel olarak Asgari Endişe (LC) statüsündedir. IUCN kırmızı listesinde nesli tehlikede olmayan türleri içine alan bir kategoridir bu.

Davranış ve Etoloji

Balıkçılgillerin büyük çoğunluğu ağaçlara gruplar halinde yuvalarlar, bunların dışında sazlıkları da kullanırlar. Birçok balıkçıl türü gece beslemek ve tünemek için büyük sürüler halinde toplanır. Ayrıca birkaç kuştan, binlerce olacak kadar koloni olarak adlandırılan gruplar halinde yuva yaparlar. Dişiler genellikle eşleri tarafından getirilen çubuklarla yuva yaparlar. Bazı türler hariç her iki ebeveyn de yumurtaların üzerine sırayla kuluçkaya yatarlar. Yavrular çok acizdirler ancak ebeveynlerinin getirdiği yiyeceklerle hızla büyürler.

Diyet ve Metabolizma

Etçillerdir. Çoğunlukla balık, kurbağa ya da diğer su canlılarıyla beslenirler. Avlarını sığ suda beklerler ve uzun boyunlarını hızlı bir şekilde hareket ettirerek balıkları yakalarlar. Ayrıca yengeçler, diğer kabuklular, kurbağalar, böcekler, salyangozlar, küçük memeliler, küçük kuşlar ve sürüngenler gibi hayvanları da yerler.

İnsanlarla Etkileşim ve Kültürel Referanslar

Balıkçıllar evcil hayvan olarak tutulup, yiyecek olarak veya şapka süslemesi için tüyleri için öldürüldüler.

Balıkçıllar genellikle çiftlik havuzları, pirinç tarlaları, rezervuarlar, şehir parkları ve yol kenarındaki hendekler gibi insanların oluşturduğu habitatlardan yararlanırlar.