Siyamang (Symphalangus syndactylus)

Siyamang (Symphalangus syndactylus), Endonezya, Malezya ve Tayland'daki ormanlardaki ağaçlar üzerinde yaşayan, siyah kürklü bir gibon türüdür. Koruma altında 40 yıl kadar yaşayabilen siyamanglar , Symphalangus cinsi içerisindeki tek gibon türüdür.

Siyamanglar, diğer gibonlardan biraz daha büyüktür: 75 ile 90 santimetre boyunda ve yaklaşık 10 kilo ağırlığındadırlar. Genellikle diğer gibonların en az iki katı büyüklüğünde ve kuyruksuz maymunların en büyüğüdür. Siyamanglarda, cinsel dimorfizm, yalnızca erkeklerin dişilerden biraz daha büyük olması şeklinde gözlemlenir. Ayrıca erkeklerin genital bölgesinde uzun bir saç tutamları vardır.

Kolları tırmanmalarına ve sallanmalarına yardımcı olmak için bacaklarından daha uzundur ve elleri ve ayakları daha geniştir. Kol uzunluğu vücut uzunluğunun iki buçuk katına ulaşabilir. Kollarını sallarken ellerini kanca olarak kullanırlar. Bilekleri, insan bilekleri gibi menteşeli (İng: "hinged") değil, çok daha esnek bir yapı olan bilye ve yuva mekanizmasına sahiptir. Bu uzun güçlü kollar, siyamangların ağaç tepeleri arasında kolaylıkla sallanmasına izin verir. Siyamanglar nadiren yere inerler; ancak indiklerinde, dengelerini sağlamak için kollarını başlarının üstünde tutarlar ve dik dururlar.

Dört uzun parmakları ve ellerinde görece daha küçük, karşıt baş parmakları vardır. Ayaklarında da beş parmak vardır ve baş parmakları yine karşıttır. Gibbon ailesinin diğer üyelerinde karşıt başparmak ve ayak parmağı yoktur. Siyamangları diğer gibonlardan fiziksel olarak ayıran bir diğer şey, ikinci ve üçüncü ayak parmakları arasındaki ağdır. Siyamanglar hem elleriyle hem de ayaklarıyla bir şeyleri kavrayabilir ve taşıyabilir.

Wikimedia

Boyunlarının önündeki şişirilebilir ses kesesi olan gular keseleri de gibonlar arasında benzersizdir. Bu kese vokalizasyon sırasında şişer, grimsi veya pembemsi renktedir ve neredeyse bir greyfurt kadar büyüyebilir.

700-900 metre rakımda, 20-40 m arasında üst gölgeliklerde ağaç tepelerinde yaşarlar. Siyamanglar son derece akrobatiktir ve dallar arasında ellerini kullanarak yaptıkları harekete "kollama" (İng: "brachiation") denir. Siyamang lokomosyonunun yaklaşık %80'ini kollama oluşturur.

Twitter

Evrimsel Tarih ve Taksonomi

Hylobatidae ailesi 16.2 milyon yıl önce orta Miyosen döneminde ortaya çıkmıştır. Bu dönem hominoidlerin Afrika kıtasını ilk terk edişlerine denk gelmektedir. Gibon ailesi yaklaşık 10.5 sene öncesinde ise dört farklı kola ayrılmıştır: Nomascus , Symphalangus (Siyamang), Hoolock ve Hylobates. Asya'nın iklimine uyum sağlamak amaçlı diğer kuyruksuz maymunlara kıyasla daha küçük bir bedene sahip oldukları düşünülmektedir.

Ekolojik Dağılım ve Habitat

Siyamanglar, Endonezya'nın Sumatra adasında, Malezya ve Tayland'ın küçük bölgelerindeki dağ ve ova ormanlarında yaşarlar. "Küçük kuyruksuz maymunların" en büyüğü olmalarına rağmen, siyamang aileleri, özellikle yaprak ve incir açısından zengin alanlar olmak üzere, yalnızca 50 ila 60 dönümlük bir alanı kaplar.

Siyamanglar en çok ormanın orta ve üst gölgeliklerinde aktiftirler, ancak özellikle günün en sıcak saatlerinde toplayıcılık yaparlar.

Wikipedia

Diyet ve Metabolizma

Siyamanglar çoğunlukla meyve, özellikle de diğer gibonlar gibi incir yerler. Aynı zamanda asmalardan odunsu bitkilere kadar en az 160 bitki türü, yaprak, çiçek ve az miktarda böcek ve kuş yumurtası da tüketirler. Diyetlerinin önemli miktarda meyveden oluşsa da, Hylobatidae ailesinin tüm üyeleri arasındaki en yaprakçıl (en çok yaprakla beslenen) türdür.

İhtiyaç duydukları suyun çoğunu meyvelerden alırlar; ama su içmeleri gerektiğinde yırtıcılardan korunmak için yere inmek yerine, ağaç deliklerindeki suyu içmeyi tercih ederler. Suyu ellerine alarak, kürklerindeki suyu yalayarak veya emerek içerler. Ayrıca yapraklardan yağmur suyu veya çiy yaladıkları da bilinmektedir.

Davranış ve Etoloji

Sosyal Yapılanma

Siyamang grupları genellikle maksimum 5 kişilik gruplardan oluşur. Bunun sebebi ise sosyal yapılanmalarının temelin çiftler ve onların yavrularından oluşmasıdır. Siyamanglar genel olarak ömür boyu süren ilişkiler kurarlar ve tek bir partnerle ürerler.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor. Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak... Daha fazla göster

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

İkiden Fazla Erkeğin Görüldüğü Durumlar

Genelde durum böyle olsa bile siyamangaların birden fazla erkeğin bulunduğu gruplarda da yaşadıkları gözlemlenmiştir. Böyle gruplaşmalar cinsel poliandriye, yani bir dişinin birden fazla erkekle birlikte olması durumuna yol açabilir. Bu da siyamangların tek eşliliğe alternatif ve aslında sanılandan daha esnek bir gruplaşma tarzları da olduğunu göstermektedir.

Diyelim ki birlikte yaşamanın erkekler üzerindeki zararları en az birisi için yararlarını aşıyor olsun. Bu durumda ya başka gruplara göç etmelidirler ya da ikinci erkeği gruptan uzaklaştırmalıdırlar. Ortak kaynaklar (örn. dişi, yiyecek) üzerindeki anlaşmazlıklar dolayısıyla aralarında agresyon artışı gözükecektir. Diğer bir durum ise birlikte yaşamanın aralarından en az birinin yararına olmasıdır. Durum böyle olunca mesafe koyarak agresyondan uzak durmaya çalışılır. Son olarak her yetişkin erkeğin de birlikte yaşamaktan yararlı çıktıklarını ele alalım. Bu durumda ise erkeklerin işbirliği yaparak ortak çıkarlarını koruduklarını görürüz. Fakat hiçbiri değil de başka çeşit bir düzen varsa, o zaman ne yüksek oranda agresyon ya da uzak durma gözlenir; dolayısıyla her erkek için birlikte yaşamanın yararı ve zararı birbirine eşittir denebilir.

Way Canguk'ta yapılan saha araştırmasında 4 farklı siyamang (Symphalangus syndactylus) grubu incelenmiş ve bu gruplarda 2'den fazla yetişkin erkeğin aynı grup içinde yaşadıkları gözlemlenmiştir. Bu durumun neden ortaya çıkmış olabileceği ve nasıl sürdürüldüğü incelendiğinde, en az üç sebep öne sürülmüştür. Bunlardan ilki, bölge korumasında erkeklerin birlikte yaşamasının tek yaşamalarına kıyasla daha avantajlı olmasıdır. Diğer bir sebep ise doygun bir habitatta yaşayan erkeklerin yeni bir eş bulmak için harcayacağı emeğin poliandrinin zararından fazla olmasıdır. Birlikte yaşama halinin devamlılığını da erkekler arası düşük seviyedeki agresyon ve normal sosyal etkileşimler (örn. tımarlama) sağlamaktadır. Dolayısıyla beklendiği üzere yararlar zararlara eşit veya daha fazla olunca, siyamang erkeklerinde gruplarındaki diğer erkeğe karşı tolerans artmakta ve bu da birlikte yaşamalarını sağlamaktadır.

Cinsiyet İçi Çatışmalar

Diğer primat türlerine kıyasla cinsiyet içi çatışmaların pek görülmediği düşünülmektedir. Bunun sebebi ise eğer tek bir partnerle hayat boyu bağ kuruluyorsa bu durumda cinsiyet içi çıkar çatışmasına gerek kalmayacak olmasıdır. Fakat, artmakta olan yeni verilere göre bu durumun o kadar da basit olmadığı aslında erkekler arası ilişkilerin sanıldığından daha karmaşık olduğu öne sürülmektedir.

Günlük Rutin

Siyamangların günlük bir rutini vardır. Gün doğarken uyanırlar ve yiyecek aramaya çıkmadan önce sabah konserlerini (iletişim amaçlı söyledikleri şarkılar) gerçekleştirirler. Yaklaşık 15 dakika süren bu konser, sabahları başlar. Sekiz ila on saatlik bir aktiviteden sonra, dinlenmek veya uyumak için bir yer belirlerler. Siyamanglar kuyruksuz maymunların aksine yuva yapmazlar. Gölgelik yüksekliğinin üzerinde büyüyen çok uzun boylu ağaçlarda, dik oturarak kimi zaman yalnız, bazen de birbirlerine sokulmuş olarak uyurlar.

Sosyal Etkileşimler

Sosyal bir etkileşim olarak, tımarlama, agonistik etkileşim (dövüş ve yarışmalar) ve oyun seansları günlük hayatlarında yer alır. Çoğu primat gibi, bir siyamang'ın en önemli sosyal aktivitelerinden biri de tımar etmektir. Tımar, siyamanglar arasında bir iletişim şeklidir ve aile veya grup üyeleri arasındaki aile bağını güçlendirmek için kullanılır.

Cheyenne Zoo

Aile Yaşamı

Siyamanglar tek eşlidir ve çiftleriyle ömür boyu birlikte kalırlar. Tek eşlilik, primatlar ve çoğu memeli tür arasında nadir görülen bir özelliktir.

Siyamanglar, "çekirdek aile" adı verilen bir yapıda yaşarlar ve aile üyeleri arasında yüksek düzeyde etkileşim vardır. Bir aile grubu, yalnızca iki veya üç yıl arayla iki veya üç yavru ile birlikte bir yetişkin erkek ve bir yetişkin dişiden oluşur. Siyamanglar mevsimsel olarak üremezler ve her iki ila üç yılda genellikle bir bebek doğururlar, ancak ara sıra ikizler doğar.

Doğum, yaklaşık 230 günlük bir gebelik sürecini takip eder. Yavru başının üstündeki küçük bir tutam dışında tüysüz doğar ve ortalama 400 ila 600 g ağırlığında olur. Yavru, doğumdan hemen sonra annesinin kürküne tutunabilir ve karnına yapışabilir. Genç siyamanglar hayatlarının en az ilk 12 ayı boyunca tamamen annelerine bağımlıdır. 3 ila 9 ay arasında katı yiyecekler yemeye başlarlar ve 12 aylık olduklarında neredeyse sütten kesilirler.

Erkeklerde Yavru Bakımı

Erkek ebeveyn bakımı memelilerde nadir görülürken, siyamanglarda bebek bir yaşına geldiğinde yani sütten kesildiğinde baba, bebeğin günlük bakımını üstlenir ve bağımsız hareket edebilecek kadar olgunlaşana kadar bebeği yanında taşır. Ayrıca yavrularını yavrularını ve yaşadıkları ormanlardaki yaklaşık 50 dönümlük bir alanı davetsiz misafirlerden korur, bölgeyi savunur, yavrularını tımar eder ve onunla oynar. Daha büyük kardeşler de, küçük kardeşlerin bakımına yardımcı olur.

Way Canguk'ta yapılan gözlemlere göre bunun olası nedeni siyamang erkeklerinin dişilere yardım ederek dişilerin cinsel olarak üretkenliklerini artırmak dolayısıyla daha fazla yavruya sahip olmaktır. Poliandrinin gözüktüğü gruplarda da erkeklerin yavru bakımına katıldıkları görülse de tek eşli çiftlerin oluşturduğu gruplarda bu davranış daha fazla gözlemlenmiştir. Bu da yavru bakımının erkek siyamangların babalıklarından emin olmalarıyla ilişkili olduğunu göstermektedir: Erkek birey, yavrunun kendisinden olduğundan emin olduğu durumda daha fazla yatırım yapar.

Genç Siyamanglar

Ebeveyn bakımı altında, genç siyamanglar sosyal olarak etkileşim kurmayı, özgürce hareket etmeyi ve bağımsız olarak beslenmeyi öğrenirler. İkinci yıla gelindiğinde, ebeveynlerin yavuruyu taşıması önemli ölçüde azalır ve gençlerin yalnız ve kendi başlarına seyahat etmeleri teşvik edilir.

Genç siyamanglar, aileleriyle birlikte 5-7 yıl yaşar. Ortalama 7 yaşına geldiklerinde olgunluğa erişirler. Sonra kendi aile gruplarını kurmak için kendi başlarına yola çıkarlar. Dişi ya da erkek, artık bağımsız olan siyamang ebeveyninden ayrı hareket etmeye başlar ve bir eş aramak için yola koyulur. Eş arama süreci için birkaç yıl harcayabilir.

Agora Bilim Pazarı

Fizik (1. Cilt): Mekanik, Dalgalar, Termodinamik (Serway & Jewett)

Devamını Göster

₺615.00

Satın Al Tüm Ürünler

• Dış Sitelerde Paylaş

Siyamang aileleri, günlük işlerini yaparken bir arada olmayı severler. Faaliyetler sırasında, üyeler ortalama olarak yalnızca yaklaşık 10 metre uzaktadır ve nadiren 30 metre fazla ayrılırlar. Bu sosyal bağlar, birçok karşılıklı tımarlama davranışıyla da pekiştirilir.

Flickr

Ses ve İletişim

Siyamangların çağrıları muazzamdır. Bu çağrılar, ormanın içinden 3 kilometre uzaklıktan duyulabilir. Alanlarını belirtmek için kullanılan bu çağrılar 20 hektarlık bir bölgeye işaret ediyor olabilir. Genellikle şafakta şarkı söylemeye başlayan diğer gibon türlerinin aksine, siyamanglar sabahın ilerleyen saatlerinde, 9-10 arasında en yoğun çağrılarıyla şarkı nöbetlerine başlarlar. Sabahın geç saatlerinde yapılan çağrılar, genellikle başka bir siyamang grubuyla karşılaştıklarında gerçekleşir.

Siyamangların çağrıları, özellikle karmaşık bir vokal yapısına sahip olduğu için diğer türlerden farklıdır. Vokalizasyonları dört başlıkta sınıflandırılır: patlama (İng: "boom"), havlama (İng: "barks"), uluma çığlıkları (İng: "ululating screams") ve iki tonlu çığlıklar (İng: "bitonal screams"). Dişi siyamanglar genellikle uzun havlama çığlıkları, erkek siyamanglar ise iki tonlu çığlıklarla iletişiselerde her iki cinsiyetin de 4 farklı vokalizasyonu kullandığı bilinmektedir.

Siyamangın çağrılarının çoğu, ana bölgelerinden ziyade komşularına yönelik olur. Bu da çağrılarının bölgesini savunmak ve kargaşalara yönelik olduğu anlamına gelir. Siyamanglar diğer aile gruplarıyla, diğer gruplara bölgelerinin nerede olduğunu bildirmek için çağrılar yaparak etkileşime girer. Çağrılar, belirli bir komşu gruba yönlendirilmediği durumlarda asenkron olabilir veya bölge sınırı boyunca eş zamanlı grup çağrıları yapılabilir.

Yeni çiftler bir süredir bir beraber olan çiftlere nazaran daha fazla şarkı söylerler. Bu güçlü bir bağın varlığının duyurulması, bölgesel savunmada da avantaj sağlamaktadır.

Popülasyon ve Koruma Statüsü

Siyamangların nüfusu 1970'lerden bu yana en az %50 azalmıştır ve yaşam alanlarının yalnızca %4'ü korunmaktadır. Karşılaştıkları ana tehditler habitat kaybı, özellikle palmiye yağı tarlaları için arazinin temizlenmesi, arazinin tarım, ağaç kesme ve yol yapımı için kullanılmasıdır.

Palmiye yağı tarlaları, son 40 yılda siyamangların habitatının geniş alanlarını ortadan kaldırmıştır. 2002'den bu yana, siyamangların eskiden yaşadığı Endonezya ve Malezya'daki yağmur ormanlarının çoğunun yerini alan 107.000 kilometrekarelik palmiye ağacı dikilmiştir. Öte yandan son yirmi yılda, orman yangını 20.000 km²'den fazla Sumatra yağmur ormanını, özellikle de siyamangların çoğunun yaşadığı ova bölgesinde yok edilmiştir.

Yasa dışı evcil hayvan ticareti de bir çok primat gibi siyamanglar için de büyük bir tehdittir. Ancak Asya'nın diğer bölgelerinden farklı olarak, Endonezya'da primatlar etleri için avlanmazlar. Yasa dışı evcil hayvan ticareti için, çoğunlukla bebek siyamangları için avlanırlar. Siyamang dişileri bebeklerine karşı oldukça koruyucudur, bu yüzden avcılar yavruyu almak için, önce anneyi öldürürler. Genellikle taşıma sırasında bebekler de ölür.

Etimoloji

Symphalangus, Siyamang'ın bilimsel adıdır ve "birlikte" anlamına gelen Yunanca "sym" ve ikinci ve üçüncü ayak parmaklarının kaynaşmasına atıfta bulunan "parmak" anlamına gelen phalanx sözcüğünden gelir.