Praseodimyum
Praseodimyum Nedir? Özellikleri Nelerdir ve Nerelerde Kullanılır?
Özellikler
Praseodimyum, "Pr" sembolü ile gösterilen ve atom numarası 59 olan kimyasal bir elementtir. Lantanid serisinin üçüncü üyesidir ve nadir toprak metallerinden biri olarak kabul edilir. Praseodimyum, manyetik, elektriksel, kimyasal ve optik özellikleri sebebiyle oldukça değerli olan; yumuşak, gümüşi, dövülebilir ve sünek bir metaldir. Doğal formda bulunamayacak kadar reaktif olan metal havaya maruz kaldığında yavaşça yeşil bir oksit kaplama geliştirir.
Fiziksel Özellikleri
Praseodimyum; sarımsı, metalik bir parlaklığa sahip yumuşak, dövülebilir, sünek bir metaldir. Praseodimyum 930°C (1.710°F) erime noktasına ve yaklaşık 3.200°C (yaklaşık 5.800°F) kaynama noktasına sahiptir. Yoğunluğu, santimetre küp başına 6.78 ila 6.81 gram civarındadır. Praseodimyumun iki allotropu mevcuttur.
Kimyasal Özellikleri
Nemli hale geldiğinde, praseodimyum havadaki oksijenle reaksiyona girerek praseodimyum oksit oluşturur. Praseodimyum oksit (Pr2O3) metalin yüzeyinde yeşilimsi sarı bir pas oluşturur. Bu reaksiyondan praseodimyumu korumak için element, mineral yağ altında saklanır veya plastik bir örtü ile kaplanır. Diğer birçok metal gibi, praseodimyum da su ve asitlerle reaksiyona girer. Bu reaksiyonlarda hidrojen gazı açığa çıkar.
Bulunma Sıklığı ve Üretimi
Praseodimyum, en yaygın lantanidlerden biridir. Yerkabuğunda milyonda 3,5 ile 5,5 parça bollukta oluştuğu düşünülmektedir. Monazit ve bastnazit içindeki diğer nadir toprak elementleriyle birlikte bulunur. Kalaya kıyasla dört kat daha fazla bulunur. Praseodimyum, az önce de ifade edildiği gibi genellikle sadece iki farklı cevher türünde bulunur. Ana madencilik alanları Çin, ABD, Brezilya, Hindistan, Sri Lanka ve Avustralya'dır. Praseodimyum rezervlerinin yaklaşık 2 milyon ton olduğu tahmin edilmektedir. Dünya praseodimyum üretimi yılda yaklaşık 2500 tondur.
Uygulama ve Kullanım Alanları
Metalin büyük bir kullanımı, çakmaktaşı çakmaklarında kullanılan piroforik alaşımdadır. Praseodimyum bileşiklerinin farklı kullanımları vardır: Oksiti, karbon elektrotlarında ark aydınlatması için kullanılır ve cama hoş bir sarı renk verir. Bu cam, kızılötesi radyasyonu filtreler, bu nedenle kaynakçıların gözlerini koruyan gözlüklerde de kullanılır. Tuzları, emaye ve camı renklendirmek için kullanılır. Praseodimyum, uçak motorlarında kullanılan yüksek mukavemetli metalleri oluşturmak için magnezyum ile alaşım ajanı olarak kullanılabilir. Praseodimyum; renkli televizyonlar, flüoresan lambalar, enerji tasarruflu lambalar ve camlar gibi ekipmanlarda evlerde bulunabilen ender kimyasallardan biridir.
Tarihi
Praseodimyum, birkaç nadir toprak oksit karışımı olan didimyumda keşfedildi. Daha sonra, 1885'te Avusturyalı kimyager Carl Auer von Welsbach, amonyum didimyum nitratın tekrarlanan fraksiyonel kristalizasyonu ile praseodim (yeşil kısım) ve neodim (pembe kısım) elementlerinin tuzlarını ayırdı. Praseodimyum, monazit ve bastnazit gibi minerallerde ve nükleer fisyon ürünlerinden biri olarak bulunur.
Etimolojisi
Praseodimyum ismini, "yeşil ikiz" anlamına gelen Yunanca "prasios didymos"tan almıştır.
Önlem ve Güven
Sağlık Etkileri
Tüm nadir metaller gibi, praseodimyum da düşük ila orta seviyede toksisiteye sahiptir. Çözünür praseodimyum tuzları yutulduğunda hafif toksiktir, ancak çözünmeyen tuzlar toksik değildir. Cilt ve gözü tahriş edicidirler.
Praseodimyum, rutubet ve gazların hava ile solunabilmesi nedeniyle çalışma ortamında çoğunlukla tehlikelidir. Bu, özellikle uzun süreli maruz kalma sırasında akciğer embolisine neden olabilir. Praseodim, insan vücudunda biriktiğinde karaciğer için bir tehdit olabilir.
Çevresel Etkileri
Praseodimyum, çevreye birçok farklı yerde, özellikle petrol üreten endüstriler tarafından atılmaktadır. Praseodimyum toprakta ve sulu topraklarda kademeli olarak birikecek ve bu da sonunda insanlarda, hayvanlarda ve toprak parçacıklarında artan konsantrasyonlara yol açacaktır.
Suda yaşayan hayvanlarda hücre zarlarında hasara neden olur, bu da üreme ve sinir sisteminin işlevleri üzerinde birçok olumsuz etkiye sahiptir.
İlginç Bilgiler ve Diğer
Didimyum keşfedildikten birkaç yıl sonra, Avusturyalı kimyager Carl Auer (Baron von Welsbach) (1858-1929), Mosander'ın araştırmasında bir düzeltme yaptı. Auer, didimyumun saf bir unsur olmadığını, ancak diğer iki yeni unsurun birleşimi olduğunu açıkladı. Bu elementlere neodimyum ve praseodimyum adını verdi.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 2
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- Wikipedia. Praseodymium. (17 Mayıs 2001). Alındığı Tarih: 17 Şubat 2021. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
- Royal Society of Chemistry. Praseodymium. Alındığı Tarih: 17 Şubat 2021. Alındığı Yer: Royal Society of Chemistry | Arşiv Bağlantısı
- Lenntech. Praseodymium (Pr) - Chemical Properties, Health And Environmental Effects. Alındığı Tarih: 17 Şubat 2021. Alındığı Yer: Lenntech | Arşiv Bağlantısı
- Chemistry Explained. Praseodymium. Alındığı Tarih: 17 Şubat 2021. Alındığı Yer: Chemistry Explained | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 07/12/2024 04:55:11 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10155
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.