Baryum

Özellikler

Baryum, "Ba" sembolü ile gösterilen ve atom numarası 56 olan kimyasal bir elementtir. Baryum, element olarak doğada bulunabilen gümüşi beyaz renkte bir metaldir. Kükürt, karbon veya oksijen gibi diğer kimyasallarla birlikte oluşur. Çok hafiftir ve yoğunluğu demirin yarısı kadardır. Baryum havada oksitlenir, hidroksit oluşturmak için suyla kuvvetli reaksiyona girerek hidrojeni serbest bırakır. Baryum, neredeyse tüm ametallerle reaksiyona girerek genellikle zehirli bileşikler oluşturur.

Bulunma Sıklığı ve Üretimi

Baryum, yer kabuğunda şaşırtıcı derecede bol miktarda bulunur ve en bol bulunan 14. elementtir. Yüksek miktarda baryum yalnızca toprakta , deniz yosununda, balıklarda ve bazı bitkilerde bulunabilir.

Endüstrilerde baryumun yaygın kullanımı nedeniyle insan faaliyetleri, baryumun çevreye salınmasına sebep olur. Bu sebeple, hava, su ve topraktaki baryum konsantrasyonları, birçok yerde doğal olarak oluşan konsantrasyonlardan daha yüksek olabilir. Baryum havaya madencilik işlemleri, arıtma işlemleri ve baryum bileşiklerinin üretimi sırasında karışabilir. Kömür ve petrol yanması sırasında da havaya karışabilir.

Ana madencilik alanları İngiltere, İtalya, Çek Cumhuriyeti, ABD ve Almanya'dır. Her yıl yaklaşık 6 milyon ton üretimi olan baryumun dünya rezervlerinin 400 milyon tonu civarı olduğu düşünülmektedir.

Uygulama ve Kullanım Alanları

Baryum, çok yaygın kullanılan bir element değildir. Çoğu, petrol ve gaz kuyuları için sondaj sıvılarında kullanılır. Boya ve cam yapımında da kullanılır.

Tüm baryum bileşikleri toksiktir; ancak, baryum sülfat çözünmez ve bu nedenle güvenli bir şekilde yutulabilir. Sindirim bozukluğu olan hastalara bazen bir baryum sülfat süspansiyonu verilir. Baryum ağır bir elementtir ve X ışınlarını dağıtır, böylece vücuttan geçerken mide ve bağırsaklar röntgende ayırt edilebilir.

Tarihi

1600'lerin başında, Vincenzo Casciarolo adlı bir kunduracı İtalya'nın Bologna dağları yakınlarında bazı çakıl taşları keşfetti. Çakılları gece parlarken bulabilmek için kızarana kadar ısıttı. 1760'larda, İsveçli Pomeranian ve Alman eczacı kimyager olan Carl Scheele, taşın bilinmeyen bir elementin sülfatı olduğunu buldu. Cumberland'da, Dr. William Withering adlı bir İngiliz bilim adamı, witherite adı verilen bir kurşun madeninde olağandışı bir mineralle karşılaştı. Daha sonraki analizlerde, mineral baryum karbonat olduğu bulundu.

1808'de Londra'daki Kraliyet Enstitüsü'ndeki Davy, baryum çıkarmak için baryum hidroksitin elektrolizini gerçekleştirerek baryumu elde etti.

Etimolojisi

Baryum ismi, "ağır" anlamına gelen Yunanca "barys" kelimesinden gelmektedir.

Önlem ve Güven

Sağlık Etkileri

Yiyeceklerde ve suda tespit edilen baryum miktarı genellikle bir sağlık sorunu oluşturacak kadar yüksek değildir. Karşılaşılabilecekleri sağlık risklerinin çoğu, baryum sülfat veya baryum karbonat içeren havayı solumaktan kaynaklanır.

Birçok tehlikeli atık sahası belirli miktarlarda baryum içerir. Yakınlarında yaşayan insanlar zararlı seviyelere maruz kalabilir. Maruz kalma, tozun solunması, toprağı veya bitkileri yemesi veya baryumla kirlenmiş içme suyundan kaynaklanabilir. Baryumun sağlık üzerindeki etkileri, bileşiklerin suda çözünürlüğüne bağlıdır. Suda çözünen baryum bileşikleri insan sağlığına zararlı olabilir. Suda çözünen çok büyük miktarlarda baryum alımı felçlere ve hatta bazı durumlarda ölüme neden olabilir.

Küçük miktarlarda suda çözünen baryum, bir kişinin solunum güçlüğü, kan basıncı artması, kalp ritmi bozukluğu, mide tahrişi, kas güçsüzlüğü, sinir reflekslerinde değişiklikler, beyin ve karaciğerde şişme, böbrek ve kalp hasarına neden olabilir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Baryumun insanlarda kansere neden olduğu gösterilmemiştir. Baryumun kısırlığa veya doğum kusurlarına neden olabileceğine dair hiçbir kanıt yoktur.

Çevresel Etkileri

Endüstriyel işlemler sırasında açığa çıkan bazı baryum bileşikleri suda kolayca çözünür ve göllerde, nehirlerde ve akarsularda bulunur. Suda çözünürlükleri nedeniyle, bu baryum bileşikleri büyük mesafelere yayılabilir. Balıklar ve diğer suda yaşayan organizmalar baryum bileşiklerini emdiğinde vücutlarında baryum birikir. Baryum çoğu kara topraklarında düşük seviyelerde bulunur. Bu seviyeler tehlikeli atık sahalarında daha yüksek olabilir.

İlginç Bilgiler ve Diğer

• Baryum tozu havada kendiliğinden tutuşabilir.
• Yüksek kimyasal reaktivitesi nedeniyle baryum doğada hiçbir zaman serbest bir element olarak bulunmaz.