Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Platin

Platin Nedir? Özellikleri Nelerdir ve Nerelerde Kullanılır?

3 dakika
6,608
Platin Wikipedia
platin
Evrim Ağacı Akademi: Periyodik Cetvel ve Elementler Yazı Dizisi

Bu yazı, Periyodik Cetvel ve Elementler yazı dizisinin 78 . yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan " Hidrojen" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat

Özellikler

Platin, "Pt" sembolü ile gösterilen ve atom numarası 78 olan kimyasal bir elementtir. Yoğun, dövülebilir, sünek, yüksek tepkime ilgisine sahip olmayan, gümüşi-beyaz bir geçiş metalidir ve periyodik tablonun 10. grubunda yer alır. Platin aynı zamanda kendi adını taşıyan bir metal grubunun da üyesidir: Diğer platin metalleri ise rutenyum, rodyum, paladyum, osmiyum ve indiyum olarak sıralanır. Periyodik tablodaki grup 8-10 ve periyod 5 ve 6 arasında bulunurlar. Ayrıca platin değerli bir metal olarak kabul edilir.

Fiziksel özellikler

Platin, hem dövülebilir hem de sünek olan gümüş grisi, parlak bir metaldir. Dövülebilir özelliği, ince tabakalar haline getirilebilir anlamına gelir. Platin, alüminyum folyodan daha ince, hatta 100 atom kalınlığında ince bir tabaka haline kadar dövülebilir. Platin yaklaşık 1,773°C (3,223°F) erime noktasına ve yaklaşık 3,827°C (6,921°F) kaynama noktasına sahiptir. Yoğunluğu, santimetre küp başına 21.45 gramdır, bu özelliği ile en yoğun elementlerden biridir.

Kimyasal özellikler

Platin, nispeten inaktif bir metaldir. Havaya maruz kaldığında kararmaz veya pas tabakası oluşturmaz. Çoğu asit tarafından çözünmez ancak aqua regia'da çözünür. Aqua regia, hidroklorik ve nitrik asitlerin bir karışımıdır. Genellikle asitlerle reaksiyona girmeyen malzemelerle reaksiyona girer. Ayrıca platin çok sıcak alkalilerde de çözünür. Sodyum hidroksit ve kireçli su alkalilere örnektir.

Platinin alışılmadık bir özelliği, yüksek sıcaklıklarda büyük miktarlarda hidrojen gazını emmesidir. Platin, bir süngerin suyu emmesi gibi hidrojeni emer.

Bulunma Sıklığı ve Üretimi

Platin elementinin birincil kaynağı, temel magmatik kayaçlarda bulunan metal cevherleridir. Platin külçeleri, bir platin-iridyum alaşımı gibi ortaya çıkar. Dünyada bulunan platinin dörtte üçü, kooperatif olarak ortaya çıktığı Güney Afrika'dan gelirken, ikinci en büyük kaynağı Rusya ve daha sonra Kuzey Amerika olarak sıralanmaktadır. Dünya platin üretimi yılda 155 ton civarındadır ve toplamda 30.000 tonun üzerinde rezerv bulunmaktadır.

Uygulama ve Kullanım Alanları

  • Platin, mücevherat için yaygın olarak kullanılmaktadır. Bununla birlikte ana kullanımı arabalar, kamyonlar ve otobüsler için katalitik konvertörlerdir. Bu kullanım alanı, her yıl platin talebinin yaklaşık %50'sini oluşturmaktadır. Platin, aracın motorundan gelen emisyonları daha az zararlı atık ürünlere dönüştürmede çok etkilidir.
  • Platin, kimya endüstrisinde nitrik asit, silikon ve benzen üretiminde katalizör olarak kullanılmaktadır. Ayrıca, yakıt hücrelerinin verimliliğini artırmak için de katalizör olarak kullanılır.
  • Elektronik endüstrisi bilgisayar sabit diskleri ve termokupllar için platin kullanır.
  • Platin ayrıca optik fiber ve LCD'ler, türbin kanatları, bujiler, kalp pilleri ve diş dolguları yapmak için de kullanılır.
  • Platin bileşikleri, kanser tedavisinde kullanılan önemli kemoterapi ilaçlarının da kaynağı niteliğindedir.

Tarihi

İtalyan-Fransız doktor Julius Caesar Scaliger, 1557 yılında Darién ve Meksika arasındaki bölgede bulunan dayanıklı bir metalin olduğunu söylemiştir. O metalin platin olduğu bilinmese de yeni bir element olduğunu ilk Scaliger söylemiştir. İlk kesin keşif ise, Kolombiya Río Pinto'nun alüvyon yataklarındaydı. İspanyollar, gümüşe benzerliği nedeniyle yeni metal platina del Pinto olarak isimlendirmişlerdir.

Etimolojisi

Platin adı, "küçük gümüş" anlamına gelen İspanyolca "platina" dan türemiştir.

Tüm Reklamları Kapat

Önlem ve Güven

Platinin sağlık etkileri

Platin bağlar genellikle kanseri tedavi etmek için bir ilaç olarak uygulanır. Platinin sağlık üzerindeki etkileri, şekillenen bağların türüne ve maruz kalan kişinin maruz kalma düzeyi ve bağışıklığına büyük ölçüde bağlıdır. Metal olarak platin çok tehlikeli değildir, ancak platin tuzları aşağıdakiler gibi çeşitli sağlık etkilerine neden olabilir:

  • DNA değişiklikleri
  • Kanser
  • Ciltte ve mukozada alerjik reaksiyonlar
  • Bağırsaklar, böbrekler ve kemik iliği gibi organlarda hasar
  • İşitme kaybı

Son olarak, platin tehlikelerinden biri de, insan vücudundaki selenyum gibi diğer tehlikeli kimyasalların toksisitesinin güçlenmesine neden olabilmesidir.

Platinin çevresel etkileri

Platin, kurşunlu benzin kullanan arabaların egzozlarından havaya salınır. Sonuç olarak, havadaki platin seviyeleri garajlarda, tünellerde ve kamyon taşımacılığı şirketlerinin arazilerinde daha yüksek seviyelere ulaşabilmektedir.

Platinin hayvanlar ve çevre üzerindeki etkilerinin neler olabileceği henüz çok kapsamlı bir şekilde araştırılmamıştır. Bilinen tek şey, platinin alımdan sonra bitkilerin köklerinde birikeceğidir. Platin içeren bitki köklerini yemenin hayvanlara ve insanlara herhangi bir zarar verip vermeyeceği henüz netlik kazanmış değildir.

İlginç Bilgiler ve Diğer

  • Bir kilogramı ölçmek için uluslararası standart olarak silindirik bir platin ve platin alaşımı kullanılır.
  • Platin, çok düşük reaktivite seviyeleri nedeniyle birçok anti-kanser ilacında kullanılmaktadır. Johnstone, Park ve Lippard tarafından yapılan 2014 araştırmasına göre, kanser tedavisi hastalarının yaklaşık yüzde 50'sinde tedavi olarak platin içeren ilaçlar kullanılıyor.[1]
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Periyodik Cetvel ve Elementler Yazı Dizisi

Bu yazı, Periyodik Cetvel ve Elementler yazı dizisinin 78 . yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan " Hidrojen" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
14
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Bilim Budur! 7
  • Muhteşem! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Umut Verici! 1
  • Tebrikler! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 23/12/2024 06:59:26 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10038

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Canlı Cansız
Doğa Yasaları
Beslenme Davranışı
Aşı
Diş Hekimi
Savunma
Avrupa
Sendrom
Su Ayısı
Kimyasal Evrim
Değişim
Goril
Deprem
Hastalık Dağılımı
Yayılım
Akıl
Bebek
Nötron
Toprak
Sağlık Bakanlığı
Yıldızlar
Evrimsel Tarih
Kırmızı
Terapi
Canlı
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
S. Aslan, et al. Platin. (27 Ocak 2021). Alındığı Tarih: 23 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/10038
Aslan, S., Bakırcı, Ç. M. (2021, January 27). Platin. Evrim Ağacı. Retrieved December 23, 2024. from https://evrimagaci.org/s/10038
S. Aslan, et al. “Platin.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 27 Jan. 2021, https://evrimagaci.org/s/10038.
Aslan, Sevcan. Bakırcı, Çağrı Mert. “Platin.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, January 27, 2021. https://evrimagaci.org/s/10038.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close