Renyum

Özellikler

Renyum, "Re" sembolü ile gösterilen ve atom numarası 75 olan kimyasal bir elementtir. Periyodik tablonun 7. grubunda yer alan gümüşi gri, ağır yapıya sahip, üçüncü sıra geçiş metalidir. Yer kabuğunda milyarda 1 parça (ppb) olduğu tahmin edilen ortalama konsantrasyonu ile renyum, en nadir elementlerden biridir.

Fiziksel Özellikler

Renyum; sünek, dövülebilir, gümüşi renkte bir metaldir. Santimetre küp başına 21.02 gram yoğunluğa, 3,180 °C (5,760 °F) erime noktasına ve 5,630 °C (10,170 °F) kaynama noktasına sahiptir.

Renyum oldukça yoğun bir metaldir. Bu özellik, metal grubu için alışılmadık bir durumdur. Çoğu metal ısıtıldığında, süneklikten kırılgan hale geldiği bir noktaya ulaşır. Bu noktanın altındaki sıcaklıklarda çalışılabilir olan metal, daha yüksek sıcaklıklarda işlenemez hale gelir. Bükme veya şekillendirme işlemi yapıldığında metal parçalanırlar. Renyumun alışılmadık yoğunluğu sayesinde, parçalanmadan defalarca ısıtılabilir ve geri dönüştürülebilir.

Kimyasal özellikler

Renyum, orta derecede kararlı bir metaldir. Oksijen ve bazı asitlerle çok hızlı reaksiyona girmez. Ancak nitrik asit (HNO₃) ve sülfürik asit (H₂SO₄) gibi güçlü asitlerle reaksiyona girer.

Bulunma Sıklığı ve Üretimi

Renyum, element olarak doğada bulunamaz. Gadolinit ve molibdenit madenlerinde az miktarda renyum bulunabilir. Molibdenit madenlerinden baca tozu yoluyla renyum çıkarılır. Dünya yıllık üretimi şu anda yaklaşık 5 tondur ve tahmini renyum rezervi 3500 tondur.

Uygulama ve Kullanım Alanları

Renyum, genel olarak tungsten ve molibden bazlı alaşımlara katkı maddesi olarak kullanılır. Bu alaşımlar fırın filamanları ve röntgen makinelerinde kullanılır. Ayrıca, aşınmaya ve ark korozyonuna karşı dayanıklı olduğu için elektrik kontak malzemesi olarak kullanılır.

Renyum katalizörleri zehirlenmeye (deaktivasyona) son derece dayanıklıdır ve ince kimyasalların hidrojenasyonu için kullanılır.

Tarihi

1905'te Masataka Ogawa, Sri Lanka'daki toryanit mineralinde renyuma rastladı. İncelediğinde ise atom spektrumundaki çizgilerden bilinmeyen bir element içerdiğini fark etti. Hata yaparak periyodik tabloda manganezin hemen altında bulunan boş hücreye ait olduğunu düşündü ve bu yüzden iddiası o sırada dikkate alınmadı. Bununla birlikte, Ogawa’nın spektrumunun yeniden incelenmesi, renyum keşfini kanıtladı.

Renyumun izolasyonu ise Mayıs 1925'te Berlin'de çalışan Walter Noddack ve Ida Tacke tarafından sağlandı.

Etimolojisi

Elementin ismi, Ren Nehri'nin Latince adı olan Rhenus sözcüğünden türetilmiştir.

Önlem ve Güven

Renyumun Sağlığa Etkileri

Renyum toksisitesi hakkında çok az şey bilinmektedir. Olası sağlık etkileri arasında şunlar vardır:

• Göz tahrişine neden olabilir.
• Ciltte tahrişe neden olabilir.
• Sıvı hali ciltte ve gözlerde yanıklara neden olabilir.
• Yutma durumunda sindirim sisteminde tahrişe neden olabilir.
• Solunum durumunda ise solunum yolu tahrişine neden olabilir.

Renyumun Çevresel Etkileri

Doğada o kadar az renyum vardır ki, toprakta, bitkilerde ve hayvanlarda nasıl etki edeceği hakkında neredeyse hiçbir bilgi bulunmamaktadır. Madencilik veya endüstriden kaynaklanan renyum tuzlarının neden olduğu herhangi bir kirlilik yoktur. Renyumun çevresel toksisitesi hakkında hiçbir bilgi bulunmamaktadır.

İlginç Bilgiler ve Diğer

• Mendeleev, periyodik tablosunu tasarlarken renyum özelliklerine sahip bir elementi tahmin etmiştir.
• Renyum, kararlı bir izotopa sahip olan keşfedilen son elementtir. Daha sonra keşfedilen elementler de vardır fakat tamamı radyoaktiftir.
• Re-185, renyumun tek kararlı izotopudur.
• Renyum, radyoizotopundan daha az bulunan kararlı bir izotopa sahip olan üç elementten biridir.