Sıra Dışı Hızda Evrim Gözlendi: Çekirgeler, Hayatta Kalabilmek İçin 2 Ayrı Bölgede ''Sessizleştiler''!

Yapılan araştırmalar, 2 ayrı Hawaii adasındaki çekirgelerin, ölümcül sineklerden kurtulmak için şarkı söyleyemeyecek şekilde evrimleştiklerini ortaya koydu.

10 yıl önce, Kauai ve Oahu adalarında 2 sene arayla değişmiş yapılı kanatlara sahip erkek çekirgeler belirmeye başladı. Normalde bu erkekler kanatlarını birbirine sürterek sesler çıkarırlar ve dişileri üzerlerine çekerler. Current Biology dergisinde yayımlanan bir makaleye göre bu erkekler, birbirinden bağımsız mutasyonlar nedeniyle evrimleştiler ve birbirlerinden fiziksel olarak farklılar.^[1] Bu sessiz çekirgeler, "yakınsak evrim" denen bir evrim türüne yepyeni bir örnek sunmuş oluyor.

Katil sinekler, çekirgelerin seslerini tespit ederek onları yakalamak konusunda sıradışı bir yeteneğe sahipler. Bir dişiyi etkilemek için şarkı söyleyen erkek avını yakalayan bu avcı sineklerin dişileri, çekirgelerin sırtlarına yavru larvalarını fışkırtıyor. Bu yavrular çekirgenin üzerine yapışıyorlar, çekirgeden besleniyorlar ve 1 hafta kadar sonra yumurtalarından çıkarak talihsiz çekirgeyi perişan bir halde arkalarında bırakıyorlar. Bu Kuzey Amerika sineklerinin varlığı, çekirgeleri baskı altında adapte olmaya zorluyor. Çünkü çekirgeler, bu adalara göreceli olarak daha yakın zamanda yerleştiler.

Sadece 20 nesilden kısa bir sürede, çekirgeleri sessizleştiren bir mutasyon Kauai Adası'ndaki çekirgelerin %90'ından fazlasına yayıldı. Sessiz oldukları için, bu "düzkanatlı" erkek çekirgeler parazitik sineklerden kurtulabiliyorlar ve onların yavruları tarafından yenilmekten kurtuluyorlar. Ancak bu zafer, elbette bir bedelle geliyor: ses olmaksızın bir dişiyi etkilemek çok zor bir iş. Sessiz erkekler evrimsel süreçte bunun üstesinden gelmeyi de kısa sürede başardılar: sessiz olanlar, sesli olan erkeklerin yanında kümeleniyorlar ve bu sayede onun çektiği dişilerden faydalanıyorlar.

Kauai Adası'ndaki bu keşfin 2003 senesinde yapılmasından sadece 2 sene sonra, bu adadan 100 kilometre ötedeki Oahu Adası'nda da bu şekilde sessiz ve düzkanatlı çekirgeler görülmeye başladı.

Sıra Dışı Biçimde Hızlı Evrim!

Araştırmacılar ilk başta bu çekirgelerin bir şekilde yardım alarak Kauai Adası'ndan Oahu Adası'na geçtiklerini varsaydılar. St. Andrews Üniversitesi'nden araştırmanın yöneticisi Dr. Nathan Bailey şöyle söylüyor:

Bir dişi tarafından yumurtaların bırakıldığı ufak bir toprak parçası bile, bir insanın botunun altına yapışarak diğer adaya geçmiş olabilir.

İlk etapta bu özelliğin birbirinden bağımsız olarak bu kadar kısa sürede evrimleşmiş olması uzak bir ihtimal olarak görünüyordu. BBC Haberler'e konuşan Dr. Bailey, buna hala inanmakta güçlük çektiğini söylüyor. Ancak olan, tam olarak buydu: çekirgeler, birbirlerinden bağımsız olarak, benzer çevresel baskılar altında aynı özelliği evrimleştirmeyi başarmışlardı!

Buna dair ilk ipucu, sessizleşmiş olan böceklerin iki adadaki yapılarının birbirinden farklı olmasıydı. Dahası, mutant çekirgeler üzerinde karşılaştırmalı olarak yapılan deneyler, bu sessizliğe neden olan mutasyonların X kromozomu üzerindeki aynı gende meydana geldiğini gösterdi. Son olaraksa, bir dizi diğer genetik işaretleyicinin iki canlı grubunda da incelenmesi, iki mutasyonun birbirinden bağımsız olarak meydana geldiğini doğruladı. Dr. Bailey şöyle söylüyor:

Doktora sonrası öğrencilerimden Sonia bana, iki adadan alınan çekirgelerin neredeyse hiç örtüşmeyen genetik işaretleyicilerini ortaya koyan bir diyagramı gösterene kadar, neyle karşı karşıya olduğumuza ikna olmamış haldeydim.

Birbirinden genetik olarak ayrı popülasyonlarda aynı özelliğin evrimleşmesine bilim dilinde "yakınsak evrim" deniyor. Bunun bir diğer örneği, bazı semenderlerde görülen "fırlatılabilen dil" özelliği. Bu dil yapısı da, birbirinden bağımsız gruplarda ayrı ayrı evrimleşti. Dr. Bailey şöyle söylüyor:

Bu sıra dışı bir bulgu. Çünkü bu evrim, evrimsel zaman açısından göz açıp kapayıncaya kadar diyebileceğimiz kadar kısa bir sürede gerçekleşti. Ayrıca bu araştırma, genomik evrimi vahşi bir sistem içerisinde gerçek zamanlı olarak tespit edebilmek için heyecan verici bir fırsat. Bu oldukça zorlu bir iştir, çünkü evrim çok uzun sürelerde meydana gelir.