Varyasyon (Çeşitlilik), Adaptasyon, Evrim ve Biyoçeşitlilik Arasındaki İlişki Nedir?
- Özgün
- Evrimsel Biyoloji
Bu 4 temel evrimsel biyoloji kavramı arasında büyük oranda döngüsel bir ilişki vardır.
Tüm canlıların sayısız özelliği gen adı verilen kimyasal moleküllerle belirlenir. Ancak genler, evrendeki hiçbir sistem gibi, kusursuz çalışamadığı için ve mutasyonlar, transpozonlar, crossing-over, bakteriyel/viral enfeksiyonlar, yatay gen transferi, vb. bazı iç mekanizmalardan ötürü sürekli olarak değişirler. Bu değişimler, bir canlı popülasyonu içerisindeki çeşitliliği yaratır, tazeler, yeni kombinasyonlar üretir. Buna varyasyon denir. Varyasyonların ne olduğuyla ilgili çok daha fazla bilgiyi buradan alabilirsiniz.
Varyasyonlar sürekli olarak değişen, dinamik seçilim baskıları altındadır. Bu baskılar doğal, yapay, cinsel, gruba dayalı, akrabalara dayalı seçilim baskıları olabilir. Bu mekanizmaların etkisi altında aynı türe ait bazı çeşitler (varyantlar) diğerlerine göre daha kolay hayatta kalır ve daha fazla ürer. Bu sayede kendisini avantajlı kılan özellikleri gelecek nesillere aktarabilir. İşte bu seçilim baskısı altında popülasyon içerisindeki bazı özelliklerin görülme sıklığının artmasına, kısaca canlının çevresine daha uyumlu hale gelmesine ve uyum başarısını arttırmasına adaptasyon adı verilir. Genellikle sadece Doğal Seçilim yoluyla olan evrimsel değişimlere "adaptasyon" denmektedir. Adaptasyonların ne olduğuyla ilgili çok daha fazla bilgiyi buradan alabilirsiniz.
Bir canlının değişimindeki tek etmenler adaptasyonlar değildir. Genetik sürüklenme gibi daha rastlantısal ancak var oluşun vazgeçilmez süreçleri de canlılığın değişmesini, popülasyonlar içerisindeki gen dağılımlarının ve alel sıklıklarının değişmesine neden olabilir. Bu değişim artış, azalış, dalgalanma, vb. şekillerde olabilir. İşte bir canlı popülasyonunun nesiller içerisinde gen dağılımlarının ve sıklıklarının değişmesine evrim denir. Dolayısıyla evrim, illa bir canlının diğerine değişmesi veya bir canlıdan yeni türlerin oluşması olayı değildir; basitçe, popülasyon genetiği dahilinde bir popülasyonun gen dağılımı ve sıklığının değişimidir. Türleşme, farklılaşma, yeni türlerin oluşumu, vb. unsurlar, bu sürecin kaçınılmaz sonuçlarıdır; ancak süreç bunlarla tanımlanmaz. Evrimin ne olduğuyla ilgili çok daha fazla bilgiyi buradan alabilirsiniz.
Evrim sayesinde yeni türler oluşur ve var olan türler değişir. Bu sayede (şimdilik yalnızca) yerkürede gördüğümüz çeşitlilik artar. Evrim nedeniyle yeni türler sürekli var olurken, tükenme sebebiyle birçok tür yok olur. Belli bir zaman diliminde gezegen üzerinde görülen çeşitliliğin toplamına biyoçeşitlilik adı verilir. Diğer tüm terimler gibi, bu terim de statik değildir; dinamiktir (değişkendir).
Dolayısıyla evrimsel süreçte varyasyon-adaptasyon-evrim-biyoçeşitlilik döngüsünü görürüz.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git-
10
-
7
-
4
-
2
-
2
-
1
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/02/2025 14:24:55 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/5510
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
