Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Apandis Organı Ne İşe Yarar? Apandisin Evrimi, Olası İşlevi ve Koalalar...

4 dakika
97,069
Apandis Organı Ne İşe Yarar? Apandisin Evrimi, Olası İşlevi ve Koalalar... Scientific Animation
Apandis organı
Tüm Reklamları Kapat

Apandisin neden ve nasıl körelmiş bir organ olduğunu "Körelmiş Organlar Nedir? Neden Körelirler? Neden Hala Canlılarda Bulunurlar?" ve"Selüloz Sindirimi ve Apandiks İlişkisi" başlıklı makalelerimizde izah etmiştik. Burada ise modern bilimsel çalışmalar ışığında, evrimsel süreçte körelmiş ama halen yok olmamış bu organın, tamamen yok olmasına engel olan, olası işlevlerine göz atacağız:

Nesiller boyunca apandisin tamamen işlevsiz olduğu düşünülmüştü. Apandiks gerçekten de insanlarda, aslen evrimleştiği işlevini göremez. Ancak bu, tamamen işlevsiz olması gerektiği anlamına gelmez. Örneğin 23 milyon yılı aşkın bir süredir insana ve yakın kuzenlerine gidecek dalda kuyruklar bulunmamaktadır ve körelmiştir, bu sebeple kuyruk kemikleri de körelmiştir. Ancak kuyruk sokumumuzda bulunan kemikler, körelmiş kuyruğumuzun kalıntısı olsalar da, halen çevredeki kaslara zayıf bir tutunma yüzeyi sağlarlar. Yani bir körelmiş organ, %100 işlevsiz olmak zorunda değildir.

Yapılan araştırmalar, apandiks içerisinde iyi huylu bakterilerin yaşadığını gösteriyor. Vücutlarımız bu bakterileri kullanarak, özellikle dizenteri ve kolera gibi hastalıklar sonrasında sindirim sistemini "yeniden başlatabiliyor". Geleneksel olarak düşünülen, apandisin basitçe gereksiz bir organ olduğu ya da evrimsel sürecin bir gölgesi olduğu yönündeydi. Yıllar boyunca doktorlar apandisin yeni keşfedilen görevlerine rağmen alınmasını tavsiye etmişlerdi ve görünen o ki, gerçekten de bu organın alınması herhangi bir sorun teşkil etmemektedir.

Tüm Reklamları Kapat

ABD'nin North Carolina eyaletinde bulunan Duke Üniversitesi Tıp Merkezi'nden araştırmacılar, sindirim için önemli olan bakterilerin ölmesine neden olabilecek kadar ciddi bir dizanteri veya kolera hastalığından sonra apandisin, iyi huylu bakterilerin yeniden sindirim sistemine yayılması için bir rezerv görevi gördüğünü söylüyorlar. Bulgularına rağmen Prof. Dr. Bill Parker, tüm bu yeni keşiflerin bizlerin ne pahasına olursa olsun apandisimize sarılmamız gerektiği anlamına gelmediğini önemle vurguluyor ve şöyle açıklıyor:

İnsanların apandisin sırf bir görevinin keşfedilmesinin, onun iltihaplandığı zaman vücutta tutulması gerektiği anlamına gelmediğini anlamaları gerekiyor. Yani keşfettiklerimizi keşfetmiş olmamız sevindirici, ancak kimseye herhangi bir zarar vermek istemeyiz. İnsanların kalkıp da 'Ah, apandisimin bir görevi varmış, dolayısıyla doktora aldırmak için gitmeyeceğim. Onu vücudumda ne pahasına olursa olsun tutacağım.' demelerini istemiyoruz.

RMIT Üniversitesi Tıp Bilimleri'nde görev yapan Doç. Dr. Nicholas Vardaxis, Duke Üniversitesi araştırmacıları tarafından ileri sürülen teorinin oldukça mantıklı olduğunu söylüyor ve şöyle ekliyor:

Bir fikir olarak bu oldukça ilgi çekici. Belki de bu iyi, ufak bakterilerin yerleşmesi için bir alan olarak görev alıyor. Her şeyden izole ufak bir kesecik... Önemli olansa şu: Evrimsel sürece baktığımızda, evrim skalasında bir tür ne kadar yüksekteyse, o kadar daha fazla hepçil olmaktadır. Bu nedenle apandisi de o kadar ufak ve gereksiz olmaktadır. İnsanlar bunun güzel bir örneğidir. Apandisimizdeki bakteriler, sindirim kanalımızdaki bakterilerle aynıdır. Dolayısıyla o özelleşmiş bakterilerimizi yitirmiş vaziyetteyiz. Dolayısıyla artık herhangi bir rezervuar görevi olduğunu düşünmüyorum, hayır. Bu organ, bir zamanlar işlevsel olan versiyonlarının bir kalıntısı.
Farklı türlerde apandis organı
Farklı türlerde apandis organı

Bilim insanları apandisin bu olası görevinin keşfini, koalaların apandisini inceleyerek yaptılar. İnsanlardaki kısa versiyonuna karşılık koalalarda aşırı uzun bir apandis bulunmaktadır. Bu da, neredeyse yalnızca ökaliptus yapraklarından oluşan diyetlerini sindirebilmeyi sağlamaktadır. Prof. Vardaxis, koalaların apandisi de insanlarınkine benzer bir şekilde çalışsa da, Avusturalyalı bir keseli memeli olan bu türün apandisinin yakın gelecekte körelmesini beklemediğini söylüyor. Şöyle açıklıyor:

Tabii ki eğer koalanın üzerinde yaşadığı ökaliptuslar yok olmazsa veya devasa bir çürüme süreci başlamazsa... Eğer böyle bir şey olursa, şu anda var olan bazı mutant koalalar belki de başka şeyler yemeye başlayacaklar. Onlar başka şeyler yeme açısından seçilip elendikçe, nesiller boyunca ve yüz binlerce yıllık bir süre zarfında, evet, kesinlikle koala apandisi de küçülecektir.

Profesör Vardaxis insanların apandisindeki küçülmenin binlerce yıl boyunca süren bir diyet değişiminden kaynaklandığını söylüyor. İşte bu sebeple, şu anda uzun bir apandise sahip bir tür, gelecekte kendisini küçük bir apandisle bulabilir. Eğer ki diyetleri ciddi biçimde değişecek olursa, apandisleri de küçülecektir. Belki de gelecekte koalalar da apandisit hastalığıyla mücadele etmek zorunda kalacak ve onların da apandisleri alınmak zorunda kalacaktır.

Tüm Reklamları Kapat

Görülebileceği gibi apandisin insanda körelmiş bir organ olduğu tartışmasızdır. Apandis, asıl görevi selüloz sindirimi olan bir organdır ve insanda bu görevini yapamamaktadır. Dolayısıyla evrimsel süreçte köreldiği tartışılabilir bir konu değildir. Ancak tartışılan, halen herhangi bir yan işlevi olup olmadığıdır. Bu işlevin önemine bağlı olarak organın yok olma süreci yavaşlayacak, hatta durabilecektir. Bu, körelmenin gerçekleşmediği anlamına gelmez; söylediğimiz gibi, apandiks körelmiş bir organdır. Sadece evrimsel biyologlar, bu organın gelecekte tamamen yok olup olmayacağı konusunda bir analiz yapmaya çalışmaktadırlar ve bu sebeple bu körelmiş organın olası yan işlevleri ve bu işlevlerin ne kadar etkili olduğu önem arz etmektedir. Örneğin daha önceden apandisin bağışıklık sistemiyle ilişkili rolleri de olduğu ileri sürülmüştür. Ancak bu işlevlerin o kadar etkisiz olduğu anlaşılmıştır ki, evrimsel bir anlamı olabileceği düşünülmemektedir.

Uzun lafın kısası, evrimsel biyolojide bir organ ya %100 işlevseldir ya da %100 işlevsizdir diye bir ikilem bulunmamaktadır. Dikkat edilecek olursa, söz konusu organların adı "İşlevsiz Organlar" değil, "Körelmiş Organlar"dır. Dolayısıyla ana işlevden sapmış veya eskisi kadar iyi yapamayan organlardan söz ederiz. En tepede verdiğimiz makalelerden bol bol örneğini görmeniz mümkündür.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
45
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 50
  • Merak Uyandırıcı! 26
  • Muhteşem! 19
  • Bilim Budur! 15
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 14
  • İnanılmaz 12
  • Umut Verici! 9
  • Korkutucu! 6
  • Güldürdü 3
  • Üzücü! 2
  • Grrr... *@$# 2
  • İğrenç! 1
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: ABC | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 06/11/2024 03:14:36 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2355

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Göz
Fil
Mitler
Hominid
Sinirbilim
İklim Değişikliği
Karar Verme
Veri Bilimi
Charles Darwin
Hayvan Davranışları
Kanıt
Maske Takmak
Entomoloji
Kimya
Kırmızı
Kurt
Kelebek
Astronomi
Etimoloji
Yılan
Protein
Geometri
Arkeoloji
Pandemik
Atom
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Apandis Organı Ne İşe Yarar? Apandisin Evrimi, Olası İşlevi ve Koalalar.... (21 Mayıs 2014). Alındığı Tarih: 6 Kasım 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/2355
Bakırcı, Ç. M. (2014, May 21). Apandis Organı Ne İşe Yarar? Apandisin Evrimi, Olası İşlevi ve Koalalar.... Evrim Ağacı. Retrieved November 06, 2024. from https://evrimagaci.org/s/2355
Ç. M. Bakırcı. “Apandis Organı Ne İşe Yarar? Apandisin Evrimi, Olası İşlevi ve Koalalar....” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 21 May. 2014, https://evrimagaci.org/s/2355.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Apandis Organı Ne İşe Yarar? Apandisin Evrimi, Olası İşlevi ve Koalalar....” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, May 21, 2014. https://evrimagaci.org/s/2355.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close