Var olabilmemizin yegâne yolu, sekstir. Öyle ki seks, insanlar da dahil birçok hayvan türünün varlığının iki biyolojik temelinden birisidir (diğeri hayatta kalmaktır). Bunu, çocuk ölümlerinin aşırı yüksek olduğu zamanlarda, türümüzün varlığını koruyabilmiş olduğu gerçeğinde net bir şekilde görebiliyoruz. Eğer seks dürtülerini baskılamış olsalardı, popülasyonumuz bugünlere kadar gelemeyecekti.

Buna karşılık, dürüst olalım, yeryüzündeki en güçlü tabulardan birisi sekstir. Modern toplumların büyük bir kısmında seks, açık açık konuşulması uygun olmayan, hatta birçok durumda baskılanması, örtülmesi, görmezden gelinmesi gereken, sadece sınırlı bir evlilik kurumu içerisinde makul görülen bir davranış olarak algılanmaktadır. Ne var ki, ne kadar tabulaştırılırsa tabulaştırılsın, seksi baskılamak konusunda evrensel bir başarısızlık söz konusudur: Seks, ne kadar baskılanırsa, o kadar yasa dışı ve/veya "el altından" olacak şekilde açığa çıkmakta, davranışlarımızı öyle veya böyle şekillendirmektedir. Her kadın ve her erkek, gün içerisinde defalarca seksi aklından geçirmektedir; seksten uzak durduğunu söyleyenlerin bile birçoğu, düzenli ve aktif seks hayatlarına sahiptir.

Hayal edelim: Harika bir bahar günü, hafta sonu. Sabah uyandınız, uyanma sonrası rutinlerinizi yerine getirdiniz. Güzel bir kahvaltının ardından çayınızı veya kahvenizi koyup bilgisayarın başına geçtiniz. Facebook ikonuna tıkladınız, anasayfada geziniyorsunuz ve karşınıza dikkatinizi çeken bir görsel çıktı; belli ki ilginizi çeken konulardan biri hakkında bir yazıya yönlendiriyor. Tıkladınız, sayfa açıldı, sayfada biraz aşağı inip başlığın olması gereken yere baktınız ve… en büyük korkularınızdan biri gerçek oldu: Okuyamıyorsunuz. Aşağı yukarı yedi yaşından beri büyük çabalar sarf edip geliştirdiğiniz, ciltler dolusu kitapla bileyip keskinleştirdiğiniz o yeti artık yok.

Etrafınıza bakıyorsunuz: Evet, üzerinde buharlar tüten o sıcak içecek hâlâ masanın üzerinde. Bilgisayar ekranının az ötesindeki çerçevede duran fotoğraftaki arkadaşlarınızın yüzlerini seçebiliyor, onları ayırt edebiliyorsunuz. Hemen yanı başınızdaki kütüphanede yatan, Eric Hobsbawm’ın Kısa 20. Yüzyıl kitabının kapağındaki kişinin Charlie Chaplin, kitabın kapağının da kırmızı olduğuna, dahası Chaplin’in bu pozu Büyük Diktatör filminde verdiğine de kuşkunuz yok; ama ne kitabın veya yazarın ismini ne de başka herhangi bir yazıyı okuyabiliyorsunuz.

-Tüberküloz veya verem;Mycobacterium tuberculosis basillerin oluşturduğu insandan insana hava yolu ile bulaşabilen başta akciğer olmak üzere tüm organlarda hastalık yaratabilen bir enfeksiyon hastalığıdır.

-Hasta bireylerin konuşması,öksürmesi,hapşırması sırasında damlacıklar havaya atılır ve bu damlacıkların sağlıklı bireyler tarafından solunması ile hastalık yayılır.

Atmosferde karbondioksit biriktikçe Dünya daha da ısınacaktır. Washington Üniversitesi tarafından yürütülen ve Science Advances dergisinde yayınlanan yeni araştırma, karbondioksitteki belirli bir artışın tam olarak ne kadar ısınmaya yol açacağının cevabını arıyor.^[1]

Araştırmacılar, karbondioksit ve küresel sıcaklık arasındaki ilişkiyi daha iyi anlamak için Kuzey Amerika'nın büyük bir bölümünün buzla kaplı olduğu en son buzul çağını analiz etti. Sonuçlar, gelecekteki ısınma tahminlerinin çoğu değişmese de mutlak en kötü durum senaryosunun olası olmadığını ortaya koyuyor. Atmosfer bilimleri alanında Washington Üniversitesinde doktora öğrencisi olan makalenin baş yazarı Vince Cooper şöyle söylüyor:

Doğada neredeyse hiçbir olgu, son haliyle, birdenbire var olmaz. Her zaman daha eski, daha basit, daha başka nedenlerle var olan unsurların dönüşümüyle yeni yapıların geliştiğini görürüz. İnsanı "insan" yapan en sıra dışı unsurlardan biri gibi gözüken mizah ve espri anlayışı da bundan muaf değildir. Mizahın yazılı kökenlerini, profesyonel "jestçilerin" ve "şaka kitapları"nın olduğu Antik Yunan'a kadar takip etmek mümkündür. Hatta MÖ 460'ta doğmuş olan Demokritos, "gülen filozof" olarak anılırdı; çünkü oldukça espritüel biriydi ve çağdaşlarının "aptallıklarına" gülmesiyle bilinirdi.^[1] Ama mizahın kökenleri orada durmaz. Avustralya Aborijinleri'ne yönelik antropolojik çalışmalar, mizahın Homo sapiens içindeki kökenlerinin en az 35.000 yıllık olduğunu düşündürmektedir. Fakat karşılaştırmalı etoloji (hayvan davranışları) çalışmalarından gelen veriler, mizahın davranışsal kökenlerini Homo sapiens türünden çok daha öncesine, günümüzden yaklaşık 16-10 milyon yıl öncesine dayanıyor olabileceğini göstermektedir.^[2][3]

Mizahın evrimsel kökenlerini anlamak için, onun davranışsal öncülleri ile davranışsal ardıllarını incelemek gerekmektedir: Espri ve şaka gibi tüm bileşenleriyle bir arada değerlendirilebilecek olan "mizah" kavramının öncülü; sözlerle veya davranışlarla icra edilen soyut bir oyundur. Mizahın kalbinde yer alan espri veya şakanın kendisi, birbiriyle bağdaşmaz gibi gözüken unsurları barındıran bir bağlama veya bağlamlara sahiptir. Çözümlenmesi gereken bir bilinmezi barındırır (size anlatılmaya yeni başlanan bir fıkrayı düşünün) veya sıra dışı bir fiziksel davranışı barındırır (bir "eşek şakası"nı düşünün). Bu bilinmezlik ve bağdaşmazlık, kişide psikolojik bir gerilime neden olur. Ancak mizahın az önce tanımladığımız oyuncu doğası içerisinde, esas mesaj (İng: "punchline") verildiğinde ve espri patlatıldığında veya fiziksel şaka sonlandığında, bağdaşmaz bağlam da çözüme kavuşur ve şakanın hedefindeki kişi, gerilimin ortadan kalkmasıyla genellikle güler veya kahkahaya tutulur. İşte bu duygusal iniş çıkışlar, sosyal hayvan türlerini birbirine bağlayan önemli bir davranış kalıbına karşılık gelir. Dolayısıyla mizahın kökenlerinin sırları, insan-harici sosyal hayvanlardaki oyun, mizah algısı ve kahkaha davranışlarında yatar. Bu yazımızda, bu faktörlere, bunların evrimine ve modern mizah ile ilişkisine bir bakış atacağız.

Görüntü, floresan atomların keskin kırmızı noktalarının dalga paketlerinin bulanık lekelerine dönüştüğünü gösteriyor. Bu, kuantum mekaniğinin temel taşlarından biri olan atomların hem parçacık hem de dalga olarak var olduğu fikrinin çarpıcı bir göstergesidir.

Görüntüleme tekniğini icat eden bilim insanları, bulgularını ön baskı olarak arXiv'de yayınladılar.^[1] Bu nedenle araştırmaları henüz hakem denetiminden geçmedi.