Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Oturmanın Riski: Günün Önemli Bir Bölümünde Dinlenecek Biçimde Evrimleştik; ancak Yanlış Oturuyoruz!

Oturmanın Riski: Günün Önemli Bir Bölümünde Dinlenecek Biçimde Evrimleştik; ancak Yanlış Oturuyoruz!
5 dakika
27,633
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 3 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Geçmişte insanlar seyahat etmek ve ağır yükleri kaldırmak için ayaklarını kullanırdı. Şimdi ise hızlı trenler ve uçaklarla seyahat edip rahat koltuklarımıza gömülüyoruz. Arkamıza yaslanıp oturmak için ayırdığımız fazladan süre, bize kalp hastalıkları gibi bedellerle dönüyor.

Yeni bir hipoteze göre, aslında rahatlamak çok da kötü bir şey değil. Hatta bir bakıma, rahatlamak için evrimleştik bile diyebiliriz. Tek sorun şu: Günümüzde, rahatlamak için yanlış yolları seçiyoruz.

Tüm Reklamları Kapat

Tahminlere göre Amerikalılar günlerinin 6.4 saatini oturarak geçirirken, gençlerde bu süre günlük 8.2 saati buluyor. Bu sayı, size oturmaya programlanmış bir toplumun kaderi gibi gözüküyorsa, şu gerçeğe kulak verin: Avcı-toplayıcı toplumlarda yaşayan diğer insanlar da, buna yakın denilebilecek ölçüde bir zamanını dinlenerek geçiriyordu!

Proceedings of the National Academy of Sciences'da yayımlanan bir çalışmada Tanzanya'da yaşayan Hadza kabilesinin (günümüzde var olan bir avcı-toplayıcı topluluğu) dinlenme alışkanlıklarını inceledi.[1] Çalışma grubu, kabilenin ortalama bir günde 9.9 saati aktif olmayan bir şekilde geçirdiğini buldu.

Tüm Reklamları Kapat

Çalışmayı yürüten David Raichlen, Hadza topluluğunun günümüzdeki endüstrileşmiş şehirlerdeki insanlarla kalp hastalığı riskini aynı düzeyde taşımadığını söylüyor. Bunun sebebi, aslında rahatlamak için oturmamaları, yerde diz çökmeleri, çömelmeleri ya da uzanmaları...

Raichlen’in Inverse'e söylediğine göre, "aktif dinlenme" olarak adlandırdığımız duruşlarda, kaslarımız daha çok çalışıyor ve oturmanın yarattığı olumsuz sonuçları engelliyor. Raichlen şöyle diyor:

Hem dinlenmede hem aktif halde iken yaşadıkları sürekli kas etkinliğinin, bu kesimde uzun süreli hareketsizliğin kalp ve damar hastalıkları ile ilişkilendirilmemesini açıklayabileceğini düşünüyoruz.

Tüm bunlar, hiçbir şey yapmayarak harcadığımız zamanın risk faktörü olmadığını gösteriyor. Risk faktörü olan, hiçbir şey yapmama biçimimiz...

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Hadza insanlarının dinlenme pozisyonları.
Hadza insanlarının dinlenme pozisyonları.
Inverse

Rahat Mobilyaların Sağlıksız Yönleri

Raichlen'in de açıkladığı şekilde, araştırmacılar ilk başta hareketsizliğin insanların evrimsel tarihinde çok yer kaplamadığını düşündüler.

Bu durum da bir varsayıma yol açtı: Oturmanın ölüm ve kalp rahatsızlığı gibi koşullara bağlı olmasının sebebi çok fazla hareketsiz zaman geçiriyor olmamız. Güncel alışkanlıklarımız, yapmak için evrimleştiğimiz şeylerle uyuşmuyor.

Avcı-toplayıcıların bizden çok daha aktif olduklarını tahmin edildiğini not olarak ekliyor. Bazı toplumlar, örnek verecek olursak Tsimané (Bolivia’daki avcı-toplayıcı topluluk) toplumunun kalpleri çok sağlıklı. The Lancet dergisinde 2019'da yayımlanan bir çalışmaya göre 80 yaşındaki bir Tsimané’linin kalbi 50 yaşındaki bir Amerikalının kalbi gibi gözüküyor.[2]

Bu Durum, Evrimsel Geçmişimizle Uyumsuz Gözüküyor!

Raichlen'in çalışması, avcı-toplayıcıların hareketsiz vaktinin olmadığı fikrini çürütüyor. Çalışması, Hadza insanlarının da uzun süreli hareketsiz dönemlerinin olduğunu gösterdi. Aslında, hareketsizliklerinin günümüzde Amerika'da gördüğümüz durumla “kıyaslanabilir” olduğunu ekliyor. Özellikle, bu hareketsizlik onları etkiliyormuş gibi durmuyor.

Bizim gördüğümüz üzere, kolesterol veya trigliserit gibi biyolojik olarak belirgin bir riskleri yok diye ekliyor.

Bu makale, hareketsizliğin bize zararlı olmasının nedeni olarak, insanların hareketsiz yaratıklar haline gelmek için evrimleşmiş olmadığını öne sürüyor. Çünkü asla bu kadar rahat olmamamız gerekiyordu. David Raichlen, şöyle diyor:

Tüm Reklamları Kapat

Evrimsel geçmişimizde dinlenmenin muhtemelen sandalyeye oturmaktan daha fazla kas aktivitesi içeren duruşlarda gerçekleştiğini düşünüyoruz. Geçmişimizde bir yerde çok rahat mobilyaları keşfettik ve bu, hiç kas aktivitesi gerektirmeyen hareketsizliğimize sebep oldu. Bu evrimsel geçmişimize çok uygun değil.
Hadza topluluğu rahat sandalyelerde oturmak yerine çömelmeyi tercih ediyorlar.
Hadza topluluğu rahat sandalyelerde oturmak yerine çömelmeyi tercih ediyorlar.
Inverse

Tüm Problem Oturmakta mı?

Endüstrileşmiş kentlerde günlük 10 saat oturma ölüm riskini yaklaşık %48 arttırıyor. Fakat konu endüstrileşmiş şehirlere geldiğinde, ölüm sebebini oturma saatine bağlamak ya da sağlıksız beslenmeden kaynaklandığını söylemek zorlaşıyor.

Örnek olarak Circulation dergisinde 2019'da yayımlanan çalışmaya göre eğer Amerikalılar şeker kullanımını günlük 200 kaloriye düşürürse, öngörülen 354.400 kalp ve damar hastalıkları ve 599.300 diyabet hastalığı ilk 20 yıl içerisinde önlenmiş olur.

Belli ki beslenme şekli kalp ve damar hastalıklarının sayısında önemli bir role sahip.

Ekranlar hayatımıza girdiğinden beri oturma ve kötü beslenme hayatımızla iç içe geçmiş durumda. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity'de 2019 yılında yayımlanmış olan bir çalışmada 33 bin Brezilyalı gencin telefon kullanımları ve sağlıkları araştırıldı.[3] Bilim insanları günde 6 saatten fazla ekran başında vakit geçiren gençlerin metabolik sendrom (prediyabet gibi) belirtileri gösterdiğini gözlemledi. Ayrıca bu belirtilerin otururken atıştırmalık yiyen çocuklarda kalıcı olduğu gözlemlendi.

Tüm Reklamları Kapat

Hadza topluluğunun bizden birçok yönden farklı olmasıyla birlikte çömelme konusundaki kabiliyetleri oturmaktan daha fazla. Ayrıca beslenme şekilleri de bizimkilerden çok daha farklı.

Raichlen, çalışmalarında beslenmeye bakmadıklarını çünkü Hadza toplumunun tam olarak ne yediklerine dair yeterli bilgimizin olmadığını söylüyor. Bunlara ek olarak önceki çalışmasında yağsız et, bitki ve işlenmemiş yiyecekler yiyor olabileceklerini söylüyor. David Raichlen, şöyle diyor:

Belli ki beslenme şekli kalp ve damar hastalıklarının sayısında önemli bir role sahip ama günümüzde avcı-toplayıcı yaşam tarzına bütün olarak bakarsanız, bizim endüstrileşmiş şehirlerde sağlıklı bir kalbe sahip olmak için önerdiğimiz yaşam tarzıyla uyumlu olduğunu göreceksiniz.

Başka bir deyişle, eğer hareketliyseniz, iyi beslenmeye de yatkınsınız demektir. Doğrusu şu ki onlar sırtlarını koltuğa yaslayarak saatlerini geçirmiyorlar bu da kalplerini cezalandırmadıklarını gösteriyor.

Yine de sonuçlar, en azından ayakta çalışmaya uygun bir masa düşünmenizi sağlamak için yeterlidir. Veya masanızı çömelmeye uygun hale getirerek de sonuçlara sadık kalabilirsiniz.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
78
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 56
  • Merak Uyandırıcı! 30
  • İnanılmaz 23
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 18
  • Bilim Budur! 15
  • Muhteşem! 11
  • Korkutucu! 10
  • Umut Verici! 8
  • Güldürdü 4
  • Grrr... *@$# 3
  • Üzücü! 2
  • İğrenç! 1
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: Inverse | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 07:06:53 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9678

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
E. Betuel, et al. Oturmanın Riski: Günün Önemli Bir Bölümünde Dinlenecek Biçimde Evrimleştik; ancak Yanlış Oturuyoruz!. (6 Aralık 2020). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9678
Betuel, E., Öci, Ö., Bakırcı, Ç. M. (2020, December 06). Oturmanın Riski: Günün Önemli Bir Bölümünde Dinlenecek Biçimde Evrimleştik; ancak Yanlış Oturuyoruz!. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/9678
E. Betuel, et al. “Oturmanın Riski: Günün Önemli Bir Bölümünde Dinlenecek Biçimde Evrimleştik; ancak Yanlış Oturuyoruz!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Özlem Öci, Evrim Ağacı, 06 Dec. 2020, https://evrimagaci.org/s/9678.
Betuel, Emma. Öci, Özlem. Bakırcı, Çağrı Mert. “Oturmanın Riski: Günün Önemli Bir Bölümünde Dinlenecek Biçimde Evrimleştik; ancak Yanlış Oturuyoruz!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Özlem Öci. Evrim Ağacı, December 06, 2020. https://evrimagaci.org/s/9678.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close