Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Orta Çağ'da Herkes Dünya'nın Düz Olduğuna mı İnanıyordu?

Orta Çağ'da da İnsanlar Dünya'nın Küresel Olduğunu Biliyorlardı!

Orta Çağ'da Herkes Dünya'nın Düz Olduğuna mı İnanıyordu? io9
5 dakika
29,136
Tüm Reklamları Kapat

İddia

Orta Çağ'da Dünya'nın düz olduğuna inanılırdı. Hatta o yüzden Kristof Kolomb'un yapmaya çalıştığı seyahatin sonucunda Dünya'nın kenarından düşeceğinden korkuluyordu. Avrupalı bilim insanları Kolomb'un gezisinin başarısı sayesinde Dünya'nın düz olmadığını, yuvarlak olduğunu anladılar.

Gerçek mi?

Sahte
Sahte

Gerçek Ne?

Orta Çağ'da herkesin Dünya'nın düz olduğuna inandığı fikri 19. yüzyılda türemiş bir uydurma bilgidir. Avrupa haricinde, özellikle İslam coğrafyasından edinilen metinlerde Orta Çağ'da Dünya'nın şekline yönelik hakim görüşün "yuvarlak Dünya" olduğu rahatlıkla anlaşılmaktadır. Düz dünya inancı büyük oranda Avrupalılarla sınırlı olan ve oldukça kısa bir süre hakim olan bir fikirdir. Hatta Avrupa'daki filozoflar ve akademisyenler arasında da hiçbir zaman "Düz Dünya" fikri kabul görmemiştir; sadece halk arasında kısmen yaygın olan bir inanış olarak kalmıştır. Ancak sanki Orta Çağ'da sürekli ve tüm Dünya çapında, bilim insanlarını da kapsayacak şekilde inanılan bir fikirmiş gibi lanse edilmektedir.

İddianın Kökeni

1991 yılında yazdığı "Düz Dünya'yı İcat Etmek" başlıklı kitabında Kaliforniya Üniversitesi eski profesörlerinden Jeffrey Burton Russell, Orta Çağ'da herkesin düz Dünya'ya inandığı fikrinin 1800'lü yılların yazarları olan Washington Irving ve Antoinne-Jean Letronne tarafından uydurulduğunu belirtmektedir. 1828 yılında Irving tarafından yazılan "Kristof Kolomb'un Yaşamı ve Gezileri" başlıklı bir kitap bir biyografi dilinde yazıldıysa da, çoğu kurgudan ibarettir. İlk defa bu kitapta Avrupalılar'ın Kolomb'un gezileri sayesinde Dünya'nın yuvarlak olduğunu fark ettikleri anlatılmaktadır. Bu, uydurma bir iddiadır ve hiçbir bilimsel ve tarihi dayanağı yoktur. Benzer şekilde, Letronne tarafından yazılan kitaplarda Hristiyanlar'ın hepsinin Dünya'nın düz olduğuna inandığı yazılır. Bu neredeyse tamamen hatalı olmasına rağmen Letronne, çok miktarda atıf almıştır.

Tüm Reklamları Kapat

Bilgiler

Dünya'nın yuvarlak olduğuna dair ilk fikirlere Milattan Önce 6. Yüzyıl'da Pisagor'un yazıtlarında rastlıyoruz. İşin ilginç tarafı, arılar bile birbirlerine nektar yerlerini bildirirken Dünya'nın yuvarlaklığını hesaba katmaktadır; bu gerçeğin farkındadır. Dolayısıyla türümüzün Dünya'nın yuvarlaklığını günümüzden 2600 yıl önce keşfetmiş olduğu gerçeği pek de etkileyici sayılmaz. Buna rağmen, Dünya'nın yuvarlak olduğu gerçeğinin sanıldığı kadar yeni olmadığını anlamak önemlidir.

Pisagor'un tespiti pek dikkate alınmadı. Ancak ondan sonra gelen ise Aristo, MÖ 4. yüzyılda Pisagor'un tespitine katılmıştır. Aristo bunu ispatlamak için güneye seyahat ettikçe güney yarımküre takım yıldızlarının gökyüzünde daha yüksekte belirdiği gerçeğine işaret etmiştir. Ayrıca Ay tutulması sırasında Dünya'nın Ay'a vuran gölgelesinin yuvarlaklığından söz eden ilk kişi de Aristo olmuştur.

Tüm Reklamları Kapat

Büyük matematikçi Öklid de Dünya'nın yuvarlaklığından bahsetmiştir. Ancak belki de en önemlisi, İskenderiye Kütüphanesi'nin baş kütüphanecisi Eratosthenes, Dünya'nın sadece yuvarlak olduğunu kabul etmekle kalmamış, çevresini deneysel ve matematiksel olarak ölçmeyi başarmıştır. Yaz gündömününde tam öğlen vaktinde Mısır'ın Asvan kentindeki bir kuyuya Güneş'in tamamen dik vurması sonucu hiçbir gölgenin oluşmadığını fark etmiştir. Aynı gün, aynı saatte Asvan'dan 5000 stadyum (yaklaşık 800 kilometre) uzaktaki İskenderiye'ye diktiği bir çubuğun gölgesinin oluştuğunu ve bu gölgenin yaklaşık 7 derece açıyla oluştuğunu (yani bir çemberin yaklaşık 1/50'si olduğunu) fark etmiştir. Gölge uzunluğu, direk uzunluğu ve şehirler arasındaki mesafeden yola çıkan Eratosthenes, basit bir Öklid Matematiği kullanarak Dünya'nın çevresini 250.000 stadyum, yani 40.000 kilometre olarak ölçmüştür. Dünya'nın gerçek çevresi 40.075 kilometredir!

Batlamyus (Ptolemy), Kolomb'un denize açılmasından 1300 sene önce, Roma İmparatorluğu'nun en ihtişamlı olduğu dönemlerde yazdığı Coğrafya isimli kitabında, Dünya'nın yuvarlak olduğunun yaygın olarak kabul edilen bir gerçek olduğunu yazmaktadır.

David Lindberg tarafından 1992 yılında yazılan Batılı Bilimin Başlangıcı isimli kitapta, Orta Çağ kozmolojisine etraflıca yer verilmektedir ve Orta Çağ'da Dünya'nın yuvarlak olduğunun halk arasında yaygın bir şekilde bilindiği vurgulanmaktadır. Kitapta, Thomas Aquinas, Roger Bacon, Albert Magnus, Dante gibi Orta Çağ yazarlarının yazılarında Dünya'nın yuvarlaklandığından sıradan bir şekilde bahsedildiği gösterilmektedir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Hatta döneme ait metinlerde Dünya'nın düz olduğuna dair bilgi bulmak sanılandan güçtür. Örneğin 1200 ila 1500 yılları arasında yazılan üniversite kitaplarında Dünya'nın bir küre şeklinde olduğu açıkça belirtilmektedir.

Kolomb, Dünya'nın Yuvarlaklığını İspatlamaya Çalıştı mı?

Benzer şekilde, Kristof Kolomb'un Dünya'nın yuvarlak olduğunu ispatladığı bilgisi de hatalıdır. Kolomb, ne yolculuğu öncesinde ne de sırasında Dünya'nın yuvarlak olduğunu ispatlamak gibi bir amaca sahipti. Hatta bu yönde veya aksi yönde herhangi bir argüman geliştirmemişti bile! Kolomb'un amacı, İspanya ile Çin arasındaki mesafenin sanıldığı kadar büyük olmadığını ispatlamaktı. Asıl amacı, Çin'e ulaşmak için batı yönünde yelken açmanın, kıyıyı takip etmeye nazaran çok daha kısa süreceğini ve çok daha güvenli olacağını göstermekti. Yolculuğu gerçekten de dönemin alim ve bilim insanlarınca maddi olarak desteklenmişti; ancak hiçbiri Dünya'nın yuvarlaklığını ispatlama peşinde değildi. Zaten aksini düşünen pek kimse yoktu. Onların endişesi, Dünya'nın büyüklüğünün Kristof Kolomb'un sandığından çok ama çok daha büyük olabileceğiydi. Dolayısıyla Çin'e olan mesafenin sanılandan çok daha büyük olduğuydu. Dolayısıyla endişe ettikleri şey, Kolomb'un yolculuğunun ayrılan maddi kaynaklara göre çok daha uzun sürebilecek olmasıydı. Nihayetinde gemilerinin batmasından ve ölmelerinden (dolayısıyla onlara ayrılan kaynakların boşa gitmesinden) korkuyorlardı.

Buna bağlı olarak Kristof Kolomb'un gemisinde çalışan denizcilerin "Dünya'nın sınırından düşmekten korkarak onu geri çevirmeye ikna etmeye çalıştıkları" da anlatılagelir. Kolomb'un günlüklerini okuyacak olursanız, en azından 1 kez gemicilerin Kolomb'dan şikayet ettiklerini görebilirsiniz. Ancak korkuları Dünya'nın ucundan düşmek değil, yolculuğun Kolomb'un söylediğinden çok daha uzun süreceğini ve rüzgarın durmaksızın doğudan esmesinin İspanya'ya geri dönmeyi imkansızlaştıracağını zorlaştırdığını düşünmeye başlamış olmalarıydı. 1995 yılında Stanford Üniversitesi matematik ayrıcalıklı profesörü Robert Osserman, yazdığı"Evrenin Şiiri: Kozmos'un Matematiksel Bir İncelemesi" başlıklı kitabında, Kolomb'un "Dünya'nın kenarından düşmek" gibi bir endişesi asla olmadığını açıkça belirtmektedir.

Orta Çağ'ın başlangıcında özellikle Avrupa'daki birçok insanın düz bir Dünya üzerinde yaşadığımıza inandığı doğrudur. Ancak bu, Avrupa'nın sorunuydu. Bu dönemde İslam alimleri, Yunanlılardan aldıkları bilgileri koruyup geliştirmeleri sayesinde Dünya'nın yuvarlaklığına dair çok kapsamlı bilgilere sahipti ve Dünya'nın düzlüğünden söz etmiyorlardı bile. Zaten Avrupa da, Orta Çağ'ın ortalarında İslam bilimine yetişti ve geçmeyi başardı. Böylece Avrupa'da da Dünya'nın düzlüğüne inanan pek kimse kalmadı.

Avrupa'nın Orta Çağ'dan kalma metinlerinde bile düz Dünya görüşüne neredeyse hiç rastlanmamaktadır. Dolayısıyla bu düz Dünya fikri, Orta Çağ Avrupası'nda bile akademide kabul gören bir görüş olmamıştır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
33
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 26
  • Bilim Budur! 13
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 6
  • Merak Uyandırıcı! 5
  • Güldürdü 3
  • İnanılmaz 3
  • Muhteşem! 2
  • Umut Verici! 2
  • Üzücü! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • J. W. Draper. (1874). History Of The Conflict Between Religion And Science. Yayınevi: Appleton.
  • C. Garwood. (2008). The History Of An Infamous Idea: Flat Earth. ISBN: 0312382081. Yayınevi: Macmillan.
  • S. J. Gould. The Late Birth Of A Flat Earth. (2 Temmuz 2019). Alındığı Tarih: 2 Temmuz 2019. Alındığı Yer: Freie Universitat Berlin | Arşiv Bağlantısı
  • J. B. Russell. The Myth Of The Flat Earth. (2 Temmuz 1997). Alındığı Tarih: 2 Temmuz 2019. Alındığı Yer: American Scientific Affiliation | Arşiv Bağlantısı
  • F. M. Turner. (1978). The Victorian Conflict Between Science And Religion: A Professional Dimension. Isis, sf: 356-376. | Arşiv Bağlantısı
  • L. B. Cormack. (1994). Flat Earth Or Round Sphere: Misconceptions Of The Shape Of The Earth And The Fifteenth-Century Transformation Of The World. Cultural Geographies, sf: 363-385. | Arşiv Bağlantısı
  • V. Strauss. Busting A Myth About Columbus And A Flat Earth. (10 Ekim 2011). Alındığı Tarih: 2 Temmuz 2019. Alındığı Yer: Washington Post | Arşiv Bağlantısı
  • D. Main. Even In Middle Ages, People Didn't Think The Earth Was Flat. (28 Ocak 2016). Alındığı Tarih: 2 Temmuz 2019. Alındığı Yer: Newsweek | Arşiv Bağlantısı
  • J. Russel. Inventing The Flat Earth. (8 Ağustos 1991). Alındığı Tarih: 2 Temmuz 2019. Alındığı Yer: History Today | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 13:38:54 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2733

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Orta Çağ'da Herkes Dünya'nın Düz Olduğuna mı İnanıyordu?. (26 Eylül 2014). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/2733
Bakırcı, Ç. M. (2014, September 26). Orta Çağ'da Herkes Dünya'nın Düz Olduğuna mı İnanıyordu?. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/2733
Ç. M. Bakırcı. “Orta Çağ'da Herkes Dünya'nın Düz Olduğuna mı İnanıyordu?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 26 Sep. 2014, https://evrimagaci.org/s/2733.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Orta Çağ'da Herkes Dünya'nın Düz Olduğuna mı İnanıyordu?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, September 26, 2014. https://evrimagaci.org/s/2733.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close