Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Önce Hangisi Evrimleşti: Çimen mi, Yoksa Dişler mi?

3 dakika
2,586
Önce Hangisi Evrimleşti: Çimen mi, Yoksa Dişler mi? Tex Vet Pets
Tüm Reklamları Kapat

38 milyon yıl önce, Güney Amerika'ya özgü memelilerde, Kuzey Amerika'daki atlara ve develere benzer dişler evrimleşmeye başladı. Benzer ortamlara mı adapte oldular acaba?

Hayvanlar Nasıl Adapte Olur?

Adaptasyon, bir organizmanın davranışında veya anatomisinde, ortamına daha iyi uyum sağlaması için gerçekleşen evrimsel değişikliklerdir. Bunlar, doğal seçilimin bir ürünüdür; ancak belirli bir adaptasyonun "neden" evrimleştiğini bulmak çok daha zor bir sorudur.

İklim değişiyor, çimenler çoğalıyor. Adapte ol ya da öl!
İklim değişiyor, çimenler çoğalıyor. Adapte ol ya da öl!
Burke Museum

Burke Müzesi Paleobotanik Küratörü Dr. Caroline Strömberg ve Washington Üniversitesi yüksek lisans öğrencisi Regan Dunn, bu soruyu cevaplamak için eski zamanların çimenlerinin fosil kalıntılarını incelediler.

Tüm Reklamları Kapat

Ot Yemek, Zımpara Kağıdı Üzerinde Çiğnemek Gibidir!

Fitolit denilen küçük cam benzeri parçacıklar otlara dokunulmasını ve çiğnenmesini zorlaştırır [Ç.N.: Yunancada bitki taşı anlamına gelen fitolitler; bazı bitki dokularında bulunur ve bitkinin çürümesinden sonra da fosillerinde bulunabilir, ayrıca silikadan oluşan sert ve mikroskobik yapılardır.)

Bunun sonucunda ot yiyen hayvanların dişleri aşınır. İnek ve at gibi çoğunlukla ot yiyen hayvanların dişleri, fitolitlerin neden olduğu aşınma ve yıpranmaya rağmen uzun süre dayanacak şekilde evrimleşmiştir. Dişlerinin emaye ile kaplanan kısımları yüksektir (İng. "crown"). Dişin üst kısmı aşındığından, dişler çeneden yukarı doğru itilir.

Yüksek tepeli dişlere sahip bir zebra çenesi.
Yüksek tepeli dişlere sahip bir zebra çenesi.
Burke Museum

Bir bitki ölüp çürüdüğünde ve hatta topraklar kayaya dönüştükten uzun süre sonra bile, fitolitler milyonlarca yıl boyunca korunabilir. Dr. Stromberg eski zamanların doğasını anlayabilmek için fitolitleri inceliyor.

Bir Hipotezi Test Etmek...

Eğer yüksek tepeli dişler, çimenliklerin yayılmasına karşılık olarak evrimleşmişse; bu dişleri takip ettiğizde, fosil kayıtlarında farklı zamanlarda ve yerlerde bol miktarda çimen fitolitleri görmek gerekir. Bitkilerde ve hayvanlarda bu tür koordineli değişikliklere karşılıklı evrim (İng. "coevolution") denir.

Tüm Reklamları Kapat

Dr. Strömberg ve Regan Dunn, yüksek tepeli dişli hayvanların 38 milyon yıllık fosillerinin bulunduğu Güney Arjantin'e gittiler. Görevleri, bu hayvanlar evrimleşirken etraflarındaki bitkilerin ne olduğunu bulmaktı.

Örnek Toplama...

Bunu yapmak için, kayaya dönüşmüş eski topraklardan örnekler topladılar. Bu fosilleşmiş topraklar 18 ila 43 milyon yıllıktır. Çekiç, harç, havan, elek ve çeşitli asit işlemlerini kullanarak kaya içinde korunmuş fitolitleri çıkardılar. Fitolitleri mikroskop altında inceleyerek hangi bitkileri geride bıraktıklarını belirlediler.

Mikroskop altındaki fitolitler. Bir fitolitin büyüklüğü sadece 10 mikrometre.
Mikroskop altındaki fitolitler. Bir fitolitin büyüklüğü sadece 10 mikrometre.
Burke Museum

Güney Amerika'daki Yüksek Tepeli Dişler Neden Evrimleşti?

Hipotezlerinin aksine, Burke araştırmacıları, Güney Arjantin'deki fosil kayıtlarında çimenliklere dair kanıt bulamadılar. Topladıkları örnekler, yüksek tepeli dişleri olan Güney Amerika otçullarının subtropikal ormanlarda palmiye ağaçlarını yiyerek yaşadığını gösterdi.

Bu, Güney Amerika otçullarının, başka yerlerdeki çimen yiyicilerle aynı adaptasyonu kazandığı anlamına gelir. Başka bir deyişle, hayvanlarda belirli bir fonksiyonel özelliğin çok farklı nedenlerle evrimleşebileceğidir. Güney Amerika otçullarının dişleri; volkanik kül gibi diyetlerindeki diğer kumlara yönelik bir adaptasyon olabilir. Dr. Strömberg şunları söylüyor:

Daha önce hiç kimse bitki kayıtlarındaki kanıtlara ayrıntılı bir şekilde bakmamıştı. Bulgularımız, adaptasyonun her zaman aynı şekilde gerçekleşmediğini ve adaptayonu tetikleyen ortamın her zaman aynı olmadığını gösteriyor.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
19
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 6
  • Muhteşem! 4
  • Tebrikler! 4
  • İnanılmaz 4
  • Bilim Budur! 3
  • Umut Verici! 3
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Üzücü! 2
  • Grrr... *@$# 2
  • İğrenç! 2
  • Güldürdü 1
  • Korkutucu! 1
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: Burke Museum | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 05/11/2024 17:47:03 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8068

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Göz
Fil
Mitler
Hominid
Sinirbilim
İklim Değişikliği
Karar Verme
Veri Bilimi
Charles Darwin
Hayvan Davranışları
Kanıt
Maske Takmak
Entomoloji
Kimya
Kırmızı
Kurt
Kelebek
Astronomi
Etimoloji
Yılan
Protein
Geometri
Arkeoloji
Pandemik
Atom
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
B. Museum, et al. Önce Hangisi Evrimleşti: Çimen mi, Yoksa Dişler mi?. (26 Kasım 2019). Alındığı Tarih: 5 Kasım 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8068
Museum, B., Sever, M. Ç., Bakırcı, Ç. M. (2019, November 26). Önce Hangisi Evrimleşti: Çimen mi, Yoksa Dişler mi?. Evrim Ağacı. Retrieved November 05, 2024. from https://evrimagaci.org/s/8068
B. Museum, et al. “Önce Hangisi Evrimleşti: Çimen mi, Yoksa Dişler mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Meltem Çetin Sever, Evrim Ağacı, 26 Nov. 2019, https://evrimagaci.org/s/8068.
Museum, Burke. Sever, Meltem Çetin. Bakırcı, Çağrı Mert. “Önce Hangisi Evrimleşti: Çimen mi, Yoksa Dişler mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Meltem Çetin Sever. Evrim Ağacı, November 26, 2019. https://evrimagaci.org/s/8068.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close