NASA'da Siyah Olmak: Katherine Johnson ve Uzay Programının Perde Arkasındaki Kahramanlar!
"Bilgisayar" Sözcüğü, Makinalar İçin Kullanılmaya Başlanmadan Önce, İnsanlar İçin Kullanılan Bir Sözcüktü!
Origo
Katherine Johnson ya da evlenmeden önceki soyadı ile Katherine Goble, 1918 yılında Amerika'nın Batı Virginia eyaletine bağlı White Sulphur Springs şehrinde doğmuştur. 4 kardeşin en küçüğü olan Katherine'nin babası bir çiftçi ve keresteci idi. Annesi ise eski bir öğretmendi.
Katherine, matematiğe olan yeteneğini henüz çok küçük yaşlardayken göstermeye başlamıştı. Yaşadığı Greenbrier ilçesinde Afrikalı-Amerikan öğrencilerle beyaz öğrencilerin 8. sınıftan önce karma eğitim almasına izin verilmediği için, Katherine'nin ebeveynleri çocuklarını Batı Virginia'daki enstitüye kaydettirmeye karar verdi. Katherine bu enstitüye kabul edildiğinde henüz 10 yaşındaydı. Bu enstitü Batı Virginia Devlet Yüksekokulu'nun kampüsü içerisinde bulunuyordu.
Katherine 14 yaşında enstitüden mezun oldu ve aynı yıl Batı Virginia Devlet Yüksekokulu'na (şimdiki adıyla Batı Virginia Devlet Üniversitesi) girdi. Matematiğe olan ilgisi ve bilgisi ile kendi okulunda sunulan bütün matematik kurslarına katıldı. 1937 yılında en yüksek onur derecesi ile matematik ve Fransızca alanlarından mezun oldu. 19 yaşında Virginia'da siyah öğrencilere eğitim veren bir devlet okulunda öğretmenlik yapmaya başladı.
1939 yılında James Goble ile evlenen Katherine, öğretmenlik görevini bıraktı ve Batı Virginia Üniversitesi'nde lisansüstü matematik programına kaydoldu. Katherine aynı zamanda Batı Virginia'da yüksek lisansa katılan ilk Afrikalı-Amerikan öğrenci oldu. Ancak 1 yıl sonra hamile olduğundan ve ailesine odaklanmak istediğinden yüksek lisans öğrenimini bırakmıştır.
Afrikalı-Amerikan Bir Kadının NASA Yolculuğu
1953 yılında Katherine NACA (şimdiki adıyla NASA) tarafından, Afrikalı-Amerikan bir grup kadının Uzay programı mühendisleri için hesaplama yaptığı Batı Bölgesi Programlama Ünitesi'ne dahil edildi ve uzun yıllar devam edecek NACA serüvenine başlamış oldu.
Programlama Üniteleri'nde "makina bilgisayarlar" henüz yaygın olarak kullanılmadığı için siyahi insanlar ''canlı bilgisayarlar'' olarak kullanılıyordu. Evet, "bilgisayar" sözcüğü bir makinaya ithafen kullanılmadan önce, "işlem yapan insan" anlamında kullanılıyordu ve bu işi yapanlar da genellikle kadınlardı. Ancak sonradan makinalar insanların yerini aldığında, birçokları işsiz kalmış olsa da, bir kısmı bu teknolojiye ayak uydurarak başarılı birer yazılımcı ve bilgisayar programcısı haline geldiler. Bilgisayarların insanlardan makinalara dönüşümüyle ilgili olarak, hem de yine azınlık olan bir dehanın nasıl katledildiği ile harmanlanmış bir şekilde, buradaki yazımızı okuyabilirsiniz.
Tıpkı Johnson gibi, Easley de bu "bilgisayarlardan" birisiydi. Easley, yaptığı işlemler ve Fortran kullanarak yazdığı programlar sayesinde Centaur gibi roketlerin enerji çevirim sistemlerini ve alternatif güç teknolojilerini geliştirdi. Easley, 34 yıl boyunca NASA'da insanlığa hizmet ettikten sonra, 1989 yılında emekli oldu ve 25 Haziran 2011'de hayata gözlerini yumdu.
O dönemlerde siyahi insanlara düşük statülü işlerin verilmesi ve ikinci sınıf insan gibi davranılması çok yaygındı. NACA da siyah insanları sadece kendi mühendislerine gereken hesaplamaları yapmaları için bünyesinde barındırıyordu. Buna rağmen görevleri çok büyüktü; çünkü işlemlerde hata yapmak veya hatalı bir sonuca ulaşmak ölümcül sonuçları doğurabilirdi!
Bu ünitede yapılan hesaplamaların uzay programlarının başarılı olmasında büyük önem arz etmesine karşın, siyah insanlara üst düzey ayrımcılıklar uygulanıyordu. Öyle ki siyah insanlara ''colored'' ("renkliler") deniyordu ve ayrı tuvaletler ile ayrı kahve makinelerine sahiptiler.
NACA'daki bu ayrım 1958 yılında kurumun isminin NASA olarak değiştirilmesi ile gelen bir dizi değişime paralel olarak değiştirildi ve ırk ayrımı yasaklandı. 1957 yılında Sovyetler Birliği'nin Sputnik uydusunu uzaya göndermesi ile tarih ve Katherine'nin hayatı değişmiş oldu.
1958 yılının sonlarına doğru başarılı hesaplamaları ve üst düzey sorunlarda geliştirdiği çözümler ile üstlerinin dikkatini çeken Katherine, Langley's Uçuş Araştırmaları Departmanı'na bağlı Uzay Görevleri Grubu'nda uzay mühendisleri ile çalışmaya başlayan ilk kadın ve ilk siyah oldu. Çalışmalarına bu departmanda başarı ile devam eden Katherine, 1961 yılında Freedom 7 adlı uzay aracının rotasını hesaplayarak, Alan B. Shepard'ın uzaya çıkan ilk Amerikalı olmasını sağladı. 1962 yılında ise Friendship 7 uzay aracının hesaplamalarını yaparak John Glenn'in, ''Dünya'nın yörüngesindeki ilk Amerikalı astronot'' ünvanını kazanmasında büyük pay sahibi oldu.
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
İçinde Apollo 11 ve Apollo 13 gibi çok önemli görevlerin de bulunduğu yaklaşık 100 görevde rol alan Katherine Johnson, 1986'da NASA'dan emekli olmuştur. 2015 yılında Başkanlık Özgürlük Madalyası ile onurlandırılmıştır.
Genel olarak ABD'nin ayrımcılık dönemlerinde (siyah ve beyazların tuvaletlerinin, iş yerlerinin, okullarının, otobüste oturacakları yerlerin, vs. ayrı olduğu dönemler) NASA'da işlerin nasıl yürüdüğüyle ilgili olarak, Katherine Johnson ve diğer 2 bilim kadınının NASA serüvenini anlatan 2016 yapımı ''Hidden Figures'' isimli bir sinema filmi de çekilmiştir.
Ufak bir not: Film dilimize "Gizli Sayılar" olarak çevrilmiştir. Bu, hoş bir kelime oyunudur: "Figure" sözcüğü hem "sayı" hem de "karakter, figür, kişi" anlamına gelmektedir. Bu kişilerin hem kendileri, hem de uğraştıkları sayılar hep arka planda ve gizli kaldığı için, filmin bu isimlendirmesi oldukça uygundur. Katkıları hep ikinci planda kalan ve işlerinden pek haberdar olmadığımız bu önemli bilim insanlarına ve emekçilere yönelik bu harika filmi mutlaka izlemenizi tavsiye ederiz.
23 Eylül 2017 tarihinde NASA, Langley's Araştırma Merkezi'nde Katherine Johnson adına bir bilgisayarlı araştırma merkezi kurdu. Aynı tarihte Katherine Johnson ile bir röportaj yapılmıştır. O zamanlar 99 yaşında olan Katherine Johnson'un altyazılı röportaj videosuna aşağıdan ulaşabilirsiniz.
Katherine Johnson, 24 Şubat 2020 tarihinde, 101 yaşında Virginia'nın Hamton kentinde hayata gözlerini yummuştur.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
5
-
2
-
2
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- M. L. Shetterly. Katherine Johnson Biography. (6 Kasım 2019). Alındığı Tarih: 6 Kasım 2019. Alındığı Yer: NASA | Arşiv Bağlantısı
- Editors. Katherine Johnson. (6 Kasım 2019). Alındığı Tarih: 6 Kasım 2019. Alındığı Yer: Brittanica | Arşiv Bağlantısı
- Scientific Women. Katherine Johnson. (6 Kasım 2019). Alındığı Tarih: 6 Kasım 2019. Alındığı Yer: Scientific Women | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 10/03/2025 09:44:37 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8027
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
