Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Metamfetamin (Kristal Meth) ve Etkileri: Aramızdaki "Mavi" Tehlike!

Metamfetamin (Kristal Meth) ve Etkileri: Aramızdaki "Mavi" Tehlike! Texas Hill Country
Gerçekte metamfetamin mavi renkte değildir, ne kadar saf ise, o kadar şeffaftır. Ancak renklendiricilerle farklı renkler (mavi, yeşil, vs.) verilebilmektedir.
5 dakika
283,295
Podcast
6:45
Selçuk Kandemir
Seslendiren
39
  • İndir
  • Dış Sitelerde Paylaş
Tüm Reklamları Kapat

Amfetamin türü uyarıcılar (ATS) grubuna ait olan metamfetamin, günümüzde en çok kullanılan uyuşturucu kimyasallar arasındadır. Çok küçük miktarlarda ve kısa süreli kullanımlarda bile bağımlılık oluşturabilme özelliğindedir ve tekrarlayan kullanımlarda birey, uyuşturucu kullanımına bağlı olarak gerçekleşen farmakolojik mekanizmalar ile daha yüksek dozlara ihtiyaç duyacaktır.

Metamfetamin ve üyesi olduğu ilaç grubu, neden olduğu güçlü yan etkiler nedeniyle çoğu ülkede kontrollü olarak kullanılmakta ve suistimali durumunda cezalar uygulanmaktadır.

Tüm Reklamları Kapat

Amfetamin ve metamfetamin, DEA (Amerika Birleşik Devletleri Uyuşturucu Uygulama İdaresi) tarafından denetim altındadır. Konu hakkındaki bu yazımıza da bakabilirsiniz. Hatta Breaking Bad dizisindeki yöntemleri anlattığımız yazımıza da buradan ulaşabilirsiniz.

Kristal Meth Tarihi: Metamfetamin Neden Üretildi?

Amfetamin (veya alfa-metil-fenetilamin) türevi ilaçlar, merkezi sinir sistemi üzerinde uyarıcı etkilere sahip ve farmakolojik amaçlarla kullanılan kimyasallardır. Amfetaminler ilk kez 1887'de Berlin Üniversitesi'nde astım tedavisi için çalışan Romen kimyager Lazăr Edeleanu tarafından, bir memeli nörotransmitteri olan fenetilaminin metil analogu olarak sentezlenmiştir. Özellikle dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda (DEHB) etkili bir ilaç kategorisidir.

Tüm Reklamları Kapat

Adderall, Concerta, Dexedrine, Focalin, Metadate, Methylin, Ritalin olarak reçete edilir. Ayrıca dopamin salıverilmesinde rol oynadığından dolayı Parkinson tedavisinde de kullanılmaktadır. Yoğun tempoda çalışan bireyler de zihinlerini açık tutmak amacıyla amfetaminleri tercih edebilmektedir. Yüksek uyarıcı etkileriyle, uyku problemine ve şizofreni benzeri psikozlara yol açması nedeniyle suistimal edilerek keyif verici madde olarak yasa dışı kullanımları mevcuttur.

Amfetamin
Amfetamin
DEA

Kimyasal Yapısı

Metamfetamin, amfetaminin N-metillenmiş versiyonudur ve ilk olarak dekonjestan (burun tıkanıklığında kanalları açma işlevli) olarak piyasaya sürülmüştür. Japonya'da ilk olarak 1893'te Nagayoshi Nagai tarafından öncü kimyasal efedrinden sentezlenen metamfetamin, savaş sırasında askerler tarafından yorgunluğu önlemek için enerji hapları olarak kullanılmıştır. Ancak savaştan sonra özellikle Avrupa'da kötüye kullanım kısa sürede salgın oranlarına ulaşmıştır. Günümüzde ise tedavi amacıyla metamfetamin etken maddeli yalnızca Desoxyn bulunmaktadır ve bu da DEHB tedavisinde kullanılmaktadır.

Kristal meth
Kristal meth
Chemistry World

Uyuşturucu olarak kullanılan metamfetamin genellikle beyaz, pembe veya kahverengi olarak; kristal meth olarak bilinen diğer formu ise beyaz veya (özellikle de Breaking Bad dizisi sonrasında popülerleşen) açık mavi kristaller olarak yasa dışı laboratuarlarda üretilmektedir. Üretimde etken madde, uyarıcı özellikte olan efedrin veya psödoefedrindir. Burundan çekilerek veya buhar formunda teneffüs edilerek kullanımları vardır ve çeşitli kullanım şekillerinde farklı etkiler oluşmaktadır. Buhar formunda kullanıldığında veya enjekte edildiğinde, kokainin burundan çekilmesine benzer; kalp ritminin hızlanması, beyinde nörotransmitter salınımı ve kan basıncının ani artışı ile karakterize olan bir hal (rush) oluşturur. Enjeksiyon daha güçlü bir öforik etkiye sebep olsa da oluşturduğu etki kısa sürelidir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Farmakolojik ve Fizyolojik Özellikleri

Amfetamin grubu kimyasalların ana iskeletini oluşturan yapı fenetilamin (veya 2-feniletilamin) grubudur. Fenetilaminler, fizyolojik anlamda, insan beyninde endojen olarak sentezlenerek nöromodülatör veya nörotransmitter olarak işlev görür. Beyindeki kapiller endotelyum hücrelerinde fenilalanin amino asidi, dekarboksilasyonla fenetilamine dönüşür ancak nöronal veziküller içerisinde depolanmayıp monoamin oksidaz (MAO) enzimiyle hızlı bir şekilde yıkılır. Bununla birlikte, fenetilaminin yan zincirindeki α-karbonuna eklenen bir metil grubu, fenetilamini MAO tarafından yıkılmaya karşı korur. Bu esnada oluşan yeni yapı, amfetaminin etkilerini taklit etmektedir. Bir gıda maddesi olarak tüketildiğinde ise, feniletilaminin amfetamin benzeri etkisi çok azdır veya hiç yoktur, çünkü monoamin oksidazlar tarafından hızla bozunur.

Fenetilamin, amfetamin, metamfetamin ve MDMA'nın (Ecstasy) kimyasal yapıları.
Fenetilamin, amfetamin, metamfetamin ve MDMA'nın (Ecstasy) kimyasal yapıları.
Cayman Chem

Amfetaminler, hem santral sinir sisteminde hem de periferde norepinefrin, dopamin ve serotonin salınımını uyaran dolaylı monoamin agonistleridir (hücre reseptörlerine bağlanarak hücrede bir tepki oluşturan bileşikler). Monoaminlere kimyasal olarak benzer göründüklerinden, amfetaminler geri alım taşıyıcıları veya pasif difüzyon yoluyla nöronların presinaptik terminallerine girebilmekte ve depolama veziküllerinden salınan monoamin nörotransmitterlerini veziküllere geri alınımını zorlayabilmektedir.

Amfetaminlerin dopamin geri alımına karşı etkisinin şematik gösterimi. Dopaminin sinaptik veziküllerden sinaptik aralığa salıverilmesini uyarır.
Amfetaminlerin dopamin geri alımına karşı etkisinin şematik gösterimi. Dopaminin sinaptik veziküllerden sinaptik aralığa salıverilmesini uyarır.
Cayman Chem

Bağımlılık ve Tolerans

Temel olarak herhangi bir maddeye (ilaç veya diğer kimyasallar) tekrarlayan veya düzenli dozlarda maruz kalınması durumunda o maddeye karşı tolerans gelişmektedir. Yani kullanılan maddeye karşı geliştirilen yanıt, ilk durumdaki etkisini yitirmekte ve birey aynı etkiye ulaşabilmek için daha yüksek dozlara ihtiyaç duymaktadır.

Burada tolerans, farmakokinetik veya farmakodinamik tolerans olmak üzere iki tipte gerçekleşmektedir. Farmakokinetik toleransta, herhangi maddeye uzun süre artan dozlarda maruz kalınması üzerine, vücutta maddenin temizlenme mekanizmalarının daha hızlı çalışması söz konusudur. Bu durumda bireyler tarafından, maddenin maksimum etkisi azalıyor gibi algılanılarak her seferinde daha yüksek dozlar alınır. Farmakodinamik tolerans ise, herhangi bir maddeye artan dozlarda maruz kalınması durumunda, ilaç molekülüne ait reseptörlerin downregüle (sürekli uyarılmaya bağlı reseptör inaktivasyonu) edildiği veya ikincil mesajcı sistemlerin farmakolojik etkinin azaltılacağı şekilde uyarıldığı bir yanıt gelişir. Her iki durumda da maddenin kullanımı üzerine farklı mekanizmalar aracılığıyla bağımlılık oluşur.

Tehlikeler

Uzun süreli yüksek dozlarda metamfetamin kullanımının merkezi sinir sistemi ve kardiyovasküler sistem üzerine ciddi yan etkileri bulunmaktadır. Bu yan etkilerin zamanla vücut direncini düşürme, çeşitli hastalıklara ve enfeksiyonlara yatkınlık sağlama durumu söz konusu olabilmektedir. Kısa dönem yan etkileri, sahte bir iyi ruh hali ve enerjik bir mod olarak örneklenebilir. Birey bu sahteliğin farkına varmadan vücudunu kapasitesinin üzerinde kullanır. Ayrıca kilo kaybı, hiperaktivite, bulantı, saldırganlık ve uyku problemleri de sık görülen yan etkiler arasındadır.

Metamfetamin uzun dönem kullanımlarda geri dönüşsüz ve ciddi yan etkilere neden olur. Örneğin kan basıncında ve kalp ritminde artış sonucu beyin damarlarında oluşan çatlaklar beyin kanaması, Alzheimer benzeri beyin hasarı ve felçle; düzensiz kalp atımı da kalp krizleri ve sonucunda ölümle sonuçlanmaktadır. Aynı zamanda meydana gelen hasarları kullanım şekline bağlı olmakla birlikte akciğer, karaciğer ve böbrek üzerinde işlev bozukluklarına neden olmaktadır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
89
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 79
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 25
  • Bilim Budur! 18
  • Korkutucu! 18
  • Muhteşem! 14
  • İnanılmaz 12
  • Merak Uyandırıcı! 12
  • Üzücü! 10
  • Umut Verici! 7
  • İğrenç! 6
  • Grrr... *@$# 5
  • Güldürdü 4
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 09:18:33 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8965

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
C. Erdem, et al. Metamfetamin (Kristal Meth) ve Etkileri: Aramızdaki "Mavi" Tehlike!. (7 Temmuz 2020). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8965
Erdem, C., Türkoğlu, P. (2020, July 07). Metamfetamin (Kristal Meth) ve Etkileri: Aramızdaki "Mavi" Tehlike!. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/8965
C. Erdem, et al. “Metamfetamin (Kristal Meth) ve Etkileri: Aramızdaki "Mavi" Tehlike!.” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, 07 Jul. 2020, https://evrimagaci.org/s/8965.
Erdem, Cansu. Türkoğlu, Pedram. “Metamfetamin (Kristal Meth) ve Etkileri: Aramızdaki "Mavi" Tehlike!.” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, July 07, 2020. https://evrimagaci.org/s/8965.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close