Maymunların Kurtlarla Olan İttifakı, İnsanların Kurtları Evcilleştirmesiyle Benzerlikler Taşıyor!

Doğu Afrika'nın yüksek dağlarındaki otlaklarda Etiyopya kurtları ve gelada maymunları barış içinde yaşıyor. Bir babun türü olan geladalar, yanıbaşlarında dolaşan kurtları hoşgörü ile karşılarken, kurtlar da yavru geladaları avlamak yerine maymunlar etraftayken daha kolay avlayabildikleri kemirgenleri tercih ediyor.

New Hampshire'daki Dartmouth Kolejinde primatolog olarak görev yapan Vivek Venkataraman'ın, kuzey-merkezi Etiyopya'daki Guassa Platosu'nda çalışmalar yaparken gözlemlediği bu olağandışı birliktelik, köpeklerin insanlar tarafından evcilleştirilme şekli ile benzerlikler gösteriyor. İnsanların köpekleri vahşi kurtlardan nasıl evcilleştirerek evrimleştirdiğini buraya tıklayarak öğrenebilirsiniz.

Kurtlar, ara sıra, en az geladalar kadar büyük olan koyun ve keçileri avlasa da, normal şartlarda maymunlara saldırmıyorlar ve maymunlar da bunun farkında gibi görünüyor; çünkü kurtlardan kaçmıyorlar. Venkataraman şöyle söylüyor:  "Bir kurt ve bir gelada arasında bir ya da iki metre mesafe olsa da, iki saatlik bir süre kadar birbirlerini tamamen görmezden geldiklerini görebilirsiniz." 

Kurtları görmelerinin aksine geladalar, kendilerine dostça yaklaşmayan ve sıklıkla geladaları avlayan vahşi köpekleri gördüklerinde hızla kayalıklara doğru kaçıyorlar. Venkataraman'ın gözlemine göre kurtlar 600 ila 700 arası bireyden oluşan gruplar halinde otlayan maymun sürüsünün arasından yürürken tehdit oluşturmayacak biçimde hareket etmeye özen gösteriyor. Bir yandan kemirgenleri avlarken bir yandan da yavaş ve sakin hareketler sergileyen kurtlar, avlanırken yaptıkları zigzag biçiminde koşma hareketinden de kaçınıyorlar.

Kurtların bu davranışları da geladalarla kasıtlı bir anlaşma içerisinde olduklarına işaret ediyor. Venkataraman, kurtların gelada gruplarının arasına girmek için kemirgenlerin en aktif olduğu öğle saatlerini seçmesinin sebebinin, geladaların, kurtların birincil avı olan kemirgenleri yakalamayı kolaylaştırması olduğu çıkarımını yapıyor.

Venkataraman ve arkadaşları kurtları ayrı ayrı olarak 17 gün takip ederek onların her kemirgen avlama denemesini ve başarısını kaydetti. Kurtlar, gelada bölgesindeki av denemelerinde yüzde 67 oranında başarı sağlarken kendi başlarına sadece yüzde 25 başarı sağlayabilmişler. Kurtları gelada bölgesinde daha başarılı birer avcı yapanın ne olduğu henüz belli değil. Venkataraman'a göre maymunların otlarken kemirgenleri yuvalarından çıkmaya zorlaması bu başarının sebeplerinden biri olabilir. Diğer olası bir sebep ise kurtlarla neredeyse aynı boyut ve renkte olan geladaların kemirgenleri şaşırtarak kurtların onlara farkedilmeden yaklaşmasına imkan vermesi. Tehlike altındaki Etiyopya kurtları üzerine çalışmalar yapan ve Oxford Üniversitesi'nde koruma biyologu olan Claudio Sillero şöyle söylüyor: "Geladaları mobil kamuflaj olarak düşünmek mümkün; kurtlar sürü içinde saklanma imkanı buluyor."

Bu anlaşma ne şekilde işliyor olursa olsun, kurtlara avlanma konusunda o kadar fazla katkı sağlıyor olmalı ki kurtlar neredeyse hiçbir zaman tahrike kapılıp geladalardan hızlıca bir ısırık almaya çalışmıyor. Venkataraman sadece bir kez bir kurdun yavru bir geladayı avlamaya çalıştığına ancak diğer maymunların hemen ona saldırdığına, yavruyu bırakmaya zorladıklarına ve o kurdun geri dönmesine izin vermediklerine şahit olmuş.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor. Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak... Daha fazla göster

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Kurtlar, geladalar dışında diğer türler ile yaptığı anlaşmalardan da fayda sağlıyor. Örneğin Sillero'nun gözlemine göre

kurtlar, kemirgenleri avlamayı kolaylaştırdığı için sığırların otladığı alanların çevrelerinde de avlanıyorlar. Montreal,

Kanada'daki McGill Üniversitesinde primatolog olan Colin Chapman'a göre başka yırtıcılar da kimse farkında olmadan bu tür

anlaşmalar yapıyor olabilir. Chapman şöyle söylüyor: "Yırtıcılar genelde insanlar tarafından korkutulduğu için fazla gözlemlemedik ancak bu anlaşmalar oldukça yaygın olabilir."